Nhiều quy định đăng kiểm lỗi thời, phiền toái

Chu kỳ kiểm định quá ngắn

Anh Nguyễn Minh Đức, ngụ P.Cát Lái, TP.Thủ Đức (TP.HCM), đang sở hữu chiếc xe bán tải có tuổi đời trên 12 năm, chia sẻ: "Xe của tôi ít sử dụng, đa số là để ở bãi. Nhưng quay đi quay lại là đã đến kỳ hạn đăng kiểm. Bởi theo quy định hiện nay, xe sử dụng sau 12 năm thì cứ 6 tháng phải đi kiểm định. Thực tế, bản thân chủ xe phải giữ gìn an toàn cho mình trước. Còn như trường hợp xe tôi rất ít chạy, nên quy định này rất phiền toái".

QUANG THUẦN

Ông Bùi Minh Đăng, chủ một đơn vị kinh doanh vận tải có trụ sở tại Q.10 (TP.HCM), cũng góp ý: "Theo quy định hiện nay với xe chở khách, sau lần đầu được cấp đăng kiểm với thời hạn 18 tháng, chu kỳ tiếp theo sẽ chỉ còn 6 tháng. Với hàng chục đầu xe đang hoạt động, thời gian và chi phí để thực hiện đăng kiểm xe đang gây khó khăn cho doanh nghiệp. Trong bối cảnh ùn tắc các trung tâm đăng kiểm hiện nay, chúng tôi phải xoay tua, cho tài xế tạm nghỉ 2 - 3 ngày chỉ để đi đăng kiểm. Bên cạnh đó còn tốn thêm chi phí cho việc gửi xe bến bãi, ăn ngủ của nhân viên. Tôi đề xuất nên có các giải pháp giãn chu kỳ đăng kiểm phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp".

Ông Nguyễn Minh Đồng, chuyên gia lâu năm trong lĩnh vực thiết kế ô tô, phản ảnh: "Xe của tôi đã được đăng ký 15 năm (xe nhập khẩu, động cơ dầu) tại VN, nhưng đi kiểm định chỉ số khí thải vẫn nằm ở ngưỡng 30% cho phép. Hệ thống phanh, hệ thống lái chưa bao giờ có lỗi và các hạng mục khác cũng vậy, ngoài việc bóng đèn bị cháy. Nhưng xe tôi phải đi kiểm định 6 tháng/lần sau 12 năm sử dụng là quy định "vô duyên", việc này không phải vì lý do an toàn giao thông mà chỉ gây phiền phức cho chủ xe".

TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, phân tích: "Quy định về chu kỳ kiểm định đã được xây dựng từ hơn 20 năm. Thời điểm đó, chất lượng xe kém, phụ tùng thay thế không có, nhiều chi tiết chỉ được sửa chữa khắc phục để xe vận hành; quy định thời gian giữa 2 kỳ đăng kiểm ngắn là cần thiết để đảm bảo an toàn. Nhưng đến nay, chất lượng xe đã tốt hơn nên chu kỳ đăng kiểm giữ như vậy không còn phù hợp".

Theo TS Khương Kim Tạo, việc kéo dài chu kỳ kiểm định không có nghĩa là chấp nhận rủi ro với những xe không đảm bảo an toàn kỹ thuật. "Trong khi đó, nếu thực hiện kéo dài chu kỳ đăng kiểm với xe kinh doanh vận tải lên 1 năm, xe cá nhân là 1 năm rưỡi như các nước trong khu vực đang thực hiện, khối lượng công tác đăng kiểm ước sẽ giảm được 1/3, đồng nghĩa vừa giảm được chi phí, vừa là giải pháp khắc phục ùn tắc tại các trạm đăng kiểm. Thông qua thiết bị và thông qua đánh giá, theo quy phạm pháp luật, quy phạm về quy trình đăng kiểm, nếu thấy xe không có khả năng đảm bảo an toàn trong phạm vi 1 năm thì chúng ta không cho lưu hành, yêu cầu phải sửa lại, bảo dưỡng lại" ông Tạo nói.

Cơ hội để cải tổ

Theo chuyên gia Nguyễn Minh Đồng, về kỹ thuật, khí thải xe mới không cần đo trong thời hạn 5 năm, sau đó 2 năm một lần và giữ tới suốt tuổi thọ xe. Ở Đức, xe thường di chuyển ở vận tốc cao nhưng cũng chỉ 2 năm đo 1 lần, ở Mỹ 10 năm không đo khí thải. Công nghệ xe hơi là công nghệ cơ khí chính xác, không thua gì ngành chế tạo máy bay. Chu trình kiểm tra chất lượng và kiểm định của một chiếc xe hơi ở châu Âu trước khi đưa ra sử dụng rất nghiêm ngặt từ nước sơn, độ an toàn cho người dùng cũng như người ngồi trong xe và người đi bộ trên đường. Hầu hết các nhà sản xuất ngày nay đều phải chịu trách nhiệm về độ an toàn ngay cả khi hết thời hạn bảo hành. Nhà nước nên mạnh dạn kéo dài hơn thời gian miễn kiểm định xe mới, và tinh giản những quy định rườm rà không cần thiết.

Trước những đề xuất, ý kiến đóng góp của nhiều chuyên gia, hiệp hội, doanh nghiệp, vào tháng 12.2022, Cục Đăng kiểm VN đã ban hành văn bản bổ sung, hướng dẫn thay đổi một số quy định cho phù hợp với thực tiễn, các hạng mục được đánh giá thuộc khiếm khuyết, hư hỏng không quan trọng, không ảnh hưởng đến an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường vẫn được cấp giấy chứng nhận kiểm định. Cụ thể, việc dán decal lên thân vỏ xe cùng màu sơn cũng được chấp nhận; lưới tản nhiệt, mặt ca lăng thay thế có cùng hình dáng, kích thước, vật liệu với lưới tản nhiệt, mặt ca lăng cũ không làm thay đổi kết cấu của xe...

Đối với xe tải đã nhiều năm sử dụng, cho phép thay thế tôn bọc thùng hàng bằng các loại tôn bọc mới mà không làm thay đổi kích thước, khối lượng và kết cấu thùng hàng cũ. Xe được phép lắp lốp có thông số kỹ thuật cung cấp bởi nhà sản xuất (thường ghi rõ trong sách thông số kỹ thuật của xe hoặc tem dán vị trí cửa xe, nắp bình xăng hoặc trên các trang web thông tin của hãng sản xuất). Không kiểm tra và đánh giá hạng mục hình dáng la giăng của vành bánh xe...

Về tình trạng ùn tắc đăng kiểm hiện nay, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cũng đã chỉ đạo Cục Đăng kiểm VN sớm triển khai các giải pháp trước mắt và lâu dài để đảm bảo phục vụ hoạt động kiểm định xe cơ giới cho người dân thuận lợi, nhanh chóng. Bộ trưởng cũng yêu cầu Cục Đăng kiểm VN khẩn trương rà soát, bổ sung kịp thời máy móc, phương tiện, nhân lực để khôi phục các trung tâm đăng kiểm hoạt động trở lại; tiếp tục thực hiện tăng ca, làm cả ngày nghỉ thứ bảy, chủ nhật nhằm thực hiện mục tiêu cao nhất là phục vụ người dân, doanh nghiệp. Song song với đó, ứng dụng triệt để công nghệ thông tin để người dân đăng ký đặt lịch hẹn đăng kiểm từ xa để tránh cảnh phải xếp hàng gây bức xúc, mất thời gian; lưu ý về nội dung miễn kiểm định lần đầu đối với ô tô mới sử dụng; cân nhắc rà soát ý kiến của các chuyên gia về chu kỳ đăng kiểm.