Xin đừng 'làm xiếc' nữa

Cứ phải chỉ thẳng mặt, đặt thẳng tên hành vi cho thuê mướn chứng chỉ hành nghề hay sử dụng chứng chỉ hành nghề giả trong lĩnh vực y dược là một tội ác, để kiên quyết đấu tranh bằng luật pháp nhằm loại bỏ khỏi thực tế khám chữa bệnh hiện nay. Và cũng phải làm như vậy đối với hành vi sử dụng chứng chỉ hành nghề (CCHN) y dược giả mạo.

Chuyện loạn thuê mướn, giả CCHN y dược đã đủ đau lòng rồi. Cho thuê CCHN y dược là một phương thức kiếm tiền phổ biến, tới mức một cán bộ chuyên làm công tác thanh tra y tế ước lượng hầu hết nhà thuốc thuê CCHN dược. Còn các phòng khám đa khoa cũng đa phần thuê CCHN y. Đã có trường hợp bệnh nhân tử vong sau khi được phẫu thuật dưới tay bác sĩ có CCHN giả mạo. Thậm chí, vụ việc được chuyển cho cơ quan điều tra nhưng sau đó bác sĩ ấy vẫn tiếp tục hành nghề và tiếp tục... bị xử phạt. Phạt tới vài chục triệu đồng, nghe có vẻ nghiêm khắc, nhưng là gì so với lợi ích tiền bạc thực tế kiếm được? Và, vài chục triệu phạt ấy có nghĩa lý gì so với sức khỏe và mạng người? Hay là thứ nghĩa lý ỡm ờ “đã kiểm tra, đã phạt, nhưng rất tiếc...”?

Lại còn thêm chuyện sử dụng bằng giả đại học y để làm thủ tục xin cấp CCHN mà vẫn thoát được cửa kiểm soát của cơ quan quản lý. Mới thấy, ngăn chặn thực tế này có vẻ như chỉ là trò diễn xiếc.

Xã hội chỉ nên dừng lại ở phản ứng đặt dấu hỏi về đạo đức của những người thuê và cho thuê bằng cấp, chứng chỉ y dược, hay phải đặt hành vi này vào phạm trù pháp luật để điều chỉnh nghiêm khắc? Nếu là dấu hỏi đạo đức, thì xét cho cùng chỉ là chuyện để khen chê, ca ngợi, lên án. Với một số người, khen chê đạo đức chẳng còn nghĩa lý gì khi đặt lên cán cân mà đầu kia là tiền. Pháp luật phải nhận diện và điều chỉnh hành vi này nghiêm khắc. Người thuê hay cho thuê trong trường hợp này đều phải trả giá trước pháp luật về hành vi tiềm ẩn nguy cơ gây phương hại đến sức khỏe và tính mạng người khác? Chí ít, đối với người cho thuê là tước bằng, tước CCHN vĩnh viễn, còn đối với người thuê là cấm cửa hành nghề y, dược vĩnh viễn.

Điều còn lại đáng bàn, là năng lực kiểm soát của cơ quan quản lý để ngăn chặn tình trạng sử dụng bằng cấp hay CCHN y dược giả mạo, và tình trạng thuê mướn CCHN y dược tràn lan hiện nay. Mỗi một bằng cấp hay CCHN y dược dù được cấp ở cơ sở đào tạo hay cơ quan xét duyệt nào cũng đều phải được gán một mã số cá biệt và phải được nhập vào một cơ sở dữ liệu công khai cho phép tra cứu kiểm tra. Đó không phải việc gì quá cao siêu về ứng dụng công nghệ thông tin để quản lý và kiểm soát tình trạng này. Mô hình kiểm soát này được triển khai áp dụng ở nhiều nơi rồi, chẳng phải chuyện gì hiếm lạ, khó làm.

Không kiên quyết, thì những trò làm xiếc thuê mướn và sử dụng CCHN giả trong lĩnh vực nhạy cảm với sức khỏe và tính mạng con người như ngành y dược sẽ vẫn cứ nhởn nhơ tồn tại.