Từ thực tế này, Bộ GD-ĐT phải tìm đường vòng để tháo gỡ. Đó là lý do Bộ GD-ĐT đề xuất sửa đổi nghị định.
KHỦNG HOẢNG THIẾU HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG ĐH
Thời gian qua đã xảy ra những tình huống khủng hoảng thiếu hiệu trưởng của các trường: Trường ĐH Tôn Đức Thắng, Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, Trường ĐH Điện lực (trước đó nữa có Trường ĐH Mỹ thuật công nghiệp). Tất cả trường này đều có một điểm chung là không tổ chức thành công đại hội Đảng. Đại hội không bầu ra được cấp ủy mới, nên không có sự lãnh đạo của Đảng về công tác cán bộ; từ đó ảnh hưởng tới quy hoạch, tới lựa chọn nhân sự. Những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp tới vấn đề kiện toàn Hội đồng trường (HĐT), tiếp theo là ảnh hưởng tới một loạt đầu việc trong công tác tổ chức bộ máy. Sau đó, Bộ GD-ĐT đã phải vào cuộc, phối hợp với các cơ quan Đảng để giải quyết.
Theo ông Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, từ khóa của dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 99/2019/NĐ-CP (sau đây gọi tắt là dự thảo) chính là "tháo gỡ", xuất phát từ những bất cập đã được phát hiện trong quá trình triển khai Nghị định 99/2019/NĐ-CP (sau đây gọi tắt là NĐ 99), được ban hành tháng 12.2019, tập trung chủ yếu vào vấn đề tổ chức bộ máy.
Sinh viên Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM trong giờ thực tập. Đây là một trong các trường xảy ra những tình huống khủng hoảng thiếu hiệu trưởng
ĐÀO NGỌC THẠCH
Vừa qua, Bộ GD-ĐT đã khảo sát về tác động của luật Giáo dục ĐH bổ sung, sửa đổi (còn được gọi là luật 34), thì nhận thấy có xảy ra khủng hoảng ở một số trường. Tuy con số chỉ là "đếm trên đầu ngón tay" so với tổng số 234 trường, nhưng lại xuất phát từ sự chưa đồng bộ của hệ thống văn bản pháp luật, nên việc sửa đổi NĐ 99 là cần thiết.
Một trong những nội dung được chú ý nhất của dự thảo là xác định khái niệm "cấp có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận" đối với hiệu trưởng các trường ĐH công lập. Theo ông Nguyễn Viết Lộc, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ GD-ĐT), các quy định pháp luật hiện hành chưa quy định cụ thể cơ quan có thẩm quyền bổ nhiệm đối với hiệu trưởng trường ĐH công lập là HĐT hay cơ quan quản lý trực tiếp.
Căn cứ các quy định pháp luật hiện hành, "cấp có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận" viên chức quản lý là cấp có thẩm quyền đánh giá, xếp loại chất lượng viên chức, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý kỷ luật đối với viên chức quản lý. Bộ GD-ĐT đề xuất sửa NĐ 99 theo hướng cơ quan quản lý trực tiếp thực hiện vai trò của "cấp có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận". Cụ thể, cơ quan quản lý trực tiếp quyết định việc giao quyền hiệu trưởng hoặc giao phụ trách trường trong 2 trường hợp sau: với trường ĐH mới thành lập; với trường ĐH đã khuyết hiệu trưởng quá 6 tháng mà chưa gửi tờ trình đề nghị công nhận hiệu trưởng tới cơ quan quản lý trực tiếp.
HĐT CÓ 5 SUẤT NGOÀI TRƯỜNG, BỘ CHỦ QUẢN CHIẾM CẢ 5
Một nội dung của dự thảo là đề xuất số lượng người đại diện cơ quan quản lý trực tiếp cử không quá 50% tổng số thành viên ngoài trường ĐH. Theo ông Lộc, nội dung này xuất phát từ thực tế là có bộ chủ quản thể hiện sự cố tình kiểm soát số phiếu trong HĐT bằng cách cử tối đa số đại diện của mình có thể có tham gia HĐT.
Những tình huống đã xảy ra ở các trường ĐH như Tôn Đức Thắng khiến Bộ GD-ĐT đề xuất sửa đổi Nghị định 99
ĐÀO NGỌC THẠCH
Chẳng hạn, theo luật 34, thành phần HĐT bao gồm người ngoài trường, và chiếm không quá 30% tổng số thành viên HĐT. Có trường nhỏ, HĐT chỉ có 15 thành viên, theo quy định thì sẽ có 5 thành viên ngoài trường. Nếu bộ chủ quản cử 5 đại diện tham gia HĐT này thì sẽ chẳng còn chỗ nào cho thành viên ngoài trường khác. "Bộ chủ quản được quyền quản lý tài chính/tài sản của trường (với tư cách chủ sở hữu), quản lý công chức, viên chức làm việc tại trường… bằng các luật chuyên ngành. Còn cán bộ của bộ chủ quản tham gia HĐT chỉ có tính chất đại diện, phải đúng vai trò đại diện; cử người để chiếm áp đảo về số phiếu nhằm kiểm soát HĐT là trái với tinh thần tự chủ ĐH của luật 34", ông Lộc nói.
Một điểm Bộ đề xuất sửa đổi là quy định khi cần tổ chức hội nghị đại biểu bầu và bầu thay thế một thành viên HĐT thì chỉ cần triệu tập tối thiểu 20% tổng số viên chức, người lao động thay vì 50% như NĐ 99 đang quy định. Ông Lộc giải thích: "Có những đơn vị rất lớn, có tới 4.000 người thì phải tổ chức cuộc họp gồm 2.000 người, rất khó thực hiện. Chúng tôi tham khảo các quy định bên Đảng thì thấy, quan trọng nhất là phương thức chọn người đại diện chứ không phải số lượng, để đảm bảo tính dân chủ. Phương thức này sẽ được các trường quy định trong quy chế tổ chức hoạt động. Việc cách thức thảo luận về phương thức chọn người đại diện này ở các trường là dân chủ, cho nên không cần số lượng người tham gia quá lớn".
Dự thảo cũng đưa vào nội dung sửa đổi, bổ sung quy định cụ thể thủ tục thay thế thành viên HĐT, đặc biệt đối với thành viên là đại diện cơ quan quản lý trực tiếp khi đã thôi việc, chuyển công tác… thì cơ quan quản lý trực tiếp có thể thay thế ngay mà không cần có văn bản đề nghị của HĐT như hiện nay.
Xuất phát từ vấn đề nội bộ các trường
Theo phân tích của Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, thực chất vấn đề sâu xa của các khủng hoảng thiếu hiệu trưởng xuất phát từ nội bộ các trường, nên mới không đại hội được hoặc đại hội mà không bầu ra được cấp ủy mới. Đó có thể là do mâu thuẫn nội bộ, hoặc do thiếu nguồn nhân lực, hoặc do việc lạm dụng quyền lực. Những vấn đề này thời nào cũng có, nhưng luật 34 và NĐ 99 giúp cho môi trường ĐH dân chủ hơn nên nhiều câu chuyện nội bộ được bộc lộ.
"Trước đây, khi xảy ra những sự việc tương tự, cơ quan quản lý cấp trên có thể xử lý được ngay bằng cách điều người về làm hiệu trưởng, quyền hiệu trưởng, phụ trách… Luật 34 và NĐ 99 không cho phép như thế, nhưng cũng chưa có hướng giải quyết. Vì thế, Bộ GD-ĐT kiến nghị đưa nội dung này vào dự thảo Nghị định sửa đổi NĐ 99. Ví dụ, khi HĐT thiếu chủ tịch, ai sẽ là người thay thế? Hoặc khuyết hiệu trưởng mà chưa có HĐT thì ai là người quyết nhân sự hiệu trưởng?... ", Thứ trưởng Sơn nói.
Bình luận (0)