Ứng phó biến thể Omicron 'tàng hình”

Ca mắc Covid-19 tăng ở nhóm chưa tiêm chủng

Theo Bộ Y tế, dịch bệnh Covid-19 cơ bản đang được kiểm soát trên phạm vi cả nước. Tất cả các địa phương đều đã chuyển sang trạng thái “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19” theo Nghị quyết 128/NQ-CP của Chính phủ. Tuy vậy, số mắc mới có xu hướng tăng nhanh trong các tuần gần đây tại hầu hết các tỉnh thành, ngày 11.3 ghi nhận hơn 169.000 ca mắc mới trên toàn quốc. Số trường hợp mắc tăng nhiều hơn ở nhóm chưa tiêm vắc xin, nhất là nhóm dưới 12 tuổi (tháng 1 là 18,4% và tháng 2 là 24,3%).

Trong bối cảnh gia tăng ca mắc do tốc độ lây lan của biến thể Omicron hiện nay, việc tiêm chủng cần được coi là ưu tiên hàng đầu

Đậu Tiến Đạt

Bộ Y tế đánh giá, biến thể Omicron có xu hướng gia tăng, lây nhiễm nhanh trong thời gian gần đây phổ biến nhất ở Hà Nội và TP.HCM, thay thế dần biến thể Delta.

Tại Hà Nội, biến thể Omicron đã ghi nhận ở 20/30 quận, huyện; biến thể BA.2 chiếm tới 87% tổng số các mẫu phát hiện nhiễm biến thể Omicron (biến thể phụ BA.2 có khả năng lây lan nhanh hơn 1,5 lần biến thể gốc BA.1 và có khả năng tránh tác động miễn dịch của các loại vắc xin hiện tại hơn biến thể gốc BA.1 khoảng 30%). Tại TP.HCM, biến thể Omicron chiếm tới 76% số mẫu có kết quả giải trình tự gien.

Ra đa của xét nghiệm không bắt được mục tiêu

Phân tích về khả năng “tàng hình” của biến thể BA.2, TS-BS Phạm Quang Thái, Phó trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm (Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư), cho hay về nguyên tắc, khi xét nghiệm PCR mà tìm được vật liệu di truyền của vi rút này thì sẽ kết luận người đó dương tính SARS-CoV-2. Các xét nghiệm xác định vật liệu di truyền dựa trên việc đoạn “mồi” của test bám vào được vị trí phù hợp của đoạn gien vi rút. Điều không may là chủng SARS-CoV-2 BA.2 lại đột biến đoạn gien đúng tại điểm mà “đầu dò” của test cần phải bám vào để kích hoạt quá trình khuếch đại. Việc “mồi’’ không bám vào được dẫn tới sự thất bại của phản ứng xét nghiệm để tìm vi rút, vì thế kết quả xét nghiệm trả ra là âm tính.

TS Thái giải thích thêm: “Để dễ hình dung, có thể nói ra đa của xét nghiệm đã không bắt được mục tiêu. Nói cách khác, người nhiễm biến chủng này có thể test không bắt được và trả về âm tính, nên được coi là “tàng hình”. Chính vì lý do đó, một số ý kiến của cư dân mạng phản ánh việc một số nơi xét nghiệm cho kết quả âm tính, trong khi test nhanh vẫn dương. Nguyên nhân là do vi rút “tàng hình” khiến test có thể bắt hụt. Vì vậy, các đơn vị xét nghiệm đã phải đổi đoạn mồi, đổi loại test để bắt được nó”.

Tại Hà Nội, lãnh đạo Sở Y tế Hà Nội cho biết đã giao Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội là đầu mối phối hợp Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư và các đơn vị có khả năng giải trình tự gien vi rút SARS-CoV-2 với các ca nhiễm Covid-19. Từ đó, đánh giá mức độ lây nhiễm với biến chủng Omicron trên địa bàn thành phố.

Để kiểm soát tốc độ lây nhiễm, theo Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Thị Nhị Hà: “Mỗi người luôn thực hiện nghiêm túc 5K, hạn chế tập trung đông người không cần thiết; thường xuyên theo dõi sức khỏe, trang bị kiến thức khi nhiễm Covid-19 và điều trị tại nhà, nhận biết các dấu hiệu khi chuyển nặng để liên hệ cơ sở y tế kịp thời hỗ trợ; tránh tâm lý chủ quan hoặc hoang mang. Đặc biệt, quan tâm đến nhóm đối tượng nguy cơ cao, phụ nữ mang thai chưa được tiêm vắc xin phòng Covid-19”.

Bộ Y tế đánh giá, vắc xin phòng Covid-19 hiện nay vẫn đặc biệt hiệu quả trong giảm mức độ nặng, ca tử vong và nhập viện, kể cả với biến chủng Omicron. Do tỷ lệ bao phủ vắc xin cao trên phạm vi toàn quốc, đặc biệt là sự chăm sóc đối tượng nguy cơ cao nên tỷ lệ tử vong trên phạm vi toàn quốc đã giảm sâu.