Đa cấp biến tướng 'giăng bẫy' công nhân: Có dấu hiệu phạm tội hình sự

Đóng cửa chi nhánh, trả hàng nhưng không có giấy tờ

Sau khi Báo Thanh Niên phản ánh, cơ sở đa cấp biến tướng Trường Tiến (đường TTN 17, P.Tân Thới Nhất, Q.12, TP.HCM) thuộc hệ thống V.C.Đ đã đóng cửa, tháo bảng hiệu. Người dân nơi đây cho hay trưa 24.5, có nhiều người của cơ sở này ra về, không làm việc, sau đó xe tải được điều động đến dọn đồ đạc chở đi và đóng cửa.

Phan Thu Hoài

Theo chị L.T.T (40 tuổi) và anh P.V. (26 tuổi, là 2 nạn nhân nộp đơn tố cáo bà P.T.H, người đứng đầu cơ sở H.Củ Chi, TP.HCM), sau khi Thanh Niên đăng bài phản ánh thì phía bà H. đã nhắn tin hẹn trả hàng. Sau khi làm thủ tục nhận hàng, chị T., anh Â. yêu cầu phía bà H. cung cấp đầy đủ giấy tờ (như: phiếu xuất kho, giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, giấy công bố sản phẩm (dành cho hàng hóa là thực phẩm chức năng) và xuất hóa đơn cho số hàng nói trên), nhưng họ không cung cấp đúng theo quy định. Chính vì vậy chị T, anh Â. đã từ chối nhận hàng. "Hàng không có giấy tờ đầy đủ làm sao chứng minh được hàng đó là thật, đảm bảo chất lượng. Bên cạnh đó, bán hàng mà không xuất hóa đơn là hành vi trốn thuế", chị T. nói.

Liên quan vấn đề này, một lãnh đạo của Công an H.Củ Chi xác nhận đã tiếp nhận đơn tố cáo của một số nạn nhân, làm việc với từng người để thu thập chứng cứ. Đồng thời, Công an H.Củ Chi cũng gửi giấy mời những người liên quan của cơ sở bà H. lên làm việc.

Kinh doanh đa cấp biến tướng, lừa đảo tồn tại kéo dài

Trả lời Thanh Niên, Hiệp hội Bán hàng đa cấp VN cho biết qua các bài phản ánh trong loạt bài Đa cấp biến tướng "giăng bẫy" công nhân có thể thấy tình trạng kinh doanh đa cấp biến tướng vẫn tồn tại và diễn biến phức tạp. Hiện các quy định trong lĩnh vực này còn lỏng lẻo, chế tài xử lý quá nhẹ; các cơ quan quản lý chồng chéo nhau. Các công ty hoạt động đa cấp biến tướng rất tinh vi thường xuyên thay đổi địa điểm, phương thức hoạt động. Ngoài ra, người đi xin việc nhẹ dạ, thiếu tìm hiểu trước khi đóng tiền đầu tư, tạo cơ hội cho các công ty gian dối lừa đảo. Hiệp hội Bán hàng đa cấp VN nhìn nhận hành vi các nhóm người núp bóng "hộ kinh doanh cá thể" hoạt động kinh doanh đa cấp trá hình, gian dối công nhân cần phải xử lý nghiêm. Các cơ quan chức năng, đặc biệt là công an, cần phải vào cuộc điều tra, xử lý các tổ chức đa cấp không phép, lừa đảo công nhân.

Cũng theo Hiệp hội Bán hàng đa cấp VN, năm 2020, Bộ Công thương đã ban hành Văn bản số 4488/BCT-CT về việc tăng cường đấu tranh ngăn chặn, phòng ngừa hoạt động kinh doanh đa cấp trái phép. Trong đó, Bộ Công thương đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chức năng trên địa bàn tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm đối với hoạt động bán hàng đa cấp không phép và hoạt động lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để thực hiện các hoạt động huy động tài chính trái phép, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Ủy ban Cạnh tranh quốc gia (Bộ Công thương) thì nhận định hoạt động lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp, núp bóng đa cấp đang có xu hướng gia tăng và diễn biến phức tạp. Đây là các hoạt động ngoài vòng pháp luật, việc đấu tranh thuộc trách nhiệm của nhiều cơ quan liên quan như công an, y tế, thuế, tài chính, ngân hàng nhà nước… Bộ Công thương đã thường xuyên thu thập thông tin, cảnh báo để người dân biết và phòng tránh.

Về vấn đề này, luật sư Võ Đan Mạch (Đoàn luật sư TP.HCM) cho rằng trường hợp tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh, trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của mình và của những người khác trong mạng lưới nhưng không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp hoặc không đúng với nội dung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp và kèm theo một trong các trường hợp: đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thu lợi bất chính từ 200 triệu đồng đến dưới 1 tỉ đồng; gây thiệt hại cho người khác từ 500 triệu đồng đến dưới 1,5 tỉ đồng thì cấu thành tội vi phạm quy định kinh doanh theo phương thức đa cấp. Trường hợp phạm tội có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản sẽ bị xử lý theo điều 174 bộ luật Hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Như vậy, việc các cơ sở của hệ thống V.C.Đ mà Báo Thanh Niên phản ánh đã có dấu hiệu tội phạm hình sự. Công an TP.HCM nên vào cuộc điều tra xử lý.