Nobel Kinh tế 2023 vinh danh nghiên cứu về thị trường lao động nữ

AFP

Viện Hàn lâm khoa học Hoàng gia Thụy Điển ngày 9.10 quyết định trao giải Nobel Kinh tế cho giáo sư Claudia Goldin tại Đại học Harvard (Mỹ) "vì đã nâng cao hiểu biết về kết quả của thị trường lao động nữ".

Bà Goldin (77 tuổi) là nhà sử học kinh tế và kinh tế học lao động đã phát hiện ra những động lực chính dẫn đến sự khác biệt giới tính trên thị trường lao động.

Cụ thể, bà đã đưa ra báo cáo toàn diện đầu tiên về thu nhập của phụ nữ và sự tham gia vào thị trường lao động qua nhiều thế kỷ. Nghiên cứu của bà tiết lộ những nguyên nhân của sự thay đổi, cũng như những nguyên nhân chính dẫn đến khoảng cách giới còn tồn tại.

Nhiều phụ nữ đi làm

Bà Goldin đã tìm kiếm các kho lưu trữ và thu thập dữ liệu trong hơn 200 năm từ Mỹ, cho phép chứng minh cách thức và lý do tại sao sự khác biệt về giới tính trong thu nhập và tỷ lệ việc làm đã thay đổi theo thời gian.

Sự tham gia của phụ nữ đã kết hôn vào thị trường lao động đã giảm khi chuyển đổi từ xã hội nông nghiệp sang xã hội công nghiệp vào đầu thế kỷ 19, nhưng sau đó bắt đầu tăng lên cùng với sự phát triển của khu vực dịch vụ vào đầu thế kỷ 20.

Bà Goldin giải thích mô hình này là kết quả của sự thay đổi cơ cấu và các chuẩn mực xã hội ngày càng phát triển liên quan trách nhiệm của phụ nữ đối gia đình. Trong thế kỷ 20, trình độ học vấn của phụ nữ liên tục tăng lên và ở hầu hết các nước có thu nhập cao, trình độ học vấn của phụ nữ hiện nay cao hơn đáng kể so với nam giới.

Bà Goldin đã chứng minh rằng việc tiếp cận với thuốc tránh thai đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự thay đổi mang tính cách mạng này, bằng cách mang lại những cơ hội mới cho việc lập kế hoạch nghề nghiệp.

Thu nhập vẫn thấp hơn nam giới

Tuy nhiên, bất chấp quá trình hiện đại hóa, tăng trưởng kinh tế và tỷ lệ phụ nữ có việc làm ngày càng tăng trong thế kỷ 20, khoảng cách thu nhập giữa phụ nữ và nam giới hầu như không thu hẹp lại trong một thời gian dài.

Theo bà Goldin, một phần nguyên nhân là do các quyết định về giáo dục, vốn ảnh hưởng suốt đời đến các cơ hội nghề nghiệp, được đưa ra ở độ tuổi khá trẻ.

Nếu kỳ vọng của phụ nữ trẻ được hình thành từ kinh nghiệm của các thế hệ trước thì sự phát triển sẽ chậm lại, do thế hệ trước thường không đi làm trở lại khi con cái còn nhỏ.

Trước nay, phần lớn khoảng cách về giới tính trong thu nhập có thể được giải thích bằng sự khác biệt về trình độ học vấn và lựa chọn nghề nghiệp.

Tuy nhiên, bà Goldin đã chỉ ra rằng phần lớn sự khác biệt về thu nhập này hiện nay là giữa những phụ nữ làm cùng nghề và nó chủ yếu phát sinh khi sinh đứa con đầu lòng.

"Hiểu được vai trò của phụ nữ trong lao động là điều quan trọng đối với xã hội. Nhờ nghiên cứu đột phá của bà Goldin, giờ đây chúng ta biết nhiều hơn về những yếu tố đằng sau và những rào cản cần được giải quyết trong tương lai", theo ông Jakob Svensson, Chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Khoa học Kinh tế.