Phó chủ tịch Quốc hội: 'Có lợi ích nhóm trong quy hoạch điện mặt trời không?'

Sáng 12.10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giám sát chuyên đề về phát triển năng lượng giai đoạn 2016 - 2021. 

Nêu ý kiến tại phiên giám sát, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng nhiều nội dung, vấn đề chưa được báo cáo giám sát làm rõ, đánh giá mang tính định tính.

GIA HÂN

"Khi Quốc hội giám sát về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã chỉ ra một loạt dự án năng lượng nguy cơ thất thoát, lãng phí lớn, vậy trong báo cáo giám sát này đã làm rõ được hay chưa?", Chủ tịch Quốc hội nói, và chia sẻ ông vừa mới đi Cần Thơ về, chuỗi dự án khí điện Lô B Ô Môn, cả thượng và hạ nguồn đều tắc.

"Giám sát phải chỉ ra được trách nhiệm, nhưng tôi đếm chỉ có 8 dòng trong dự thảo nghị quyết mà cũng nói chung chung", ông Huệ nói, cho rằng pháp luật chính sách thì nhiều nhưng cái gì là trọng tâm, như Quy hoạch điện VII thực thi thế nào khi cơ quan thanh tra, điều tra đang chỉ ra loạt sai phạm.

"Sau giám sát cần phải có chuyển biến thiết thực, trọng tâm là gì chứ nói năng lượng thì vô cùng, vô tận lắm. Không giám sát thì thôi, chứ giám mà không sát, không phát hiện, chấn chỉnh từ bây giờ thì khó", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị nghị quyết giám sát phải chỉ ra việc lớn phải làm, phải cụ thể. "Hiện thanh tra, kiểm tra đều đang làm về điện lực. Vấn đề chuyển đổi năng lượng công bằng, Bộ Công thương, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước, các tập đoàn, tổng công ty phải làm gì? Thể chế chính sách nào là điểm nghẽn?", Chủ tịch Quốc hội đặt câu hỏi liệu sau nghị quyết này có tạo chuyển biến gì và hậu giám sát sẽ thế nào.

Đầu tư không tiêu thụ có phải lãng phí?

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng bày tỏ quan tâm tới quy hoạch năng lượng. Ông Thanh cho hay, có phản ánh hiện tượng trong Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh có hiện tượng đã có tên dự án với quy mô công suất cụ thể, tên nhà đầu tư, dự án trong danh mục trong quy hoạch rồi. 

GIA HÂN

"Tức là cạnh tranh, đấu thầu dự án trong danh mục dự án thuộc quy hoạch có vấn đề. Đề nghị đoàn giám sát xem câu chuyện này có hay không?", ông Thanh đề xuất.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng phản ánh, vừa qua có phong trào đầu tư ồ ạt điện mặt trời, điện gió khi Bộ Công thương tham mưu ban hành giá FIT có thời hạn. Vừa qua, nhiều dự án được đưa vào hoạt động, có dự án được hưởng giá FIT, dự án không được hưởng giá FIT, hoặc có dự án chỉ được hưởng một phần giá FIT. Các cơ quan của Quốc hội đã nhận được kiến nghị của 36 nhà đầu tư thuộc diện này.

"Ở đây là câu chuyện điện sản xuất ra rồi nhưng thiếu lưới truyền tải, thừa cục bộ, các nhà đầu tư không bán điện được lên lưới. Câu chuyện này đoàn giám sát phải làm rõ, nguyên nhân và trách nhiệm việc ban hành giá FIT đúng không? Việc hưởng giá FIT cho các doanh nghiệp có công bằng, đúng nguyên tắc và tiêu chí hay không?

Ngoài ra, một nguồn công suất nhất định đầu tư ra mà không tiêu thụ, sử dụng được do thiếu đường dây truyền tải có phải là sự lãng phí, thất thoát nguồn lực xã hội hay không? Câu chuyện này đoàn giám sát cần đánh giá thêm", ông Thanh kiến nghị.

Phát hiện, chuyển cơ quan điều tra

Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cũng đề nghị báo cáo giám sát phải làm rõ thêm nhiều vấn đề như thủy điện, xử lý 13 dự án trọng điểm về điện, than, dầu khí chậm tiến độ, những ách tắc, vướng mắc trong điều hành giá điện, giá than, giá khí, xăng dầu vừa qua…

GIA HÂN

Ông Phương cũng đề nghị đánh giá kỹ hơn thực trạng Quy hoạch điện VII, Quy hoạch điện VII điều chỉnh, vướng mắc giữa quy hoạch và truyền tải điện ra sao khi để xảy ra tình trạng điện thì thừa mà không hòa được lưới điện quốc gia.

"Một số doanh nghiệp bất bình, không tin vào chính sách năng lượng của chúng ta. Quy hoạch thì vượt công suất truyền tải, đến khi có điện rồi không hòa lưới điện cho người ta, rồi hợp đồng giá cả… Cái này doanh nghiệp, người dân nói rất nhiều. Có vấn đề gì trong đó không, có lợi ích nhóm không? Cái này đoàn giám sát phải phát hiện, nếu có thì chuyển hồ sơ cho cơ quan chức năng. Cái này mình phải làm nghiêm túc, chứ nói chung chung thì chả bao giờ khắc phục được", ông Phương nêu.

Ông Phương cũng đề nghị đối với từng vấn đề phải chỉ rõ nguyên nhân và trách nhiệm cụ thể của cơ quan, địa phương để đề xuất giải pháp tháo gỡ, giải pháp cần phải có trọng tâm.

"Các đồng chí nói nguy cơ thiếu điện rất lớn, nhưng giải pháp thế nào tôi chẳng thấy nói gì. Các đồng chí hô lên một câu khẩu hiệu là kiên quyết không để thiếu năng lượng trong bất kỳ tình huống nào. Câu rất hay nhưng không thấy có giải pháp nào", ông Phương nhấn mạnh.