Tên lửa hành trình Kalibr và Kh-101 của Nga có đối thủ nào từ phương Tây?

Gần 100 tỉ USD viện trợ quân sự đã được các nước phương Tây cung cấp cho Ukraine - bao gồm hàng tỉ USD cho pháo tầm ngắn, trung và tầm xa; hệ, thống tên lửa phóng loạt (MLRS) và tên lửa hành trình.

Chừng đó vẫn chưa đủ để thỏa mãn mong muốn của quân đội Ukraine trong việc tìm kiếm các loại tên lửa hành trình tầm siêu xa tương đương với Nga.

“Chúng tôi muốn có một loại tương tự như Kalibr và Kh-101 của Nga”, một nguồn tin trong Bộ Tổng tham mưu Ukraine nói với giới truyền thông Anh.

Quan chức này nhấn mạnh tốc độ, khả năng cơ động và đặc điểm tàng hình khiến vũ khí này khó bị đánh chặn, dù nhấn mạnh Kyiv vẫn sẵn sàng sử dụng vũ khí tấn công tầm xa do phương Tây cung cấp.

Tên lửa hành trình Kalibr là gì?

Kalibr là tên được đặt cho toàn bộ dòng tên lửa chống hạm, chống tàu ngầm, tấn công mặt đất, tàu ngầm, tàu chiến và (dự kiến trong tương lai) tên lửa hành trình phóng từ mặt đất của Nga, với tầm hoạt động từ 220-4.500km, mang theo trọng tải từ 400-500kg chất nổ mạnh hoặc vũ khí hạt nhân.

AP

Quá trình phát triển Kalibr bắt đầu vào những năm 1980, và lần đầu tiên ra mắt tại một triển lãm quân sự vào năm 1993.

Các ưu điểm chính của tên lửa là thiết kế mô-đun, khả năng chống lại nhiều loại mục tiêu khác nhau và được phóng bằng nhiều nền tảng (trên biển và trên không). Bên cạnh đó, Kalibr có tốc độ và tầm bay ấn tượng, cho phép nó tồn tại nguyên vẹn trong thời kỳ chuyển tiếp hậu Xô Viết.

Các nhà quan sát quân sự Nga đánh giá Kalibr là một trong những loại tên lửa tầm xa “hiệu quả nhất” được sử dụng trong cuộc xung đột Ukraine cho đến nay, với hệ thống dẫn đường quán tính tự động, khả năng chống nhiễu, khả năng bám sát mặt đất khi bay và tăng tốc trong giai đoạn cuối.

Tên lửa nào của NATO tương đương Kalibr?

Kalibr hay được so sánh với Tomahawk - tên lửa hành trình cận âm tầm xa của Mỹ hoạt động phổ biến trong mọi thời tiết.

Được giới thiệu vào những năm 1980 và có nhiều biến thể, tên lửa này có thể được trang bị đầu đạn thông thường nặng 450kg hoặc đầu đạn hạt nhân đương lượng thấp đến trung bình W80 và có tầm hoạt động từ 460-2.500km, tùy theo loại.

Tomahawk có một số nhược điểm so với Kalibr, bao gồm tốc độ bay cận âm khiến nó dễ bị phòng không đối phương tấn công hơn, tầm bắn kém hơn, và triển khai kém linh hoạt hơn. Tuy nhiên, giới quan sát đánh giá Tomahawk có năng lực lượn vòng tìm mục tiêu và kết nối dữ liệu tốt hơn, cũng như khả năng chống gây nhiễu điện tử mạnh hơn. Điều đó làm giá thành sản xuất Tomahawk đắt hơn Kalibr.

RAYTHEON

Nhà sử học quân sự Nga Yuri Knutov, giám đốc Bảo tàng Phòng không ở khu vực Moscow, cho biết đặc điểm tốc độ của Kalibr và đặc biệt là khả năng thay đổi tốc độ trong khi bay khiến nó nổi bật khi so sánh với các loại tương tự của NATO.

Tuy nhiên, trong cuộc xung đột, Ukraine đã không ít lần bắn hạ tên lửa Kalibr của Nga.

Tên lửa Kh-101 có đối thủ nào từ NATO?

Kh-101 (được gọi là Kh-102 trong biến thể mang đầu đạn nhiệt hạch) là một tên lửa hành trình tầm siêu xa chiến lược. Nó được phát triển trong thập niên 1970 và 1980, và được quân đội Nga biên chế hồi năm 2013.

Có tầm tấn công 5.500km, mang đầu đạn thông thường nặng 400kg, hoặc đầu đạn hạt nhân có sức công phá lên đến 1 megaton, Kh-101/102 được phóng bằng các máy bay ném bom chiến lược Tu-95, Tu-160, và máy bay chiến đấu Su-34.

Về tầm bắn, Kh-101 gần như không có đối thủ. Mỹ từng có tên lửa hành trình AGM-129 có tầm bắn lên tới 3.700km, nhưng đã ngừng sử dụng. Hiện NATO còn loại tên lửa AGM-86 (ALCM) của Mỹ, ra mắt vào đầu thập niên 1980 với tầm hoạt động hơn 2.400km, nhưng chỉ sử dụng phiên bản mang đầu đạn hạt nhân.

Điều đó có nghĩa là khi so sánh Kh-101 với hệ thống của NATO, người ta sẽ quay lại với Tomahawk.

Cũng như Kalibr, Kh-101 lần đầu tiên được sử dụng là ở Syria trong giai đoạn 2015-2017. Trong cuộc xung đột ở Ukraine, tên lửa này thỉnh thoảng được triển khai để tấn công các mục tiêu chiến lược phía sau tiền tuyến.

Kh-101 được trang bị công nghệ giảm tín hiệu radar, hệ thống dẫn đường quán tính được trang bị hiệu chỉnh quang điện tử và đầu dò bám mục tiêu được sử dụng cho giai đoạn cuối của chuyến bay để giảm hiệu quả gây nhiễu. Quỹ đạo của Kh-101 có thể được điều chỉnh trong khi bay.