Taliban tìm cách gỡ bế tắc

AP hôm qua dẫn lời một đại diện của Taliban xác nhận phái đoàn đàm phán của phong trào này do thủ lĩnh chính trị Mullah Sher Mohammad Stanikzai dẫn đầu đến Nga hôm 13.9, vài ngày sau khi Tổng thống Donald Trump bất ngờ hủy cuộc hòa đàm với Taliban. Hãng TASS hôm qua dẫn lời phát ngôn viên Suhail Shaheen của Taliban trú đóng ở Qatar cho hay phái đoàn đàm phán đã gặp ông Zamir Kabulov, đặc phái viên về Afghanistan của Tổng thống Nga Vladimir Putin, để thảo luận về diễn biến gần đây xung quanh tiến trình hòa bình ở Afghanistan. Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga sau đó cho hay cuộc gặp ở Nga đánh dấu sự cần thiết của việc khôi phục đàm phán giữa Washington và Taliban. Vị phát ngôn viên cho biết thêm Taliban khẳng định họ sẵn sàng tiếp tục đối thoại với Washington.

“Diễn biến này đáng chú ý vì nó cho thấy Taliban muốn nhấn mạnh lợi ích của họ trong đối thoại, sau khi Tổng thống Trump rút khỏi đàm phán Mỹ - Taliban”, chuyên gia Michael Kugelman, Giám đốc chương trình châu Á thuộc Trung tâm Wilson (Mỹ) nhận định với AP. Ngoài Nga, phía Taliban có kế hoạch thăm Trung Quốc, Iran và các nước Trung Á. Một thủ lĩnh Taliban ở Qatar không nêu tên cho Reuters hay mục đích của các chuyến thăm không phải cố gắng khôi phục lại đàm phán với Washington mà nhằm đánh giá sự ủng hộ của các nước khu vực đối với việc hối thúc lực lượng Mỹ rút khỏi Afghanistan.

Đại diện Mỹ và Taliban đã tổ chức đàm phán trong nhiều tháng ở thủ đô Doha của Qatar và nhất trí về một dự thảo thỏa thuận rằng Mỹ sẽ rút khoảng 5.000 binh sĩ khỏi Afghanistan để đổi lại đảm bảo an ninh từ Taliban. Tuy nhiên, nhiều cựu quan chức Mỹ từng làm việc ở khu vực cảnh báo việc rút quân vội vàng có nguy cơ đẩy Afghanistan vào tình trạng bất ổn và thậm chí vào vòng nội chiến mới. Dự thảo cũng không bao gồm một thỏa thuận ngừng bắn. Hôm 7.9, Tổng thống Trump bất ngờ thông báo hủy kế hoạch đàm phán kín với “các thủ lĩnh then chốt” của Taliban và cuộc họp riêng với người đồng cấp Afghanistan Ashraf Ghani trong ngày 8.9 tại Trại David, bang Maryland, sau khi Taliban nhận trách nhiệm vụ tấn công ở Kabul hôm 5.9, khiến 12 người thiệt mạng, trong đó có 1 binh sĩ Mỹ. Sau đó, chủ nhân Nhà Trắng mô tả cuộc đàm phán “đã chết” và cho hay quân đội Mỹ vừa gia tăng tấn công vào tổ chức Taliban ở mức độ “chưa từng thấy”. Trong khi đó, phát ngôn viên Shaheen mới đây phát biểu trên website chính thức của Taliban rằng nhóm này vẫn liên lạc với các nhà đàm phán Mỹ, ít nhất là để tìm hiểu xem nên làm điều gì kế tiếp, theo AP.

Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ sẽ yêu cầu đặc phái viên của Tổng thống Trump về Afghanistan Zalmay Khalilzad ra điều trần vào ngày 19.9, sau khi cuộc đàm phán với Taliban sụp đổ, theo AFP. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Eliot Engel đưa ra lệnh trên sau khi chính quyền Tổng thống Trump nhiều lần phớt lờ yêu cầu của các nghị sĩ muốn được ông Khalilzad thông tin về các cuộc đàm phán với Taliban. “Hơn 2.000 binh sĩ Mỹ thiệt mạng ở Aghanistan và tôi đã ngán tình trạng chính quyền này không cung cấp cho quốc hội và người dân Mỹ về tiến trình hòa bình và cách chúng ta kết thúc cuộc chiến kéo dài này”, ông Engel nhấn mạnh trong thông cáo.