Nhiệm vụ chính trị đặc biệt
Trước sự ra đời của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (từ đây gọi là Mặt trận) vào ngày 20.12.1960, Hội Văn nghệ Giải phóng miền Nam Việt Nam ý thức được về một nhiệm vụ mới như một nhu cầu tất yếu là cần phải có một bài hát chính thức như một tuyên ngôn về nghệ thuật của tổ chức Mặt trận. Hội đã giao nhiệm vụ cho 3 nghệ sĩ cách mạng tài năng và nổi tiếng từ thời kháng chiến chống Pháp là Mai Văn Bộ, Huỳnh Văn Tiểng và Lưu Hữu Phước gọi chung là nhóm nhạc Hoàng Mai Lưu phải sáng tác tập thể một ca khúc để dùng làm bài hát chính thức của Mặt trận.
Bài hát Giải phóng miền Nam
ẢNH: TƯ LIỆU
Nhận nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết, 3 nghệ sĩ đã hạ quyết tâm trong vòng một tuần sẽ hoàn thành. Họ phân công nhau: hai nhà văn Mai Văn Bộ và Huỳnh Văn Tiếng viết phần lời của bài hát còn nhạc sĩ Lưu Hữu Phước viết phần nhạc. Họ đặt luôn tên cho bài hát là Giải phóng miền Nam như một nhiệm vụ chính trị đặc biệt và đó cũng là mục tiêu cuối cùng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Kết quả sau 7 ngày dồn hết tâm trí cho công việc sáng tạo nghệ thuật, 3 nghệ sĩ tên tuổi của Hội Văn nghệ Giải phóng đã hoàn thành nhiệm vụ. Bài hát Giải phóng miền Nam đã ra đời như thế.
Đó là một bài hát súc tích, ngắn gọn, dễ thuộc và dễ hát, đến mức mọi người dù là ở lứa tuổi nào, chỉ nghe qua một lần là ai cũng có thể hát được ngay. Và gần như ngay lập tức, Giải phóng miền Nam được phổ biến rộng rãi. Các báo in trên cả hai miền Nam, Bắc giới thiệu đầy đủ cả nhạc và lời. Đặc biệt trên hai làn sóng của Đài Tiếng nói Việt Nam và Đài phát thanh Giải phóng, đoàn ca nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam và đoàn văn công quân giải phóng đã kịp thời dàn dựng và cho phát sóng liên tục giới thiệu với đồng bào và chiến sĩ cả nước. Một không khí cách mạng sôi động như được dấy lên mạnh mẽ với sự vang xa và vang vọng của bài hát Giải phóng miền Nam.
Vào những năm 1960 và cho đến ngày chiến tranh chống Mỹ kết thúc, đi đến bất cứ cơ quan, đơn vị bộ đội, trường học nào ở miền Bắc cũng nghe rền vang hào hùng và giục giã Giải phóng miền Nam.
Bộ 3 tác giả bài hát Giải phóng miền Nam: Mai Văn Bộ, Lưu Hữu Phước, Huỳnh Văn Tiểng (từ trái qua)
ẢNH: TƯ LIỆU
Như một lời hiệu triệu
Mở đầu bài hát là những ca từ phản ánh hiện thực của chiến tranh cách mạng miền Nam vào những năm đầu của cuộc chiến tranh chống Mỹ. Và cứ thế, mỗi lời hát của Giải phóng miền Nam như là một lời hiệu triệu kêu gọi nhân dân miền Nam cùng đứng lên làm công cuộc giải phóng đất nước dưới ngọn cờ cách mạng nửa đỏ nửa xanh của Mặt trận: Đây Cửu Long hùng tráng/Đây Trường Sơn vinh quang.../Vai sát vai chung một bóng cờ...
Hình ảnh "Vai sát vai chung một bóng cờ" đã thể hiện được nguyện vọng và quyết tâm thống nhất đất nước của nhân dân ta ngày đó.
Với sức lan tỏa nhanh chóng, mạnh mẽ và rộng khắp, Giải phóng miền Nam đã trở thành bài hát chính thức của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (1961 - 1976). Ngày 12.6.1969, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam được ra đời, đánh dấu một bước tiến mạnh mẽ của cách mạng miền Nam thì bài hát Giải phóng miền Nam được chọn để trở thành quốc ca của Chính phủ Cộng hòa miền Nam Việt Nam trên toàn bộ dải đất của miền Nam Việt Nam (1975 - 1976) và công bố với toàn thế giới.
Sau này, khi nói về tác phẩm âm nhạc chung của cả nhóm Huỳnh Mai Lưu, nhạc sĩ Lưu Hữu Phước đã rất hạnh phúc khi ông thấy rằng: sự rung động của tâm hồn nghệ sĩ khi sáng tác đã hòa nhịp được với sự rung động của nhân dân miền Nam và nhân dân cả nước. Vào những năm chống Mỹ, rất nhiều nghệ sĩ nước ngoài khi đến thăm miền Bắc đã hát Giải phóng miền Nam bằng tiếng Việt hoặc dịch ra nhiều thứ tiếng nước ngoài. Có người cho rằng Giải phóng miền Nam có ý nghĩa và giá trị như một bản "Quốc tế ca" thứ 2, một bài hát thế giới ca của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới.
Với công cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân ta, kể từ khi ra đời, Giải phóng miền Nam đã đồng hành trên mỗi bước đi của nhân dân miền Nam và cả nước cho đến ngày thắng lợi hoàn toàn 30.4.1975. Với thắng lợi huy hoàng của cuộc chiến tranh chống Mỹ, Giải phóng miền Nam đã hoàn thành sứ mạng của mình một cách rực rỡ đúng với câu hát:
Vận nước đã đến rồi
Bình minh chiếu khắp nơi
Nguyện xây non nước sáng tươi muôn đời.
Tranh cổ động giải phóng miền Nam
ẢNH: TƯ LIỆU
Đã trở thành di sản
Như đã nói ở trên, Giải phóng miền Nam là một sáng tác tập thể của nhóm bộ 3 nghệ sĩ Huỳnh Mai Lưu nhưng sau khi được ra đời, các tác giả của bài hát đã thống nhất lấy một cái tên chung là Huỳnh Minh Siêng. Theo lời kể của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước thì ban đầu họ để tên ghép là Huỳnh Minh Liêng (từ chữ cái đầu trong họ của 3 ông). Nhưng khi đưa in trên báo Nhân dân thì chữ L viết hoa bị nhầm thành chữ S, nên "Liêng" đã in thành "Siêng". Thực chất, ý định ban đầu để giữ bí mật thời chiến, nhóm bộ ba này đã đặt tên tác giả là "Huỳnh Minh Liêng"; nhưng khi Liêng đã thành Siêng thì các tác giả cũng không muốn sửa nữa vì từ Siêng cũng có cái hay của nó là siêng năng. Huỳnh Minh Siêng - tác giả bài hát Giải phóng miền Nam đã ra đời bởi một sự tình cờ như thế.
50 năm đã trôi qua kể từ ngày đất nước ta thống nhất và hòa bình, bài hát Giải phóng miền Nam đã làm tròn sứ mệnh lịch sử của nó nhưng những giá trị nghệ thuật và ý nghĩa chính trị to lớn của bài hát thì vẫn sống mãi trong lòng nhân dân miền Nam và cả nước. Giải phóng miền Nam không chỉ là một ca khúc mà còn là một tượng đài nghệ thuật âm nhạc của lịch sử cách mạng Việt Nam. Bài hát xứng đáng là một di sản nghệ thuật luôn toát lên sức mạnh tinh thần và ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam trong lịch sử dựng nước và giữ nước.
Bình luận (0)