"Trình lão" – là một từ khá xa lạ đối với đa số người Việt Nam, nhưng với người dân làng Hàm Dương (xã Hòa Bình, H.Vĩnh Bảo. TP.Hải Phòng) thì từ già trẻ, lớn bé ai cũng hiểu ý nghĩa của từ này, nhất là khi mỗi độ tết đến xuân về.
Theo lời các cụ cao niên trong làng Hàm Dương kể lại, từ thế kỷ 19, vua Tự Đức đã ban một sắc lệnh huy động những trai đinh trong độ tuổi từ 18 - 55 phải đi lao dịch. Những người đi lao dịch ai cũng biết "đi dễ, khó về" nhưng lệnh vua ban khó bề trốn tránh
MINH PHONG
Vì muốn tri ân những người lớn tuổi trong làng, viên quan Chánh tổng Ngãi Am, người làng Hàm Dương (thuộc tổng Ngãi Am, H.Vĩnh Lại, tỉnh Hải Dương, nay là làng Hàm Dương, xã Hòa Bình, H.Vĩnh Bảo, TP.Hải Phòng) đã chống lại lệnh vua ban bằng việc ra một quyết định những người đến tuổi 55 vào dịp Tết Nguyên đán sẽ ra trình lão. Lý do bởi những người đã lên trình lão thì sẽ không còn bị bắt đi lao dịch, không còn phải lo sợ bỏ xác nơi đất khách quê người
MINH PHONG
Bất kể người con nào của làng, dù còn ở làng hay đã đi làm xa, dù là dân thường hay những người có quyền chức, đến tuổi 55 muốn được trình lão đều phải đăng ký trong hội đồng tuổi của làng thì mới được tham gia. Nhiều người không đăng ký trong hội đồng tuổi, đến tuổi 55, dù có xin nộp phạt để được ra trình lão cũng không được làng châm chước
MINH PHONG
Ông Hoàng Hữu Giả, Trưởng ban Khánh tiết làng Hàm Dương, cho biết trước tết Nguyên đán, những người trong độ tuổi trình lão sẽ được tập hợp để ra đình làng quét dọn, vệ sinh cho ngôi đình thật sạch sẽ. Cùng với những người được trình lão, thì ở trong độ tuổi 60, làng sẽ bầu ra một ông chủ hội với mục đích chỉ đạo công việc của làng trong dịp tết
MINH PHONG
Tiêu chuẩn được đề ra với ông chủ hội tương đối khắt khe: bố mẹ phải còn sống, gia đình, con cái thành đạt, nề nếp, sống hiền lành, đạo đức, phải có cả con trai và con gái, đảng viên là một trong những điều kiện được ưu tiên
MINH PHONG
Trong 2 ngày 23 và 24.12 âm lịch, làng Hàm Dương sẽ diễn ra lễ chạp tổ để cúng và tri ân 12 ông tổ của 20 dòng họ trong làng. Trong những ngày này, những người trong độ tuổi trình lão phải có mặt để phục vụ cho dịp lễ. Sau khi lễ tế tổ được diễn ra, trưa 24.12 âm lịch tại đình làng, làng sẽ tổ chức thụ lộc (ăn trưa), tất cả người dân trong làng từ 18 tuổi trở lên đều có quyền được tham dự
MINH PHONG
Đến chiều 30 tết, sự kiện quan trọng nhất sẽ diễn ra, đó là lễ trình lão. 15 giờ chiều, tất cả mọi người sẽ tập trung tại nhà ông trưởng hội để tiến hành rước kiệu, đưa lễ ra đình làng. Lễ có thủ lợn và mâm xôi được bày lên kiệu bát cống, 8 người khiêng, những người khiêng kiệu đều ở độ tuổi trình lão, tức tuổi 55. Đây được coi là ngày lễ lớn nhất trong năm của người dân làng Hàm Dương. Đi trước đội rước lễ là đội múa tứ linh
MINH PHONG
Tiếp đó là đội cầm cờ tổ quốc và cờ hội, những người cầm cờ thuộc hội tế nữ của làng
MINH PHONG
Sau đội cờ sẽ là đội trống
MINH PHONG
Sau đội trống là đội kèn đồng
MINH PHONG
Sau đội trống là kiệu hoa bát cống
MINH PHONG
Tiếp đó là đội trống đại, gồm nhiều trống lớn
MINH PHONG
Sau đội trống đại là đoàn người cầm bát biểu, phía sau là kiệu lễ
MINH PHONG
Phía sau kiệu lễ sẽ là các cụ cao niên trong làng, những người ở độ tuổi trình lão, tuổi 60 và nhân dân, du khách thập phương
MINH PHONG
Khi đoàn rước lễ di chuyển tới đình làng, ban khánh tiết của làng sẽ nhận lễ của hội lão làng, bao gồm những người trong độ tuổi 55 và 60. Sau trình lão, người 55 tuổi trong làng chính thức được công nhận, người được làng cho ra trình lão năm đó trang phục chỉnh tề sẽ đi một vòng quanh làng trước sự chứng kiến của đông đảo dân làng cũng như các cụ lên lão cùng năm
MINH PHONG
Xong phần lễ này, mọi người sẽ trở về nhà, đến sáng mùng 1 tết, các cụ cao niên và tất cả người trong độ tuổi trình lão cùng dân làng sẽ ra đình làng để làm lễ chào cờ đầu năm mới. Hàng thế kỷ trôi qua, kể cả trong thời kỳ chiến tranh loạn lạc, nhưng tục lệ tốt đẹp và nhiều ý nghĩa này vẫn được dân làng Hàm Dương duy trì và gìn giữ cho đến ngày hôm nay
MINH PHONG
Bình luận (0)