23 năm chưa được bồi thường nên kiện Viện KSND

Tòa án đã tiến hành hòa giải cho các bên nhưng không thành do có những quan điểm khác nhau về giám định thiệt hại thực tế và áp dụng luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước năm 2017 hay 2009 để giải quyết vụ án.

Năm 1996, giữa bà Thuận và ông Lưu Chí Kiệt có tranh chấp về đất nền số 51 đường số 8 (P.4, Q.8), được UBND P.4 đưa ra hòa giải, nhưng không thành. Bất ngờ, ngày 7.6.1997, Công an Q.8 khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với bà Thuận về hành vi “hủy hoại tài sản công dân” nhưng được tại ngoại, phá nhà số 51 của ông Kiệt (trong khi địa chỉ số 51 này chỉ là đất nền - PV) khi xây dựng căn nhà số 53 của bà Thuận.

Đến ngày 11.7.1997, bà Thuận bị bắt tạm giam và hơn 3 tháng sau Viện KSND Q.8 hủy bỏ biện pháp tạm giam bằng lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú. Đến ngày 20.5.1998, Công an Q.8 có quyết định trưng cầu giám định nhà số 51 và thuê Công ty kiểm định xây dựng Sài Gòn thực hiện công việc trên. Sau khi khảo sát hiện trạng, công ty kiểm định từ chối giám định và đề nghị hủy hợp đồng vì... không có nhà trên nền 51, nên không đủ điều kiện thực hiện.

Khi bà Thuận kêu oan lên các cơ quan chức năng cấp trên, Viện KSND TP.HCM có công văn đề nghị Viện KSND Q.8 làm rõ: cần xác định cấu trúc căn nhà 51 như thế nào, xây dựng từ lúc nào, giấy chủ quyền nhà của ai, đồng thời phải trưng cầu được giám định thiệt hại tài sản…

Ngày 15.8.1998, làm việc với Công an Q.8, ông Kiệt thừa nhận giả mạo giấy ủy quyền nền nhà 51 của người khác để hợp thức hóa quyền sử dụng nền đất trống số 51. Như vậy, nền đất 51 này chưa hề được tạo dựng căn nhà nào.

Tuy nhiên, mãi đến ngày 21.10.2005, Viện KSND Q.8 mới ra quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can đối với bà Trần Thị Thuận do không đủ chứng cứ chứng minh bà Thuận phạm tội “hủy hoại tài sản của công dân”.

Nhận được các quyết định đình chỉ, bà Thuận ủy quyền cho con trai là ông Nguyễn Chinh Phục làm việc với Viện KSND Q.8 về các vấn đề bồi thường oan sai. Ngày 6.7.2016, căn cứ vào biên bản thương lượng giữa các bên, Viện KSND Q.8 ra quyết định về việc bồi thường hơn 344 triệu đồng cho bà Thuận, trong đó bồi thường do tổn thất tinh thần khoảng 178 triệu đồng, còn lại là bồi thường thu nhập thực tế bị mất.

Tuy nhiên, ngày 19.4.2018, Viện KSND TP.HCM hủy bỏ quyết định trên. Theo Viện KSND TP.HCM, theo Thông tư liên tịch 05/2012, bà Thuận chỉ được tính thiệt hại thực tế bị mất trong thời gian bị tạm giữ, tạm giam là 106 ngày. Nhưng Viện KSND Q.8 đề nghị cấp kinh phí để bồi thường thu nhập thực tế bị mất trong thời bà Thuận không bị tạm giữ, tạm giam (2.919 ngày) là không đúng với thông tư quy định. Vì vậy, Viện KSND TP.HCM đề nghị Viện KSND Q.8 thương lượng và làm việc lại với bà Thuận. Sau đó, tháng 8.2018, Viện KSND Q.8 ban hành quyết định mới, bồi thường cho bà Thuận hơn 183 triệu đồng, trong đó thay đổi số tiền bồi thường thu nhập thực tế bị mất, còn 5,830 triệu đồng. Các quyết định bồi thường trên, Viện KSND Q.8 đều áp dụng theo luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước năm 2009.

Không đồng ý số tiền trên nên bà Thuận đã làm đơn khởi kiện Viện KSND Q.8 ra Tòa án Q.3, yêu cầu được bồi thường hơn 4 tỉ đồng, áp dụng luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước năm 2017 (có hiệu lực thi hành từ ngày 1.7.2018), đồng thời bà Thuận đề nghị tòa trưng cầu công ty giám định thiệt hại thực tế do tài sản bị xâm phạm để đảm bảo khách quan, các bên không còn tranh cãi.

Luật sư Lê Quang Vũ (Đoàn luật sư TP.HCM), cho biết theo quy định chuyển tiếp tại điều 78 luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước năm 2017, trường hợp yêu cầu bồi thường đã được cơ quan giải quyết bồi thường thụ lý trước thời điểm 1.7.2018 nhưng chưa giải quyết hoặc đang giải quyết thì tiếp tục áp dụng các quy định của luật Trách nhiệm bồi thường của nhà nước năm 2009 để giải quyết. “Viện KSND Q.8 đã thụ lý giải quyết các yêu cầu về bồi thường oan sai của bà Thuận trước ngày 1.7.2018 và đang tiếp tục giải quyết nên việc Viện KSND Q.8 đề nghị tòa áp dụng các quy định của năm 2009 là phù hợp”, luật sư Vũ nêu.