Vì sao ô tô Trung Quốc ồ ạt đổ bộ nhiều thị trường trên thế giới?

Sự phát triển của ngành ô tô điện giúp ô tô Trung Quốc đang vươn lên mạnh mẽ để trở thành quốc gia hàng đầu về sản xuất, tiêu thụ ô tô trên toàn cầu. Tuy nhiên, việc có hơn 120 nhà sản xuất ô tô tham gia và sức mua chậm lại đang đẩy các hãng xe Trung Quốc vào thế khó khi nguồn cung đang bỏ xa nhu cầu mua xe thực tế tại thị trường nội địa quá xa.

Trên khắp Trung Quốc, các nhà sản xuất ô tô hiện có năng lực sản xuất khoảng 40 triệu xe mỗi năm, nhưng người tiêu dùng nước này chỉ tiêu thụ khoảng 22 triệu xe/năm. Bất chấp sự chênh lệch này, chính phủ Trung Quốc vẫn tiếp tục hỗ trợ tăng trưởng trong ngành, bằng các chính sách như trợ cấp cho khách hàng mua ô tô điện, hay chuyển từ xe động cơ đốt trong sang xe điện.

Thực tế, sản lượng sản xuất vượt xa nhu cầu thị trường đang ít nhiều cản trở kế hoạch của cả các nhà sản xuất ô tô lâu đời cũng như những thương hiệu mới. Các dây chuyền sản xuất dành cho xe đốt trong đang cho ra đời những sản phẩm ngày càng không được người tiêu dùng ưa chuộng. Trong khi đó, các dòng ô tô sử dụng năng lượng mới như xe điện và xe hybrid cắm sạc (PHEV) đang phải đối mặt với những khó khăn khi sức mua giảm và ảnh hưởng từ cuộc suy thoái kinh tế.

Theo trang Wall Street Journal, năm ngoái Trung Quốc có khoảng 123 thương hiệu ô tô điện, trung bình mỗi thương hiệu cung cấp ít nhất một mẫu xe điện ở Trung Quốc. Ngay cả những công ty như Zhido, phá sản vào năm 2019, cũng đang được các nhà đầu tư hồi sinh từ cõi chết và tiếp tục tham gia sản xuất, phân phối ô tô. Điều này đã đẩy các nhà sản xuất ô tô điện Trung Quốc vào một cuộc chiến khốc liệt về giá vốn là một trong những cách để thu hút những người mua.

Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang khám phá các thị trường mới, dẫn đến xuất khẩu ô tô của Trung Quốc tăng gấp 5 lần trong khoảng thời gian từ năm 2020 - 2023. Trong đó, Nga là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc. Tại Đông Nam Á, các thương hiệu ô tô Trung Quốc đang ồ ạt đổ bộ vào những thị trường như Thái Lan, Indonesia, Việt Nam… Thậm chí, ở châu Âu số lượng mẫu mã, thương hiệu ô tô Trung Quốc xuất hiện ngày càng nhiều.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc muốn bán ô tô điện của họ ra nước ngoài, khiến các đối thủ cạnh tranh ở phương Tây cũng như các chính phủ nhiều quốc gia như Mỹ và các nước ở châu Âu lo ngại. Tại Mỹ, các nhà chức trách đang dự tính mở rộng hàng rào thuế quan để bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Trong khi đó, Liên minh châu Âu đang điều tra các khoản trợ cấp xe điện của Trung Quốc và có thể cân nhắc các biện pháp hạn chế như tăng thuế nhập khẩu.

Trong khi đó, ở Trung Quốc bất chấp tình trạng dư thừa ô tô đang gia tăng, chính phủ Trung Quốc tiếp tục áp dụng chính sách trợ cấp cho ngành ô tô, đặc biệt là ô tô sử dụng năng lượng mới. Theo Wall Street Journal, điều này liên quan đến mong muốn của chính phủ Trung Quốc trong việc củng cố vị thế cho các nhà sản xuất ô tô của mình trên thị trường toàn cầu, cũng như nỗ lực hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và duy trì việc làm trong bối cảnh kinh tế đang có những thách thức lớn.

Với chính sách hỗ trợ từ chính phủ Trung Quốc, ngay cả những nhà sản xuất ô tô làm ăn thua lỗ vẫn có thể tiếp tục sản xuất nhiều xe hơn. Vào năm 2023, chỉ có 4 trong số 123 nhà sản xuất ô tô ở Trung Quốc bán được hơn 400.000 xe - mức doanh số tối thiểu phải đạt được để một nhà sản xuất ô tô có thể hòa vốn ở Trung Quốc. Bốn nhà sản xuất đó gồm: BYD, Tesla, Aion và Wuling.