Cần củng cố nguồn lực cho y tế cơ sở

Tình hình dịch có phức tạp, chưa đến mức căng thẳng như TP.HCM nhưng Bình Dương vẫn đang triển khai tổ chức thí điểm cách ly F1 ít nguy cơ tại nhà ở 91 xã, phường; trong đó mỗi xã, phường sẽ thí điểm từ 2 - 5 hộ gia đình để rút kinh nghiệm, sẵn sàng triển khai trên diện rộng khi các cơ sở cách ly quá tải. Theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 tỉnh Bình Dương, những trường hợp F1 ít nguy cơ có thể thí điểm cách ly tại nhà được xác định mức độ tiếp xúc hạn chế với F0, thời gian tiếp xúc ngắn, khoảng cách tiếp xúc trên 2 m, tiếp xúc không thường xuyên…

Cán bộ trạm y tế đến nhà kiểm tra tình hình sức khỏe một F1 tại nhà ẢNH: DUY TÍNH

Ngày 16.7, Tổ thường trực đặc biệt của Bộ Y tế đã khảo sát việc thực hiện thí điểm cách ly F1 tại nhà ở H.Bàu Bàng (Bình Dương). Đoàn kiểm tra đến nhà anh N.V.Tr (36 tuổi, ngụ tổ 8, ấp Cầu Sắt, xã Lai Hưng, H.Bàu Bàng; công nhân tại một công ty ở P.Hiệp Thành, TP.Thủ Dầu Một), đang được cách ly tại nhà.

Trước đó, ngày 29.6, anh Tr. dương tính Covid-19, do có nhà riêng và đảm bảo các điều kiện khác nên anh được cách ly tại nhà. Từ đó đến nay, hằng ngày, anh được nhân viên y tế phường đến tận nhà đo thân nhiệt, theo dõi sức khỏe 2 lần. Nhân viên y tế cũng thường trực liên lạc qua điện thoại với anh Tr. Đối với công tác xử lý rác thải, được nhân viên thu gom và xử lý theo rác thải y tế có nguy cơ lây nhiễm. Anh Tr. đã được lấy mẫu xét nghiệm 2 lần đều cho kết quả âm tính.

Tương tự, hiện xã An Thái đang thí điểm cho 3 F1 ở chung (gồm: 1 phụ nữ đang mang thai sắp đến ngày sinh, 1 trẻ em 2 tuổi và một người già) cách ly tại nhà. Sau khi tổ chức thí điểm cách ly tại nhà, UBND xã An Thái đã tổ chức chốt trực ngay trước căn nhà được cho thí điểm cách ly và phong tỏa các căn nhà lân cận. Về ăn uống sinh hoạt của 3 F1 này, hằng ngày, chính quyền và người thân trong gia đình đều cung cấp nhu yếu phẩm, sau khi khử khuẩn sẽ để trước cửa nhà và F1 tự ra lấy. “Đối với vùng nông thôn như xã An Thái, việc cách ly tại nhà có điều kiện thuận lợi hơn nhiều so với vùng đô thị do mật độ dân cư thưa, các căn nhà lân cận có khoảng cách tiếp giáp đảm bảo an toàn”, ông Bùi Văn Bảo, Chủ tịch xã An Thái (H.Phú Giáo, Bình Dương), chia sẻ.

Để đảm bảo tốt việc thí điểm cách ly F1 tại nhà, Sở Y tế Bình Dương yêu cầu cán bộ y tế nơi có F1 cách ly tại nhà hằng ngày phải tiếp nhận thông tin và kiểm tra tình trạng sức khỏe người cách ly, người chăm sóc hoặc hỗ trợ cách ly. Hỗ trợ người cách ly đo thân nhiệt nếu người cách ly không tự đo được. Ghi chép kết quả giám sát vào phiếu theo dõi sức khỏe hằng ngày. Thực hiện lấy mẫu xét nghiệm cho người cách ly, người chăm sóc, hỗ trợ và người cùng nhà theo quy định. Đặc biệt, y tế địa phương nơi có F1 cách ly tại nhà phải báo ngay cho y tế tuyến trên và chính quyền địa phương khi người cách ly, chăm sóc, hỗ trợ và người ở cùng nhà có biểu hiện mắc bệnh như sốt, ho, khó thở và các biểu hiện sức khỏe khác. Ngoài ra, Sở Y tế Bình Dương cũng yêu cầu UBND cấp xã, phường nơi có F1 cách ly tại nhà phải cung cấp số điện thoại của cán bộ y tế chịu trách nhiệm theo dõi sức khỏe cho người cách ly, người chăm sóc hỗ trợ để liên hệ.

Nhưng tại TP.HCM thì lực lượng y tế nhiều phường xã thiếu người vì đảm đương nhiều nhiệm vụ, trong đó có cách ly F1 tại nhà. Theo trưởng một trạm y tế tại Q.7 (TP.HCM), trên địa bàn phường hiện đang cách ly 1 ca F1 tại nhà 2 ngày trước. Qua kiểm tra, thẩm định, nhà F1 là căn hộ, chỉ có 2 người, nhưng chồng đã đi cách ly, điều trị và các điều kiện trong nhà thì đảm bảo. Hằng ngày, F1 này tự đo nhiệt độ và thông báo cho y tế phường, 2 bên liên hệ qua lại với nhau bằng điện thoại và cán bộ y tế sẽ tư vấn, khi F1 cần thì y tế phường sẽ đến (bên cạnh đó y tế đến lấy mẫu theo thời gian quy định). Về hàng hóa phục vụ nhu cầu thì F1 tự mua online và bộ phận chính quyền trực sẽ chuyển cho F1.

Điểm cách ly F1 tại nhà ở Bình Dương ẢNH: CTV

Theo vị cán bộ y tế này, điều kiện để F1 cách ly tại nhà là khó. Đặt vấn đề F1 (hoặc F0) có chuyển biến nặng hoặc trong thời gian cách ly tại nhà thì sẽ xử lý sao? “F1 (hoặc F0) cần hỗ trợ cấp cứu thì sẽ gọi ngay cho bệnh viện (BV) quận hoặc cấp cứu 115. Còn nếu bình thường F1 hoặc F0 có triệu chứng thì sẽ đưa đi cách ly bằng xe trung tâm y tế, hoặc xe từ thiện”, vị trưởng trạm y tế nói. Cũng theo vị này, trạm có 6 nhân viên, đang quản lý hơn 100 ca F1 ở khu cách ly tập trung, 6 người chạy qua chạy lại, rồi đi lấy mẫu… nhân lực rất thiếu.

Lực lượng y tế cơ sở đóng vai trò quan trọng trong cách ly tại nhà ẢNH: CTV

Tại một trạm y tế phường trên địa bàn Q.Tân Bình (TP.HCM) cũng đang thẩm định cách ly hàng chục F1 tại nhà. Theo cán bộ phụ trách trạm y tế, F1 có nhu cầu cách ly tại nhà thì đăng ký, nhưng phường phân loại F1 nguy cơ hay không nguy cơ, rồi người lớn tuổi hay trẻ, có bệnh nền hay không, mới cho cách ly tại nhà.

Sẵn sàng ứng phó kịp thời PGS-TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế, đánh giá việc điều trị F0 (là các ca đủ điều kiện sức khỏe theo tiêu chí của Bộ Y tế) tại nhà là hoàn toàn đủ điều kiện. Tuy nhiên, ông Khuê cũng lưu ý: “Các F0 có thể không gặp vấn đề về sức khỏe, diễn biến lâm sàng như: sốt ho khó thở, nhưng có thể một số trường hợp cần được hỗ trợ về tâm lý, tinh thần”. Do đó, cùng với lực lượng y tế, các đội Covid-19 cộng đồng, tổ dân phố không chỉ giám sát họ về tuân thủ cách ly tại nhà, mà còn tham gia động viên, tinh thần, hỗ trợ F1, F0 giúp họ thăng bằng về tâm lý hoặc vượt qua một số khó khăn trong cuộc sống. Một số chuyên gia y tế khác cho rằng việc cách ly F1 tại nhà và rút ngắn thời gian điều trị F0 sau đó cho phép cách ly tại nhà với sự tham gia của y tế cơ sở hiện có là có thể đáp ứng được. Các nhân lực theo dõi y tế cho các F1, F0 có thể huy động được vì không đòi hỏi cao về chuyên môn. Tuy nhiên, y tế cơ sở cần có hệ thống kết nối tốt với hệ thống vận chuyển, các BV tiếp nhận điều trị, để trong tình huống F1 hoặc F0 có diễn biến nặng được chuyển điều trị kịp thời. Liên Châu

Ngoài ra, các điều kiện về cơ sở vật chất phải đảm bảo theo quy định. Tại phường này, người dân được hướng dẫn mua các vật dụng cần thiết cho F1 cách ly tại nhà với hơn 12 loại cần thiết. “F1 hay F0 ở nhà khi có triệu chứng thì đều phải đưa đi cách ly tập trung, có gì xử lý luôn tại khu cách ly. Không ai dám khẳng định F1 tại nhà tuân thủ 100%, ở khu cách ly dù được giám sát nhưng F1 cũng không tuân thủ tốt”, vị đại diện trạm y tế phường nói. Vị này cho biết thêm, hiện trạm có 5 người, làm rất cực vừa điều tra cộng đồng mà hiện số ca báo về ngày càng nhiều, tham gia khu cách ly, đi lấy mẫu và giờ hằng ngày theo dõi F1, lấy mẫu F1 tại nhà, nhưng vẫn phải làm theo kế hoạch.

Giám sát bằng phần mềm Chiều 16.7, Phó bí thư thường trực Thành ủy TP.HCM Phan Văn Mãi cho hay TP.HCM đã chuẩn bị kế hoạch cách ly F1 tại nhà, giám sát bằng phần mềm quản lý và tổ Covid-19 cộng đồng. Đối với F0, nếu không có triệu chứng sẽ được giám sát bằng công nghệ và có thể được điều trị tại cộng đồng; các F0 có triệu chứng và bệnh nền cần được chuyển đến cơ sở điều trị. TP.HCM cũng xây dựng cơ chế phối hợp để cách ly F0 tại nhà đảm bảo kịp thời ứng phó khi có sự cố.

“Quận có khoảng 140 ca F1 cách ly tại nhà. Nhân viên y tế của phường hiện nay phải đến nhà lấy mẫu F1, giám sát F1, đi lấy mẫu động đồng... Nên khi F1 có vấn đề sức khỏe, gọi cho cán bộ y tế (có trong tờ cam kết, tờ thông tin). Khi gọi không được thì nhắn tin điện thoại, Zalo, Viber… vì nhân viên y tế phường làm rất nhiều việc ngoài hiện trường, đang lấy mẫu không nghe điện thoại được, sau đó sẽ gọi lại ngay. Nếu cần thiết gọi 115”, giám đốc trung tâm y tế quận chia sẻ.

Tại buổi họp báo chiều 16.7, về cách ly F1 tại nhà và rút ngắn thời gian điều trị F0 sau đó cho phép cách ly tại nhà, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM Nguyễn Hoài Nam nhìn nhận điều tiên quyết là sự tự giác của người dân. Bởi vì họ ở nhà, nếu cả nhà đều là F1 thì không cần phòng riêng; nếu chỉ có 1 F1, còn các thành viên khác không thuộc diện cách ly thì bắt buộc người đó phải có phòng riêng, cần thêm phòng đệm để hạn chế giao lưu, tiếp xúc. Bên cạnh đó, ngành y tế cũng hướng dẫn kỹ cho người cách ly, tập huấn cho tổ Covid-19 cộng đồng và chính quyền địa phương, ứng dụng công nghệ giám sát F1 tại nhà.

Trước lo ngại nhân viên y tế ở các trạm y tế sẽ bị quá tải khi nhận thêm nhiệm vụ giám sát F1 cách ly tại nhà, ông Nam cho rằng TP.HCM chuẩn bị nguồn lực để hỗ trợ các trạm y tế và trung tâm y tế cấp quận, huyện; bên cạnh đội truy vết của các BV còn có lực lượng từ các đại học y và Bộ Y tế bổ sung. “Mỗi nhiệm vụ đều tăng cường các đội hỗ trợ, như Q.Bình Tân tăng cường 460 cán bộ, sinh viên, lực lượng tình nguyện, còn Q.1 là 100 người và Q.3 là 80 người”, ông Nam nói. Hiện Bộ Y tế đã có kế hoạch phân bổ 10.000 cán bộ nhân viên y tế từ các tỉnh thành tham gia hỗ trợ TP.HCM, hiện đã tiếp nhận 3.000 người. Trên cơ sở đó, ngành y tế điều phối nhân viên tập trung cho công tác lấy mẫu, điều tra truy vết, phục vụ trong BV dã chiến, BV điều trị, BV hồi sức.

Hà Nội chưa cách ly F1 tại nhà Trả lời Thanh Niên, ông Vũ Cao Cương, Phó giám đốc Sở Y tế Hà Nội, cho biết hiện TP chưa áp dụng việc cách ly F1 tại nhà. “Văn bản 5599/BYT-MT của Bộ Y tế mới chỉ đề nghị thí điểm tại một số địa phương, Hà Nội hiện chưa có kế hoạch áp dụng mà vẫn đang cách ly tập trung với đối tượng F1, còn F0 thì điều trị tập trung tại các cơ sở y tế”, ông Cương nói. Theo Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 Đà Nẵng, hiện 180 bệnh nhân F0 đang được điều trị tại 2 BV là BV Phổi Đà Nẵng và Trung tâm y tế huyện Hòa Vang và 1.200 F1 đang được cách ly tập trung tại các điểm. Địa phương cũng đang tính đến phương án và thời điểm cách ly F1 tại nhà, nhưng con số F0 và F1 của Đà Nẵng vẫn ở trong điều kiện có thể đảm bảo cách ly tập trung để kiểm soát an toàn và khống chế việc gia tăng các F0... BS CK2 Đoàn Tấn Bửu, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, cho biết tỉnh chưa thực hiện thí điểm F0 không có triệu chứng được giám sát y tế tại nhà. Tuy nhiên, để giảm áp lực quá tải cho các BV và trung tâm y tế, tỉnh phân thành 3 tầng để phân chia các F0 theo tình trạng bệnh điều trị. Cùng với việc phân tầng để giãn cách và điều trị F0, Đồng Tháp đã yêu cầu các huyện triển khai thí điểm cách ly F1 tại nhà. Đến chiều 16.7, các huyện Lấp Vò, Cao Lãnh đã triển khai cách ly tại nhà đối với F1 có đủ điều kiện về cơ sở vật chất. Mai Hà - An Dy - Trần Ngọc