Nhiễm độc thủy ngân từ nhiệt kế

Theo Trung tâm chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhi (BN) là N.N.Y (11 tuổi, ở Thái Bình), nhập viện với vết loét ở ngón tay trỏ bàn tay trái.

Trước nhập viện, ở nhà, cháu Y. bị sốt. Hôm 5.2, để đo nhiệt độ cho bé, người thân trong khi vẩy nhiệt kế thủy ngân (để vạch thủy ngân trở về mức ban đầu), do sơ ý đã khiến nhiệt kế chọc mạnh vào tay trái của cháu. Chiếc nhiệt kế bị vỡ gây nên vết thương ở ngón trỏ tay trái. Do vết thương không liền, gia đình đã đưa cháu nhập viện điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai ngày 11.2.

Bác sĩ (BS) cho biết, khi vào viện, vết thương của cháu đã bị nhiễm trùng và áp xe. Kết quả chụp X-quang ngón tay của cháu cho thấy, có nhiều hạt thủy ngân chìm bên trong phần mềm, sát khớp ngón trỏ bàn tay trái. Cháu đã được điều trị nhiễm trùng, đồng thời xét nghiệm nồng độ thủy ngân trong máu, nước tiểu và đánh giá các tổn thương.

Theo TS-BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm chống độc, đây là trường hợp đầu tiên nhiễm độc thủy ngân xảy ra do tai nạn khi sử dụng được ghi nhận tại Bệnh viện Bạch Mai trong nhiều năm qua.

BS Nguyên cho biết, thủy ngân có trong nhiệt kế là loại thủy ngân nguyên tố (tức là dạng nguyên thể, chưa biến đổi thành các hợp chất). Trong y văn thế giới, chỉ có một vài trường hợp nhiễm độc thủy ngân do tiêm thủy ngân dạng này qua da.

“Khi các hạt thủy ngân này được tiêm qua da hoặc xâm nhập vào vết thương với lực cơ học mạnh thì rất dễ hấp thu vào máu và gây nhiễm độc cho cơ thể, đặc biệt ở các vị trí có nhiều mạch máu, vị trí gần các khớp”, TS Nguyên lo ngại.

Sau đợt điều trị, vết thương của cháu N.N.Y ổn định, được chụp cắt lớp, siêu âm để đánh giá kỹ số lượng hạt thủy ngân và vị trí chính xác ở ngón tay để thực hiện cuộc mổ loại bỏ các hạt thủy ngân.

Cũng theo BS điều trị, tổn thương tuy nhỏ nhưng ở vị trí gần khớp, các hạt thủy ngân li ti rất gần các cấu trúc gân, bao khớp, mạch máu, thần kinh của ngón tay nên cần lấy một cách tỉ mỉ để vừa đảm bảo lấy hết được thủy ngân, vừa bảo tồn được cấu trúc nhỏ của ngón tay cho cháu bé. Ca mổ đã được các BS tiến hành trong hơn 1 giờ dưới kính lúp phẫu thuật để có thể nhìn rõ các hạt thủy ngân nhiễm vào tổ chức. Khi thu gom, không được dùng máy hút vì tạo hơi nóng làm cho thủy ngân bay hơi gây nhiễm độc cho những người trong phòng mổ.

Năm 2019, Trung tâm chống độc - Bệnh viện Bạch Mai đã điều trị trường hợp phải nhập viện sau khi tự tiêm thủy ngân nguyên tố (lấy từ 5 chiếc nhiệt kế) vào tay mình. BN này bị nhiễm độc thủy ngân mức độ nặng. Khi đó, nhờ phối hợp điều trị tích cực giữa các chuyên khoa, một lượng rất lớn các hạt thủy ngân đã được lấy bỏ hết một cách an toàn. BN cũng đã được giải độc thành công.

BS Nguyên cho biết, thủy ngân là kim loại nặng rất độc. Đặc biệt não là cơ quan nhạy cảm nhất, BN có thể bị mù, run chân tay, kích thích, mất trí nhớ, rối loạn tâm thần... Thủy ngân nguyên tố trong nhiệt kế khi bị rơi ra ngoài (do nhiệt kế bị vỡ) thì người dân tuyệt đối không được dùng máy hút, do thủy ngân dễ bay hơi ở nhiệt độ nóng và dễ xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp.

Các hạt thủy ngân cần được gạt hoặc quét sạch càng sớm càng tốt và thu gom loại bỏ như loại bỏ chất độc hại với môi trường. Rất may, loại thủy ngân này khi nuốt vào đường tiêu hóa (hay gặp khi cặp nhiệt kế ở miệng) thì không được hấp thu vào máu nếu đường tiêu hóa lành lặn. Trường hợp này, các BS sẽ chụp X-quang bụng để xác định đánh giá, phát hiện thủy ngân trong đường tiêu hóa. Nếu có, BN sẽ được dùng thuốc nhuận tràng để loại bỏ nhanh thủy ngân ra khỏi đường tiêu hóa.

“Nhiệt kế thủy ngân rất dễ vỡ, người dân cần chú ý sử dụng an toàn”, TS Nguyên lưu ý.