Ủy ban Kinh tế - Tài chính đề nghị cân nhắc việc sửa luật thuế VAT

Sáng 8.2, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình Quốc hội dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Thuế giá trị gia tăng (VAT).

ẢNH: GIA HÂN

Doanh nghiệp gặp khó về chính sách thuế VAT

Theo tờ trình, quá trình triển khai luật Thuế VAT năm 2024, các hiệp hội và doanh nghiệp phản ánh vướng mắc về chính sách thuế VAT đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hoàn thuế.

Doanh nghiệp cho rằng họ phải trả thuế VAT 5% đầu vào đối với hàng hóa là các sản phẩm nông nghiệp mua bán ở khâu thương mại.

Số thuế VAT thu rồi lại hoàn thuế cho những mặt hàng mà phần lớn sản lượng sản xuất ra được dành để xuất khẩu (như cá da trơn, hồ tiêu, cà phê…) dẫn đến lãng phí thời gian và đọng vốn của doanh nghiệp trong khi các tổ chức tín dụng không giải ngân phần thuế này khi cấp vốn lưu động, gây áp lực tài chính và giảm hiệu quả kinh doanh.

Cạnh đó, quy định pháp luật hiện hành dẫn đến có sự phân biệt đối xử giữa nông sản, thủy sản sản xuất trong nước và nông sản, thủy sản nhập khẩu do nông sản, thủy sản nhập khẩu không chịu thuế VAT khi nhập khẩu vào Việt Nam.

Mặt khác, do thức ăn chăn nuôi thuộc đối tượng không chịu thuế nên không được khấu trừ, không được hoàn thuế VAT đầu vào, dẫn đến doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi bị tăng chi phí, tăng giá bán, qua đó sẽ ảnh hưởng đến người chăn nuôi.

Quy định này chưa đảm bảo công bằng và có thể làm giảm khả năng cạnh tranh với sản phẩm thức ăn chăn nuôi nhập khẩu do thức ăn chăn nuôi nhập khẩu không chịu thuế VAT...

Tại dự thảo luật, Chính phủ đề xuất doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mua sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường bán cho doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khác không phải tính thuế VAT theo quy định của Bộ trưởng Bộ Tài chính.

Đồng thời, bổ sung quy định về khấu trừ thuế theo hướng thuế VAT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ không phải tính thuế VAT được khấu trừ toàn bộ.

Chính phủ cũng đề xuất lược bỏ nội dung sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu áp dụng thuế suất VAT theo mức thuế suất quy định cho sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản.

ẢNH: GIA HÂN

Rủi ro cho cán bộ thuế, gây thất thoát ngân sách

Thẩm tra dự án luật, nhiều ý kiến trong Ủy ban Kinh tế - Tài chính cho rằng cần cân nhắc thận trọng về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung luật Thuế VAT tại kỳ họp này.

Lý do, các quy định của luật cũng như các văn bản hướng dẫn dưới luật vừa được triển khai áp dụng chưa lâu, chưa đủ thời gian cần thiết để thực hiện tổng kết, đánh giá toàn diện.

Nhiều ý kiến cho rằng vướng mắc cơ bản vẫn là xuất phát từ vấn đề chậm trễ trong hoàn thuế VAT, nên cần xem xét, đánh giá kỹ đối với từng nội dung kiến nghị cụ thể của doanh nghiệp, cân nhắc nội dung nào cần thiết phải sửa trong luật, nội dung nào do khâu tổ chức thực hiện, cần thiết phải sửa trong văn bản dưới luật.

Việc sửa đổi không thể quá thiên về mục tiêu tạo thuận lợi cho doanh nghiệp mà lại tạo kẽ hở, gây thất thu cho ngân sách và không bảo đảm quy định về kiểm soát quyền lực và phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật. 

Vẫn theo cơ quan thẩm tra, đối với 3 đề xuất của Chính phủ, 2 nội dung đầu chủ yếu là vấn đề về lựa chọn quan điểm chính sách, có thể cân nhắc lựa chọn phù hợp bối cảnh thực tế để xác định mục tiêu ưu tiên trong từng thời điểm cụ thể một cách phù hợp. 

Trong khi đó, nội dung thứ 3 không phải là vấn đề về lựa chọn chính sách mà là điều kiện để doanh nghiệp được hoàn thuế với mục tiêu chống gian lận trong hoàn thuế VAT, áp dụng chung cho mọi doanh nghiệp, không chỉ liên quan đến các sản phẩm nông sản. 

Việc bỏ quy định này sẽ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, song đồng thời gây rủi ro gây thất thoát ngân sách, rủi ro cho cán bộ thuế khi không có công cụ pháp lý hữu hiệu trong thực hiện hoàn thuế VAT.