Văn bản cuối cùng của CPTPP đã được công bố

Đây là bước đi cho thấy hiệp định thương mại quan trọng nhằm gỡ bỏ rào cản thương mại giữa các nền kinh tế phát triển nhanh nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã tiến gần hơn đến khả năng hiện thực hóa cao nhất ngay cả khi không có Mỹ.

Hơn 20 điều khoản đã được thay đổi hoặc tạm đình chỉ trong văn bản cuối cùng trước khi CPTPP được chính thức ký kết vào tháng 3.2018, trong đó bao gồm cả quy tắc về sở hữu trí tuệ theo yêu cầu ban đầu của Washington.

Hiệp định gồm 12 thành viên với tên gọi ban đầu là Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) đã từng rơi vào giai đoạn khủng hoảng khi đầu năm ngoái Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rút Mỹ ra khỏi hiệp định để ưu tiên bảo vệ việc làm cho người lao động Mỹ. Tuy nhiên, với sự dẫn dắt của Nhật Bản, 11 nước thành viên còn lại đã dần hoàn thành một hiệp định thương mại sửa đổi khác trong tháng 1.2018, với tên gọi được đổi từ TPP thành CPTPP. Dự kiến CPTPP sẽ được ký kết chính thức tại Chile vào ngày 8.3.2018.

Thỏa thuận này sẽ giúp giảm thuế quan tại các nền kinh tế chiếm tới 13% GDP toàn cầu, tương đương khoảng 10.000 tỉ USD. Trong trường hợp nếu Mỹ tham gia thì con số này sẽ chiếm 40% tổng GDP toàn cầu.

“Những thay đổi lớn với TPP 11 là việc đình chỉ toàn bộ các điều khoản của thỏa thuận. Các nước thành viên đã phải tạm gác lại các điều khoản gây tranh cãi, đặc biệt là về dược phẩm”, Kimberlee Weatherall, giáo sư luật tại Đại học Sydney, nói.

Có rất nhiều thay đổi nói trên đã từng được đưa vào văn bản TPP 12 ban đầu theo yêu cầu của các nhà đàm phán Mỹ, chẳng hạn như các quy tắc tăng cường bảo hộ sở hữu trí tuệ cho dược phẩm, được biết đây cũng là vấn đề mà một số chính phủ và các nhà hoạt động lo ngại sẽ làm tăng giá thuốc.

Sự thành công của hiệp định đã được các quan chức Nhật Bản cũng như các nước thành viên khác nhắc tới như một giải pháp chống lại chủ nghĩa bảo hộ gia tăng của Mỹ. Song, các nước thành viên CPTPP cũng vẫn hy vọng Washington sẽ quay trở lại hiệp định.

“CPTPP đã trở nên quan trọng hơn vì những mối đe dọa đến quy định hoạt động của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) ngày càng gia tăng”, Bộ trưởng Thương mại New Zealand David Parker, nói.

Tháng trước, tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới được tổ chức ở Thụy Sĩ, ông Trump ngỏ lời rằng Mỹ có thể sẽ tái gia nhập hiệp định nếu có các thỏa thuận tốt hơn. Tuy nhiên, theo ông Parker, triển vọng Mỹ sẽ quay trở lại hiệp định trong vài năm tới là “không có khả năng”, và thậm chí ngay cả khi Washington muốn tham gia trở lại thì cũng không có gì đảm bảo rằng các thành viên khác sẽ dỡ bỏ những điều khoản đang bị đình chỉ.

Ông Parker cho biết CPTPP sẽ có hiệu lực vào cuối năm 2018 hoặc nửa đầu năm 2019. Hiện 11 nước tham gia CPTPP bao gồm Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam.