Sẽ có chế tài trong tinh giản biên chế

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân

* Thưa ông, Nghị quyết T.Ư 6 vừa ban hành đã đề cập rất rõ đến câu chuyện tinh giản biên chế, vậy Bộ Nội vụ đã chuẩn bị như thế nào để triển khai?

Lộ trình trong nghị quyết đã quy định khá rõ. Đầu tiên là vấn đề nghiên cứu điều chỉnh bổ sung thể chế. Trong đó cần phải có quy định về chế tài xử lý.

Với lộ trình này, trong giai đoạn sắp tới, chúng ta nên tạo sự phân cấp mạnh mẽ giữa T.Ư và địa phương để địa phương phát huy được những sáng kiến, sáng tạo phù hợp trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của mình, không nên áp đặt một khung chung cho tất cả địa phương. Đây chính là trở ngại trong thời gian qua khi chúng ta đưa ra một quy định chung cho tất cả các địa phương, trong khi mỗi nơi có đặc thù khác nhau.

Lần này cơ chế sẽ mở, ví dụ đối với cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, cấp huyện, tới đây chúng ta sẽ quy định khung tổ chức để thực hiện nhiệm vụ thế nào cho không bỏ sót nhưng cũng không chồng lấn, chồng chéo. Trên cơ sở đó, sẽ quy định một số cơ quan mang tính thống nhất, tạm gọi là phần cứng. Phần còn lại sẽ do chính quyền địa phương xem xét, quyết định nên hợp nhất, nên giải thể, có thành lập hay không thành lập. Đây là cái chủ động ta sẽ tính như thế.

Tương tự, số lượng cấp phó cũng thế, ta cũng quy định khung bình quân chung, còn cơ sở địa phương sẽ bố trí mỗi cơ quan chuyên môn cần số cấp phó là bao nhiêu, nhưng miễn tổng số cấp phó không vượt quá quy định. Lần này, chúng ta sẽ đi sâu hơn một bước về đề án vị trí việc làm. Trong thực hiện đề án này, có hai vấn đề quan trọng: xác định tiêu chí đánh giá khung năng lực, đây là vấn đề khó; và mô tả công việc theo từng vị trí. Hai vấn đề này nếu làm tốt thì chúng ta sẽ thực hiện có hiệu quả đề án vị trí việc làm. Trong thời gian qua, chúng ta vướng hai vấn đề khó này nên các địa phương và cơ quan chưa thực hiện tốt được.

Một vấn đề nữa là muốn tinh giản bộ máy, biên chế thì nên đổi mới phương pháp, chế độ làm việc. Hiện nay, chúng ta nói chúng ta đang thực hiện chế độ làm việc chuyên viên, kết hợp chuyên viên với thủ trưởng, nhưng phần lớn chúng ta vẫn thực hiện chế độ làm việc theo thủ trưởng, tức là một việc phân công nhiều người. Tới đây một chuyên viên có thể làm nhiều việc nhưng một việc chỉ giao cho một người.

Trong nghị quyết có đề cập đến việc cơ bản hợp nhất văn phòng cấp ủy với văn phòng HĐND, UBND cấp huyện ở những nơi có đủ điều kiện. Vậy việc thực hiện sẽ thế nào để vừa tinh giản biên chế, vừa không ảnh hưởng đến hoạt động, như vai trò giám sát của HĐND đối với UBND chẳng hạn?

Chúng ta hợp nhất về vấn đề đầu mối, những chức năng phục vụ thì dù đó là của văn phòng HĐND hay văn phòng UBND cũng như nhau. Ví dụ như văn thư, thủ quỹ, lái xe… chúng ta có thể gom lại. Còn cơ quan chuyên môn, nếu là cơ quan tham mưu hoặc thẩm tra thì là đây là những cơ quan, đơn vị độc lập phục vụ cho từng tổ chức.

Cái quan trọng là đánh giá về công chức, cần thay đổi phương pháp đánh giá như thời gian qua. Đánh giá công chức để chúng ta biết được những người nào làm việc tốt, hiệu quả cao, trên cơ sở đánh giá đó không phải chỉ để đến cuối năm mới làm mà phải kiểm tra công việc được thường xuyên, hằng tháng, thậm chí là hằng ngày. Người đứng đầu trong các tổ chức phải nắm được công việc giao cho cán bộ công chức, xem họ làm trong một tháng, một năm bao nhiêu việc, chất lượng thế nào, đó là cơ sở để đánh giá cán bộ cho tốt, nhất là đánh giá phân loại cuối năm, cũng là cơ sở chúng ta thực hiện chính sách cán bộ cũng như thực hiện chế độ tinh giản biên chế.

Vấn đề biên chế phải dựa trên 3 trụ cột chính, đó là: giảm đầu mối, sắp xếp lại cơ cấu bên trong của đầu mối đó - vấn đề này rất quan trọng, và sắp xếp chức năng nhiệm vụ không giao thoa, không trùng lặp. Trên cơ sở đó chúng ta sẽ giảm được biên chế nói chung, trong đó từng vị trí việc làm sẽ xác định được để nâng cao hiệu quả hiệu lực. Cùng với đó, sắp tới đây cơ chế tiền lương cũng sẽ được bàn thảo tại Hội nghị T.Ư 7.

Tôi cho rằng việc thực hiện đồng bộ, trên cơ sở giải quyết được 2 nghị quyết của Hội nghị T.Ư 6 là sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị và đổi mới cơ chế, đổi mới cơ chế tài chính, sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập thì biên chế từng bước sẽ được giảm và bộ máy sẽ gọn hơn.

Làm sao để cắt giảm khoảng 400.000 cán bộ công chức đến 2021 ? Nghị quyết số 18 của Ban Chấp hành T.Ư về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đặt mục tiêu tới năm 2021 sẽ giảm tối thiểu biên chế 10% so với năm 2015. Theo ông Nguyễn Đức Hà, hàm Vụ trưởng Ban Tổ chức T.Ư, hiện cả nước có khoảng 4 triệu người hưởng lương ngân sách, mục tiêu giảm 10% , tức sẽ phải cắt giảm khoảng 400.000 người. Để làm được điều này, thời gian tới T.Ư và địa phương sẽ phải rà soát, điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện chức năng nhiệm vụ của từng tổ chức để khắc phục chồng chéo, trùng lắp, tránh tình trạng 1 việc nhưng có tới 3 - 4 vụ cùng làm. Bên cạnh đó, T.Ư sẽ đưa ra các quy định số lượng biên chế tối thiểu được thành lập tổ chức, số lượng lãnh đạo cấp phó tối đa của một tổ chức phù hợp với đặc điểm của từng cấp, từng ngành, từng địa phương… Ông Nguyễn Văn Tùng, Vụ trưởng Vụ Tổ chức điều lệ Ban Tổ chức T.Ư, cho biết đối với các đơn vị hành chính cấp xã không đạt 50% tiêu chuẩn về quy mô dân số, diện tích tự nhiên thì từ nay đến năm 2021 phải hoàn thành sắp xếp lại. Bình quân một xã hiện có 21 - 23 công chức cộng với những người hoạt động bán chuyên trách là rất đông. “Nếu chỉ nhập 100 xã thôi thì gọn lại được bao nhiêu biên chế, giảm được bao nhiêu chi thường xuyên”, ông Tùng nói. Thái Sơn