Tổng thống Iran lần đầu thăm Syria sau 12 năm nội chiến

REUTERS

Chuyến thăm của ông Raisi diễn ra trong bối cảnh Iran và đối thủ khu vực là Ả Rập Xê Út đã khôi phục quan hệ sau nhiều năm căng thẳng, và các quốc gia Ả Rập từng xa lánh ông Assad - bao gồm cả Riyadh - đang nỗ lực bình thường hóa quan hệ với chính phủ của ông.

Với sự hỗ trợ quân sự và kinh tế từ cả Iran và Nga, chính quyền Assad đã giành lại quyền kiểm soát phần lớn lãnh thổ Syria từ lực lượng nổi dậy vốn được các nước trong khu vực hậu thuẫn.

Ông Assad, phát biểu cùng với ông Raisi, hoan nghênh "sự phát triển" của mối quan hệ giữa Tehran và Riyadh. Ông Assad cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các cuộc gặp giữa giới chức Syria, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Iran tại Moscow.

Ông cho biết mục tiêu phải là đảm bảo việc rút quân của "các lực lượng chiếm đóng và ngừng hỗ trợ cho các nhóm khủng bố" - rõ ràng ám chỉ quân đội Thổ Nhĩ Kỳ ở miền bắc Syria và sự hỗ trợ của nước này cho các lực lượng nổi dậy ở Syria.

Các quan chức Syria đã nhiều lần nói rằng bất kỳ động thái nào hướng tới bình thường hóa quan hệ giữa Damascus và Ankara chỉ có thể diễn ra sau khi Thổ Nhĩ Kỳ đồng ý rút hàng nghìn binh sĩ của nước này đang đồn trú ở khu vực do phiến quân kiểm soát ở phía tây bắc Syria.

Ông Raisi ca ngợi Syria vì đã chống lại áp lực từ Mỹ, cũng như đương đầu với "takfiris", cụm từ được dùng để mô tả các lực lượng thánh chiến như Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng. "Iran sẽ luôn sát cánh cùng Syria... và ủng hộ chủ quyền của nước này", ông nói.

Hai nhà lãnh đạo đã ký một thỏa thuận hợp tác chiến lược dài hạn, bao gồm một bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực dầu mỏ, hãng thông tấn nhà nước Syria đưa tin. Ông Assad cho biết ông hy vọng chuyến thăm sẽ tạo ra một "cú hích mạnh mẽ" đối với thương mại và đầu tư.

Các quốc gia Ả Rập đã cô lập Syria vì phản ứng của chính quyền Assad trước các cuộc biểu tình vào năm 2011, nhưng giờ đang vạch ra lộ trình hướng tới chấm dứt cuộc chiến kéo dài 12 năm và giúp Syria tái hòa nhập với cộng đồng Ả Rập.

Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 3.5 cho biết quan hệ ngày càng sâu sắc giữa Iran và Syria nên là lo ngại lớn, không chỉ đối với các đồng minh của Mỹ và các quốc gia trong khu vực, mà còn đối với toàn thế giới. Theo người phát ngôn Vedant Patel, Washington đã nói rõ với các đối tác là họ không ủng hộ các nước khác bình thường hóa quan hệ với Damascus.

Phát biểu trên đài truyền hình thân Iran al-Mayadeen trước thềm chuyến thăm, ông Raisi cho biết chuyến đi sẽ "củng cố và phát triển" quan hệ với Syria và các đồng minh khác, bao gồm cả nhóm vũ trang Hezbollah của Lebanon, lực lượng cũng đã can thiệp vào Syria trên danh nghĩa thay mặt ông Assad.

Tehran đã cung cấp các khoản vay tín dụng cho chính phủ Syria và giành được các hợp đồng kinh doanh béo bở trong lĩnh vực viễn thông và khai thác mỏ, cũng như các lĩnh vực khác.

Tổng thống Assad chưa bao giờ công khai thừa nhận rằng các lực lượng Iran đã chiến đấu cho ông trong xung đột ở Syria, nói rằng Tehran chỉ có các cố vấn quân sự trên thực địa.