Chuyên gia sinh thái học về ĐBSCL, ThS Nguyễn Hữu Thiện, chia sẻ với Thanh Niên những vấn đề căn cơ để kéo dài "tuổi thọ" vựa lúa, cá, tôm, cây ăn trái... của Việt Nam và thế giới với gần 20 triệu dân đang sinh sống này.
Công trình cấp nước ngọt sinh hoạt quy mô nhỏ thay dự án ngăn mặn
Nguyên nhân chính của việc sụt lún đất là do khai thác nước ngầm thì giải pháp trị gốc phải là giảm khai thác nước ngầm. Muốn giảm khai thác nước ngầm thì phải có gì đó thay thế. Đối với 6 tháng mùa khô ở vùng ven biển, cần nghĩ tới các biện pháp cấp nước, có thể bằng công trình cấp nước từ nguồn nước sông ngòi chuyển từ nơi khác tới hoặc làm công trình trữ nước ngọt cấp gia đình và cấp cộng đồng để sử dụng cho mùa khô, kể cả áp dụng các công nghệ lọc nước biển như bằng cách cho bốc hơi nước biển thu nước ngọt hoặc bằng màng lọc nano với chi phí không đắt. Chúng tôi đã thấy màng lọc này ở phòng lab của Đại học California Riverside ở Hoa Kỳ.
tin liên quan
ĐBSCL chỉ còn tồn tại 80 năm?Về giải pháp căn cơ, ngoài việc xiết lại các biện pháp, quy định về bảo vệ môi trường thì nó đòi hỏi sự thay đổi tư duy chiến lược. Cụ thể là cần phải chuyển hướng nền nông nghiệp sang hướng ít thâm canh và không nên ngăn mặn để phục vụ hệ thống canh tác nông nghiệp nước ngọt bằng mọi giá, để cho sông ngòi thông thoáng lại. Để giảm thâm canh mà không giảm thu nhập thì cần chú ý tập trung vào xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm. Để giảm công trình ngăn mặn, thì chuyển đổi hệ thống canh tác dần theo hướng thích nghi với mặn ở nơi nào có thể.
Một số ý tưởng làm gia tăng rủi ro
Cứu hay kéo dài “tuổi thọ” của ĐBSCL là một vấn đề lớn, cần có tư duy chiến lược, có lộ trình, để trị gốc rễ vấn đề. Cần tránh tư duy giật gân, tư duy mì ăn liền, thấy gì trị đó, “uống thuốc” lung tung có khi không hết bệnh mà còn phát sinh nhiều bệnh khác. Chiến lược đã có trong Nghị quyết 120.
|
tin liên quan
Chuyên gia Mỹ từng cảnh báo về ngập lụt ở ĐBSCL
Chuyện biến mất của đồng bằng đang lớn dần
Nếu vẫn tiếp tục khai thác nước ngầm thì trước sau gì chúng ta cũng sẽ đối mặt với tình trạng không còn nước ngầm nữa vì hiện nay mực nước ngầm đang sụt giảm rất nhanh. Ở một số nơi như Vĩnh Châu, Sóc Trăng, bơm điện cũng đã khó lấy nước rồi. Ngoài chuyện biến mất đồng bằng về lâu dài thì vấn đề sẽ lớn dần đó là vấn đề gia tăng ngập, nhất là các vùng đô thị mỗi khi có triều cường trong thời gian tới đây.
Còn vấn đề ngập đô thị còn do một nguyên nhân khác nữa đó là gần như toàn bộ diện tích vườn cây và đồng lúa ở vùng giữa ĐBSCL từ Quốc lộ 1 ra tới biển, từ Hậu Giang, qua Cần Thơ, Vĩnh Long, Trà Vinh, Tiền Giang đều đã có đê bao khép kín. Những khi nước cao do nước lũ đụng với đợt triều cường, nước chỉ chảy trong lòng những lòng sông rạch, không vào ruộng vườn, tức là sông rạch bị mất “không gian cho dòng sông” (room for river) nên nó dâng cao trong lòng sông và tìm chỗ nào hở để vào. Những chỗ hở đó chính là các lộ giao thông và các thành phố, tạo nên bức tranh tương phản là đô thị thì lõm bõm trong nước trong khi ruộng vườn khô ráo.
|
Bình luận (0)