Chiến binh Pháp chiến đấu trên đường số 4 biên giới Việt - Trung, tôn vinh Trung đoàn trưởng Trung đoàn 174 Đặng Văn Việt là “Đệ tứ Quốc lộ Đại vương”, “Hùm xám đường số 4”.
Nhiều người do thiếu thông tin cho nên viết Đặng Văn Việt chưa qua một trường lớp quân sự nào. Họ không biết rằng anh thanh niên Đặng Văn Việt khi 25 tuổi là học viên trường Thanh niên Tiền tuyến do Bộ trưởng Bộ Thanh niên Phan Anh chủ trương.
Trường Thanh niên Tiền tuyến (Huế) do Phan Tử Lăng làm Hiệu trưởng, đã đào tạo sĩ quan cho quân đội quốc gia. 42 học viên của trường, sau này trở thành những tướng lĩnh tài danh: trung tướng Cao Văn Khánh - Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, thiếu tướng Cao Pha - Cục trưởng Cục Tình báo, thiếu tướng Nguyễn Thế Lâm - Tư lệnh Binh chủng Tăng thiết giáp, thiếu tướng Đào Hữu Liêu - Phó Tư lệnh Binh chủng Công binh…
Đây là vốn quân sự đầu tiên. Năm sau, Đặng Văn Việt trở thành cán bộ huấn luyện tại Trường Võ bị Trần Quốc Tuấn khóa đầu tiên. Rồi ông về Phòng Tác chiến Bộ Tổng tham mưu, trợ lý của Trưởng phòng Tác chiến Đào Văn Trường (sau này là đại tá, Tổng tham mưu phó).
Cuộc tấn công bất ngờ thu đông 1947 của thực dân Pháp lên chiến khu Việt Bắc, nhằm đánh úp cơ quan đầu não kháng chiến và Chính phủ Hồ Chí Minh. Đặng Văn Việt được cử làm phái viên tác chiến trên đường số 4.
Từ đây, những báo cáo quân sự của ông về cơ quan “Bộ Tổng” đã được chú ý. Đại tá Trần Trọng Trung (1923 - 2013) ở cơ quan Bộ Tổng tham mưu lúc đó đã nhớ lại: “Chính nhờ thư và báo cáo của phái viên mà cơ quan hiểu về ta và địch hơn. Có những bức thư thật hoàn chỉnh về một sự kiện, ví như thư báo cáo của Đặng Văn Việt về trận phục kích của Tiểu đoàn 374 Trung đoàn 11 Lạng Sơn trên đường Bông Lau - Lũng Phầy. Thư công tác mang ý nghĩa một tổng kết nhỏ về một trận đánh hiệu suất cao”.
Ông trở thành Trung đoàn phó, rồi Trung đoàn trưởng Trung đoàn 28 (Lạng Sơn) năm 28 tuổi. Hợp nhất 3 trung đoàn 28 (Lạng Sơn), 72 (Bắc Kạn) và 74 (Cao Bằng) thành trung đoàn 174, Đặng Văn Việt là trung đoàn trưởng đầu tiên. Tên ông vang danh với trung đoàn 174 với đường số 4 từ đó cùng những chiến công tại các trận: Bông Lau - Lũng Phầy, Đông Khê, Bình Liêu…
Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Biên giới thu đông 1950, Trung đoàn trưởng Đặng Văn Việt là nhân chứng cuối cùng. Tổng tham mưu phó Phan Phác (1915 - 2010) người chỉ đạo trận đánh Đông Khê lần thứ nhất (25.5.1950), Tổng tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái (1915 - 1986), Trung đoàn trưởng Trung đoàn 209 Lê Trọng Tấn (1914 - 1986) là hai vị chỉ huy trưởng và chỉ huy phó trận đánh đồn Đông Khê lần thứ hai (16 - 18.9.1950)… đã ra đi trước ông. Tròn 20 năm trước, khi dự hội thảo Chiến thắng Biên giới, bạn bè đến chạm cốc chúc mừng ông: “Đồng chí Đặng Văn Việt trước đây đã là và ngay nay trở lại vẫn là Đệ tứ Quốc lộ Đại vương”.
Tôi có may mắn được biết ông Đặng Văn Việt cuối năm 2003. Tôi giúp ông một số việc vặt mà ông đang làm lúc đó như xuất bản cuốn sách Con đường tử địa - RC4 - 1950 của Charles - Henry de Pirey. Ông Pirey là Chỉ huy phó Đại đội Marốc 60, Tiểu đoàn Tabor số 1 chiến đấu trên đường số 4… Được làm việc cùng ông trong vài tháng, dù khi đó đã 85 tuổi, ông luôn tỏ ra hóm hỉnh. Có lần, ông đưa cho tôi xem một tấm ảnh đứng dưới kỳ đài Huế, với bàn tay đang đẩy lên: "Bác thấy lá cờ hơi thấp nên đẩy cho nó cao thêm, cháu xem có được không?".
Một dịp khác, ông Nguyễn Cao Kỳ về nước (2004). Ông Việt tới gặp. Ông Nguyễn Cao Kỳ hỏi: "Anh Việt, anh xem tôi có phải là tướng râu kẽm không?". Hùm xám Đặng Văn Việt trả lời: "Ông là kẽm cho nên không bị rỉ".
Ra quân năm 1960 với quân hàm trung tá, tiếp tục chiến đấu trên mặt trận xây dựng 20 năm trong đó 15 năm liên tục chỉ làm Cục phó đến khi nghỉ hưu. Từ năm 80 tuổi, ông Đặng Văn Việt đã viết Đôi điều như một di chúc (được in trong sách Người lính già Đặng Văn Việt chiến sĩ đường số 4 anh hùng - NXB Trẻ, 2003). Ông mong muốn: “Nếu tôi phải ra đi, tôi chỉ muốn mỗi bạn bè, bà con, có phúng viếng chỉ cho tôi một cành hoa, một thẻ hương”.
“Trước sau lần lượt chúng ta sẽ ra đi. Tôi mong rằng những giờ phút ra đi, là những giờ phút thanh thản nhất. Đi và để lại đằng sau những tình cảm thân thương của bao bà con, bao người thân, bạn bè đầu làng cuối xóm. Và để lại trên bàn vài ba cuốn sách nhỏ gọi là kỷ niệm cho đời sau”.
Theo thông tin từ gia đình, tang lễ cụ Đặng Văn Việt được tổ chức tại Nhà tang lễ Bộ Quốc phòng - số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội, từ 7 giờ 30 - 8 giờ 30, ngày 27.9.
|
“Có loại người chết thực, mặc dù không có tang lễ linh đình, nhưng tiếng thơm để lại muôn đời. Những người chết ấy, vẫn sống mãi trong lòng nhân dân nước họ, có khi cho cả nhân loại, vì những cống hiến, những công tích của họ với đất nước, với nhân loại. Họ là những con người bất tử”.
(Đặng Văn Việt). |
Bình luận