[ẢNH] Tâm 'si đa' và hành trình viết lại tên mình cùng Chạm vào ước mơ

61 năm cuộc đời, Tâm “si đa” vẫn rong ruổi trên nhiều nẻo đường trong thân phận của người “vô hình”

Và trong 61 năm cuộc đời ấy, Tâm “si đa” chìm nổi với phận người “hai nửa sáng tối”

Những năm tháng hoàn lương kể từ 1991, Tâm “si đa” tiếp xúc, giúp đỡ, cưu mang không biết bao cảnh đời éo le, lầm lỗi, trong đó có không ít cô gái mại dâm, trẻ bị nhiễm HIV/AIDS, dẫu hoàn cảnh của bà cũng lắm gian truân, bi đát. Rất nhiều trường hợp đã trìu mến gọi Tâm “si đa” là má! “Con thì đông lắm, có thể nói là khắp miền, từ Lạng Sơn cũng có, nối dài đến Cà Mau cũng có luôn. Trong đó có đứa đã chết, có đứa giờ có vợ có con rồi”, bà bộc bạch

Năm 2012, hồi ký Tâm “si đa” vượt lên cái chết của bà được xuất bản. Bà từng kể: “Chỉ mới 10 tuổi đầu, tôi đã ở đợ hết nơi này đến nơi khác, cực khổ trăm bề. Rồi những năm tháng sống cùng mẹ kế phải chịu cảnh đòn roi... Những nông nổi đã giết chết tuổi trẻ của tôi... Tôi sống cuộc sống không phải của con người. Mãi cho đến năm 34 tuổi, lúc tôi đã không còn hình hài người, bất ngờ tôi được gặp một nhóm thanh niên trẻ. Họ đã “gột rửa” tôi, giúp tôi tìm lại chính mình”

Khát khao có được giấy tờ tùy thân là nỗi đau đáu “vắt qua hai thế kỷ” của Tâm “si đa”. Đã bao lần, bà từng than thở: “Đợi chờ cái giấy CMND mấy chục năm, tôi từng nghĩ nhiều khi mình xuống mồ sợ còn chưa có. Mà tui không chỉ nghĩ đến lúc xuống mồ đâu mà nghĩ đến khi chết mình làm sao thiêu được đây? Tại vì không có giấy tờ gì, địa phương nào chứng, làm sao thiêu được?”

Bế tắc, tuyệt vọng, giữa năm 2017, bà đã tìm đến Báo Thanh Niên bày tỏ ước mơ có được giấy tờ tùy thân như một công dân bình thường. PV Đình Phú âm thầm hỗ trợ bà lo các thủ tục và cho bà mượn nhà ở để đủ điều kiện làm sổ tạm trú, sổ hộ khẩu và làm thẻ căn cước công dân đúng theo quy định, bởi bà chỉ có duy nhất tờ giấy khai sinh được trích lục từ 2008. Và đến tháng 10.2017, Tâm “si đa” vui mừng khi khi lần đầu tiên trong đời có tên trong sổ hộ khẩu…

Ngày 28.12, Báo Thanh Niên thực hiện chương trình Chạm vào ước mơ. Tại chương trình này, trung tá Nguyễn Lê Kim Huệ, Phó đội trưởng Đội quản lý hành chính về trật tự xã hội Công an Q.2 - một trong những người tận tình hướng dẫn thủ tục cho Tâm “si đa”, trực tiếp trao thẻ căn cước cho Tâm “si đa”. Bà không còn đau đáu về giấy tờ thùy thân từng “vắt qua hai thế kỷ” nữa. Tâm “si đa” tâm sự rằng “đời mình tưởng tiêu rồi nhưng không ngờ giờ cũng ngon lành”. Bà đã chính thức trở thành công dân khi tuổi đời chuẩn bị bước sang 62, và sau quãng thời gian hơn 40 năm ao ước

Những giọt nước mắt vui sướng đã lăn dài trên gương mặt Tâm “si đa” trong ngày bà chạm vào ước mơ cuộc đời. Chia sẻ về những năm tháng dấn thân làm tình nguyện viên, bà thật lòng: “Bây giờ tôi cảm thấy hạnh phúc lắm rồi. Đó là cái động viên để mình nghĩ lại mình cố gắng sống cho tốt. Mà cái tốt của mình sẽ là cái gương để cho các em sống tốt”

Chạm vào thẻ căn cước công dân - ước mơ lớn của cuộc đời, Tâm “si đa” bộc bạch: “Khi mình đã có được tờ giấy chứng minh, sổ hộ khẩu, thì sẽ giúp được rất nhiều đứa trẻ bất hạnh. Mình có giấy tờ thì những đứa trẻ ở với mình mới được có giấy tờ. Mà mình thật tình muốn giúp mấy em nó, nhưng lực bất tòng tâm. Nhưng bây giờ tui đã có rồi!”.

Tuyết Mai (bán bánh tráng trộn ở gần khu vực Hồ Con Rùa, Q.3) là một trong những trẻ đường phố từng được Tâm “si đa” tiếp cận, nhận làm con nuôi. Chia sẻ cảm xúc khi đến với chương trình Chạm vào ước mơ, Tuyết Mai nghẹn ngào: “Má Tâm nói hoài: “Sao lâu quá tao không có giấy CMND. Mình là người VN, ăn cơm VN, nói tiếng VN, sống trên đất nước VN, sinh đẻ tại VN, mà không có giấy tờ xác minh mình là người VN, rồi mình cũng không biết mình ở nước nào nữa...”. Giờ thấy má Tâm được vậy, tui hạnh phúc lắm!”

Nhà báo Lâm Hiếu Dũng, Ủy viên Ban biên tập, Phó Tổng thư ký Tòa soạn Báo Thanh Niên tặng hoa chúc mừng bà Trương Thị Hồng Tâm trong ngày bà chính thức trở thành công dân sau 61 năm. Tâm “si đa” là một trong nhiều thân phận gắn bó lâu dài với Báo Thanh Niên trong các hoạt động sau mặt báo. Gần 20 năm trước, khi Tâm 'si đa' đã hoàn lương, PV Phước Vinh viết bài và vận động giúp cho bà được 2 triệu đồng. Bà dùng toàn bộ số tiền đó để thuê nhà, tạo việc làm cho 10 cô gái từng hành nghề mại dâm. Vào năm 2010, khi bà tập trung hoàn thành hồi ký Tâm si đa vượt lên cái chết, PV Như Lịch cũng đã tận tình hỗ trợ bà trong việc biên tập bản thảo, tìm đơn vị in ấn. Còn bây giờ, là chuyện hộ khẩu, giấy tờ tùy thân...

Tâm “si đa” tặng lại bó hoa của mình cho trung tá Nguyễn Đình Dương, Phó trưởng Công an Q.2 để bày tỏ lòng biết ơn về việc Công an Q.2 tận tình giúp đỡ bà sớm hoàn tất thủ tục tạm trú, hộ khẩu, thẻ căn cước công dân. Trung tá Nguyễn Đình Dương chia sẻ: “Điều này cũng có nguyên nhân là lúc nhỏ chị Tâm ở Q.2 nhưng sau đó sống lưu lạc. Hôm nay, chúng tôi mừng cho chị chính thức trở thành công dân VN, mặc dù lâu nay đương nhiên là như vậy nhưng giờ chị có được thẻ có căn cước công dân trên tay của mình”

PV Như Lịch của báo Thanh Niên đã gắn bó với Tâm “si đa” hơn 15 năm nay. “Tôi quen chị Tâm, bắt đầu từ những công việc của chị ấy như tham gia tiếp cận trẻ đường phố, nuôi dạy trẻ nhiễm HIV, chăm sóc bệnh nhân AIDS, cảm hóa những người lầm lỡ… Chuyện làm giấy tờ tùy thân của chị Tâm quả là “chuyện dài kỳ” đầy nhiêu khê. Từ 10 năm trước từng hỏi thăm chị, chị thường bảo: “Sắp được rồi! Họ hứa giải quyết rồi!”. Nhưng cái “sắp được rồi” ấy lần lữa vắt qua hai thế kỷ mà vẫn chưa có kết quả”, PV Như Lịch nhớ lại

Chị Đặng Thị Thu Hà (phải) khi xem chương trình Chạm vào ước mơ qua mạng, đã trực tiếp đến Báo Thanh Niên trao tặng bà Tâm 10 triệu đồng. Bà Tâm phấn khởi: “Năm nay tui ăn tết lớn!”