Đã 33 năm trôi qua kể từ lần cuối cùng Mỹ thử vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump có thể sẽ chấm dứt giai đoạn này sau một thông báo bất ngờ được đưa ra chỉ vài phút trước cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Ông cho biết đang chỉ đạo Lầu Năm Góc thử nghiệm kho vũ khí hạt nhân của Mỹ trên cơ sở “bình đẳng” với các cường quốc hạt nhân khác như Trung Quốc - và Nga.
Vì sao Mỹ ngừng thử vũ khí hạt nhân?
Chính Mỹ là nước đã mở ra kỷ nguyên hạt nhân bằng cách kích nổ quả bom nguyên tử 20 kiloton ở Alamogordo, New Mexico vào tháng 7.1945. Một tháng sau, Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống hủy diệt Hiroshima và Nagasaki với lý do để buộc Nhật Bản đầu hàng trong Thế chiến 2.
Từ đó mở ra năm thập niên thử nghiệm hạt nhân trên toàn cầu.
Liên Hiệp Quốc cho biết khoảng 2.000 vụ thử nghiệm đã được thực hiện, trong đó Mỹ chiếm 1.032 vụ (hơn 50%). Tuy nhiên, hoạt động này phần nào đã lắng xuống sau năm 1996 với Hiệp ước Cấm Vũ khí Hạt nhân Toàn diện. Hiệp ước này cấm mọi người, mọi nơi, thực hiện các vụ nổ hạt nhân.
Nga đã phê chuẩn hiệp ước vào năm 2000. Sau đó, vào năm 2023, Tổng thống Vladimir Putin đã hủy bỏ việc phê chuẩn đó. Mỹ đã ký kết hiệp ước, nhưng chưa bao giờ phê chuẩn.
Một tên lửa hành trình phóng từ trên không AGM-86B được phóng từ máy bay B-52H Stratofortress trên khu vực thử nghiệm và huấn luyện Utah trong một phi vụ của Chương trình đánh giá hệ thống vũ khí hạt nhân, ngày 22.9.2014
ẢNH: REUTERS
Vì sao Mỹ tái khởi động thử vũ khí hạt nhân?
Thử nghiệm vũ khí mới sẽ cung cấp những thông tin mà mọi thử nghiệm đều có thể làm được: bằng chứng về năng lực phá hủy… hoặc vũ khí cũ có còn hiệu quả hay không. Và đối với chính quyền ông Trump, điều này có thể đã được cân nhắc trong một thời gian.
Năm 2020, tờ Washington Post đưa tin chính quyền ông Trump trong nhiệm kỳ đầu đã thảo luận về việc có nên tiến hành thử nghiệm hay không.
Về thời điểm hiện tại, bất kỳ thử nghiệm nào của Mỹ cũng sẽ bị Nga và Trung Quốc coi là một sự phô trương sức mạnh có chủ đích.
Tổng thống Putin đã nói rằng nếu Mỹ tiếp tục thử nghiệm, Nga cũng sẽ làm như vậy.
Nước Nga hậu Xô Viết chưa từng tiến hành thử nghiệm nào, nhưng vài ngày trước tuyên bố của ông Trump, họ đã thử nghiệm một tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân, một ngư lôi tự hành chạy bằng năng lượng hạt nhân và một cuộc diễn tập sẵn sàng chiến đấu hạt nhân - tất cả chỉ trong vòng một tuần.
Tổng thống Putin cũng nói rằng một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân toàn cầu đã bắt đầu - và ông Trump đã biện minh cho quyết định của mình bằng cách nói rằng các quốc gia khác cũng đang thử nghiệm.
Thế giới từng sở hữu khoảng 70.000 vũ khí hạt nhân vào thời kỳ đỉnh cao của Chiến tranh Lạnh năm 1986. Giờ đây, con số đó đã gần 12.000, phần lớn do Nga và Mỹ nắm giữ.
Trung Quốc đứng thứ ba, với kho vũ khí đã tăng gấp đôi lên 600 trong năm năm qua dưới thời ông Tập Cận Bình. Và cả ba nước đều hiện đang trong quá trình hiện đại hóa mạnh mẽ kho vũ khí của mình.
Bình luận (0)