Vụ 'bằng đại học nước ngoài không được công nhận': Nhiều thông tin mập mờ

BỨC THƯ "KỂ CÔNG" CỦA NHÂN TỐ BÍ ẨN

Giữa làn sóng phẫn nộ của sinh viên và phụ huynh sau khi biết tin văn bằng cử nhân do ĐH Liverpool John Moores (Anh) cấp qua chương trình liên kết với Trường CĐ nghề Thiết kế và thời trang London (Hà Nội) - LCDF (sau đây gọi là Trường LCDF) không được Bộ GD-ĐT VN công nhận, một diễn biến bất ngờ đã đổ thêm dầu vào lửa. Ngày 13.12, các cựu sinh viên Trường LCDF nhận được thư điện tử từ một cái tên hoàn toàn xa lạ: Song Ping.

Trong thư, thay vì một lời cam kết pháp lý chắc chắn, ông Song Ping, người ký tên với tư cách Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Trường LCDF (Công ty LCFS, đơn vị chủ quản của Trường LCDF), đã đưa ra những lời giải thích mang tính chất "kể công". Ông nhấn mạnh 2 "lợi ích" mà trường mang lại: giúp học viên sở hữu tấm bằng danh giá Anh quốc (Higher National Diploma - HND) ngay tại VN; nỗ lực kết nối để học viên chuyển tiếp sang các ĐH hàng đầu của Anh.

ẢNH: QUÝ HIÊN CHỤP MÀN HÌNH

Tuy nhiên, giọng điệu của bức thư lại khiến người nhận cảm thấy bất an. "Từ trước đến nay chúng tôi cứ nghĩ trường mình là của nhà đầu tư Anh quốc. Việc một người có tên Trung Quốc lần đầu xuất hiện không phải để xin lỗi mà để ca ngợi công lao… khiến chúng tôi ngỡ ngàng, đồng thời cảm nhận dường như có sự răn đe ngầm trong đó", một học viên chia sẻ với Thanh Niên. Cảm giác "bị đe dọa" này không phải không có cơ sở, khi trước đó bà Hà Thị Hằng (Giám đốc điều hành nhà trường) đã từng nhắn tin cho cựu học viên, ám chỉ rằng những em kiện nhà trường dù có tài nhưng "có vấn đề về mặt đạo đức" và "ai dám tuyển".

Sự xuất hiện của ông Song Ping đã vô tình hé lộ một mảnh ghép quan trọng về chủ sở hữu thực sự của ngôi trường này, khác xa với hình dung về một trường "đào tạo thiết kế Anh quốc hàng đầu tại VN" như giới thiệu của Trường LCDF trên trang điện tử của mình.

AI LÀ CHỦ SỞ HỮU TRƯỜNG LCDF ?

Theo tìm hiểu của Thanh Niên, ông Song Ping, người Trung Quốc, chồng của một nhà thiết kế VN nổi tiếng, là tổng giám đốc của một công ty dệt may gia công. Cụ thể, Song Ping là đại diện pháp lý của Arksun VN - một doanh nghiệp chuyên gia công hàng may mặc. Đây chính là "nhân tố bí ẩn" đứng sau cái tên hào nhoáng "Học viện Thời trang London tại Hà Nội". Trong giấy chứng nhận doanh nghiệp, Arksun Co., Ltd (có địa chỉ tại "thiên đường thuế" đảo Tortola, quần đảo Virgin thuộc Anh) nắm giữ tới 77% vốn góp tại Công ty LCFS. Bà Hà Thị Hằng nắm 15% và một đối tác mang tên London Centre for Fashion Studies (chính là Học viện Thời trang London của Vương quốc Anh mà Công ty LCFS vẫn nói tới) nắm 8%.

Về bản chất, chủ đầu tư lớn nhất của Trường LCDF là một doanh nghiệp sản xuất, gia công quần áo. Nhưng nguồn gốc này đã được giấu đi suốt 20 năm nay, thay vào đó là sự quảng bá hình ảnh như một cơ sở đào tạo chính thống, trực thuộc hệ thống giáo dục ĐH Anh quốc. Tên tiếng Anh nhà trường sử dụng là London College for Design & Fashion, đây là cái cớ để nhà trường "phiên" ra một cái tên tiếng Việt khác dễ gây ngộ nhận: Học viện Thiết kế và thời trang London.

Năm 2004, ông Song Ping (Tổng giám đốc Arksun VN) là người đã nhận nhượng quyền thương hiệu "London Centre for Fashion Studies" từ TS Martin Shoben để sử dụng tại Hà Nội. Đây là khởi nguồn cho cái tên "Học viện Thiết kế và thời trang London Hà Nội". Ngày 6.5.2004, trang FashionUnited đăng tải một tin quảng cáo cho biết London Centre for Fashion Studies mới mở một chi nhánh ở Hà Nội; TS Martin Shoben (chủ sở hữu London Centre for Fashion Studies) đã điều chỉnh chương trình đào tạo của LCFS-Hà Nội để phù hợp với ngành thời trang VN. Có thể hiểu là một công ty may mua lại "công nghệ đào tạo" và thương hiệu của một trường nghề ở Anh để cung cấp dịch vụ giáo dục tại VN

TRƯỜNG ĐÃ GIẢI THỂ HƠN 10 NĂM, AI CẤP BẰNG ?

Mấu chốt pháp lý nghiêm trọng nhất của vụ việc nằm ở chính đối tác mang tên London Centre for Fashion Studies (LCFS) - đơn vị được Trường LCDF thường xuyên giới thiệu là "chỗ dựa học thuật", là nguồn gốc chương trình đào tạo.

Trong công văn số 28.10/2025/LCDF gửi Bộ GD-ĐT mới đây, ông Douglas Maclennan (đại diện nhà đầu tư) khẳng định dự án được triển khai bởi tâm huyết của nhà sáng lập Martin Shoben và Arksun Co., Ltd. Văn bản nhấn mạnh: "Phía Anh quốc đã chuyển giao toàn bộ giáo trình, chương trình đào tạo của Học viện Thời trang London của Vương quốc Anh cho Trường LCDF sử dụng để đào tạo tại VN, trên cơ sở đó cấp bằng tốt nghiệp cho các sinh viên".

Theo Công văn 280/TCDN-TCN ký ngày 7.4.2008 mà Tổng cục Dạy nghề, Bộ LĐ-TB-XH gửi Công ty LCFS, Tổng cục Dạy nghề nói rõ đồng ý để Công ty LCFS "cấp bằng tốt nghiệp, chứng chỉ tốt nghiệp của Học viện Thời trang London cho những học sinh theo học tại Công ty TNHH Trường CĐ Thời trang London Hà Nội" (theo đăng ký của Công ty LCFS).

Nhưng những gì mà Thanh Niên tìm hiểu được lại cho thấy một câu chuyện khác. Qua tra cứu dữ liệu doanh nghiệp tại Anh (Companies House) lại cho thấy London Centre for Fashion Studies (Học viện Thời trang London) tại Anh đã không còn tồn tại từ lâu. Từ thông tin này và tổng hợp nhiều tài liệu khác (các bài phỏng vấn TS Martin Shoben, con trai ông…) cho thấy, TS Martin Shoben đã bán Học viện Thời trang London cho ĐH Northumbria (Anh) vào khoảng năm 2005 - 2006; sau khi mua lại trường thời trang của TS Shoben, ĐH Northumbria không giữ lại cái tên "London Centre for Fashion Studies".

Về mặt pháp nhân, công ty của TS Martin Shoben đã giải thể hoặc chuyển đổi. Tim Shoben (con trai ông Martin) xác nhận cha mình đã bán trường, và sau năm 2008 tổ chức này về mặt pháp lý không còn tồn tại độc lập dưới tên gọi cũ.

Điều này đồng nghĩa với việc từ sau năm 2008, không còn một tổ chức nào tên là "Học viện Thời trang London" (London Centre for Fashion Studies) hoạt động hợp pháp tại Anh để có thể "chuyển giao", "giám sát" hay "cấp bằng" cho trường tại VN. Nhưng trong giấy đăng ký kinh doanh sửa đổi năm 2022 và công văn năm 2025 gửi Bộ GD-ĐT, Công ty LCFS vẫn liệt kê "London Centre for Fashion Studies" là thành viên góp vốn và là đối tác chuyển giao chương trình.

Như vậy, nếu đối tác gốc đã giải thể, ai là người cập nhật giáo trình suốt 10 năm qua? Ai kiểm định chất lượng đào tạo, và cấp bằng tốt nghiệp CĐ?

ảnh: Quý Hiên chụp màn hình

QUAN HỆ VỚI ĐỐI TÁC KIỂU GÌ ?

Theo quyết định thành lập năm 2014 của Bộ LĐ-TB-XH, Trường LCDF được phép đào tạo nghề với 3 cấp trình độ nghề: CĐ, trung cấp, sơ cấp. Nhưng nhà trường không triển khai các hoạt động này mà chủ yếu là đào tạo các chương trình cao đẳng cấp bằng Anh quốc (HND). Với hoạt động này, văn bằng HND mà rất nhiều thế hệ học viên Trường LCDF đã được cấp có được Bộ GD-ĐT công nhận không, câu trả lời chờ vào kết quả kiểm tra, xác minh sắp tới của Bộ.

Từ năm 2019, nhà trường quảng cáo chiêu sinh đào tạo chuyển tiếp ĐH nhưng học tại VN cấp bằng Anh quốc. Trong số các đơn vị "đối tác", có ĐH Liverpool John Moores. Tuy nhiên, nhà trường không hề xin phép Bộ GD-ĐT để được liên kết đào tạo trình độ ĐH.

Theo tìm hiểu của Thanh Niên, dẫu Trường LCDF có xin phép cũng không được cấp phép. Nghị định 86/2018 quy định về hợp tác đầu tư của nước ngoài trong lĩnh vực giáo dục của Chính phủ không cho phép trường CĐ liên kết đào tạo trình độ ĐH với đối tác nước ngoài. Không có phép nghĩa là đào tạo chui, và đương nhiên bằng cấp không được công nhận. Nhưng nhà trường đã giải thích với truyền thông và học viên, phụ huynh việc chưa được công nhận bằng là do "quy trình phức tạp".