Xét xử vụ buôn bán thuốc ung thư giả tại VN Pharma

Bị cáo Nguyễn Minh Hùng (41 tuổi, nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc VN Pharma), Võ Mạnh Cường (41 tuổi, nguyên Giám đốc Công ty TNHH TM hàng hải quốc tế H&C) cùng 10 đồng phạm bị xét xử về tội “buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh” - thuốc H-Capita 500 mg.

Theo cáo trạng, VN Pharma được thành lập vào tháng 10.2011. Năm 2012, Nguyễn Minh Hùng nhận thấy thị trường có nhu cầu về thuốc chữa trị ung thư nên bàn với Võ Mạnh Cường nhập khẩu thuốc H-Capita 500 mg, nhãn mác Công ty Helix Canada, chữa ung thư vú, ung thư đại tràng. Thuốc H-Capita chưa có số đăng ký lưu hành tại VN nên Hùng yêu cầu cung cấp hồ sơ pháp lý nhưng Cường chỉ cung cấp được: giấy chứng nhận lưu hành tự do của thuốc H-Capita và giấy chứng nhận thực hành tốt sản xuất thuốc do Bộ Y tế Canada cấp cho Công ty Helix Canada, được đóng dấu hợp pháp hóa lãnh sự của Đại sứ quán VN tại Canada và ký tên Tham tán Nguyễn Văn Quyền. Tuy nhiên, quá trình điều tra, Viện Khoa học hình sự Bộ Công an giám định và kết luận “con dấu hợp pháp hóa lãnh sự của Đại sứ quán VN tại Canada và chữ ký tên Tham tán Nguyễn Văn Quyền là giả”.

HĐXX triệu tập gần 200 người tham gia tố tụng khác. Trong đó, các thành viên Hội đồng giám định Bộ Y tế, Viện Kiểm nghiệm thuốc TP.HCM, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) tham gia với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan. Ngoài ra, HĐXX triệu tập Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường (58 tuổi, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý dược giai đoạn năm 2013) và các cá nhân trong Tổ thẩm định Cục Quản lý dược thời điểm năm 2013 đến tòa với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan và người làm chứng.

Do Cường không cung cấp được “Tiêu chuẩn và phương pháp kiểm nghiệm thuốc” theo quy định tại Thông tư 47/2010 của Bộ Y tế nên Hùng thuê bị cáo Phạm Văn Thông (dược sĩ) làm giả tài liệu này (được viết bằng tiếng Anh; có hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt, mang tên nhà sản xuất Công ty Helix Canada) với giá 2.000 USD. Đồng thời, Hùng chỉ đạo cấp dưới thiết kế 2 bộ nhãn dự kiến lưu hành tại VN, để hợp thức đủ hồ sơ pháp lý thuốc H-Capita.

Sau khi hoàn thiện việc làm giả hồ sơ pháp lý, Hùng chỉ đạo cấp dưới lập đơn hàng số 225/2013, đề nghị Cục Quản lý dược cấp phép nhập khẩu 200.000 hộp thuốc H-Capita thông qua nhà cung cấp là Công ty Austin Hồng Kông (đã hết hạn giấy phép hoạt động về thuốc và nguyên liệu thuốc tại VN từ ngày 6.10.2013).

Trên cơ sở bộ hồ sơ giả do VN Pharma cung cấp, Cục Quản lý dược thành lập Tổ thẩm định đơn hàng 225 nhưng vẫn không phát hiện và đánh giá hồ sơ đạt yêu cầu, và Cục trưởng Cục Quản lý dược, thời điểm đó là ông Trương Quốc Cường, ký cấp phép nhập khẩu đơn hàng trên. Từ đó, Hùng thống nhất với Võ Mạnh Cường làm giả hợp đồng mua bán thuốc H-Capita thông qua Công ty Austin Hồng Kông để nhập khẩu 9.300 hộp thuốc H-Capita. Đồng thời, Hùng liên danh với Công ty CP dược phẩm T.Ư 1 Pharbaco dự thầu và trúng thầu tại Sở Y tế TP.HCM, cung cấp 471.275 viên thuốc (tương đương 15.709 hộp) trong các bệnh viện tại TP.HCM.

Ngày 11.4.2014, lô hàng 9.300 hộp thuốc H-Capita được nhập về VN. Giá thực tế của lô thuốc là 251.100 USD (hơn 5,3 tỉ đồng), nhưng VN Pharma khai báo giá trị hơn 14,6 tỉ đồng. Thời điểm khởi tố vụ án vào tháng 4.2014, kết quả điều tra thể hiện thuốc không có nguồn gốc sản xuất tại Canada; mã vạch, mã số in trên vỏ hộp thuốc không được đăng ký bởi quốc gia nào; về chất lượng lô thuốc, kết luận giám định của Bộ Y tế thể hiện lô thuốc H-Capita 500 mg nói trên chứa 97,5% hoạt chất capecitabine là thuốc kém chất lượng, không được sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người.

Tháng 7.2017, TAND TP.HCM từng đưa vụ án ra xét xử, tuyên phạt Nguyễn Minh Hùng, Võ Mạnh Cường cùng 12 năm tù về tội buôn lậu. 7 bị cáo đồng phạm bị kết án về tội buôn lậu và tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức. Tháng 10.2017, toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND TP.HCM đã được cấp phúc thẩm tuyên hủy để điều tra lại. Quá trình điều tra lại, CQĐT khởi tố thêm 3 bị can: Phan Xuân Thiện (nguyên Phó tổng giám đốc VN Pharma); Hoàng Trúc Vy (nhân viên phòng nghiên cứu phát triển VN Pharma) và Phạm Quỳnh Trang (nhân viên Công ty TNHH hàng hải quốc tế H&C), nâng tổng số bị can trong vụ án lên 12 người. Đồng thời, 12 bị can trong vụ án đều bị thay đổi tội danh sang tội “buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh”.