Sống ngay giữa đồi cà phê tại thôn Xa Ry (xã Hướng Phùng), bà Hồ Pa Lơ (50 tuổi, người Vân Kiều) khá nổi tiếng vì là người duy nhất biết làm tẩu thuốc, một vật dụng người dân tộc Vân Kiều dùng để hút thuốc.
 |
Người phụ nữ Vân Kiều câm điếc và chiếc tẩu thuốc gần hoàn thiện |
bá cường |
Mắc bệnh bẩm sinh không thể đến trường, từ nhỏ bà Lơ được mẹ dạy lại cho nghề làm tẩu. Lúc đó, bà Lơ còn sinh sống tại xã Hướng Tân (H.Hướng Hóa). Sau này chuyển vào xã Hướng Phùng sinh sống cùng chồng là ông Hồ Văn Trò (57 tuổi, thôn Xa Ry, xã Hướng Phùng), tuy nhiên ở đây bà Lơ lại không tìm được đất sét để làm. Mỗi ngày từ những cái chỉ trỏ, ú ớ của bà Lơ, ông Trò hiểu ngay vợ cần thêm nguyên liệu nên lên xe vượt hơn 20km để mang nguyên liệu về cho vợ nhào nặn.
“Tôi mất khá nhiều thời gian để đi tìm nguồn nguyên liệu cho vợ ở xã Hướng Phùng nhưng không tìm được. Lo vợ mất nghề nên tôi thường chạy ra xã Hướng Tân tìm đất sét. Mỗi lần như vậy lấy được từ 15-20kg đất là có thể dùng trong 1 năm”, Ông Trò chia sẻ.
 |
Nguyên liệu làm tẩu thuốc của bà Lơ |
Bá Cường |
Hiện tại những sản phẩm của bà Lơ làm ra được một đại lý trên địa bàn thu mua định kỳ hằng tháng. Mỗi tẩu có giá 5.000-15.000 đồng, mỗi tháng bà Lơ sẽ bán cho đại lý từ 50-60 cái. Thu nhập từ nghề làm tẩu dù không cao nhưng đó cũng là thứ đã giúp bà Lơ nuôi lớn 3 người con còn lại trong gia đình.
Nặn tẩu thuốc từ đất sét đã hơn 30 năm, bà Lơ vẫn mang trong mình một nỗi lo khi không có ai truyền nghề. Được biết, bà Lơ cùng ông Trò có với nhau 4 người con, trong đó có 1 cô con gái thì không may bệnh nặng qua đời. Điều bà Lơ mong muốn nhất bây giờ là tìm được một người truyền nghề, để những chiếc tẩu đất sẽ còn xuất hiện dài lâu, giữ nguyên một nét văn hóa độc đáo của người đồng bào Vân Kiều.
Dưới đây là những hình ảnh của Báo Thanh Niên ghi lại về một số công đoạn làm tẩu thuốc của bà Lơ:
 |
Bà Lơ dành ra từ 3-5 giờ đồng hồ mỗi ngày để nặn tẩu, mỗi giờ sẽ làm được 2-3 cái |
Bá cường |
 |
Nguyên liệu phải là đất sét thô, khi làm phải đập cho đất vụn ra rồi ngâm nước 2 ngày. Chờ khi đất mềm, nhào thành cục rồi bắt đầu chế tác |
Bá cường |
 |
 |
Việc đầu tiên là bốc một miếng đất sét nhỏ, nhào dẻo, vo tròn rồi đâm vào một chiếc ống dễ dàng tạo hình |
Bá cường |
 |
Bà Lơ vẽ hoa văn cho tẩu. Vật dụng tạo hoa văn là con dao để tạo các đường chỉ, nắp tuýp kem đánh răng để tạo phần viền cho miệng tẩu |
Bá cường |
 |
Sau khi nặn xong và vẽ hoa văn, tẩu sẽ được đem phơi nắng hoặc nung trong lò than. Để tẩu cứng, chắc chắn phải phơi nắng hoặc nung lửa một đến hai ngày |
Bá Cường |
 |
Sau khi nung chiếc tẩu sẽ khá cứng |
Bá cường |
 |
“Tẩu có hai loại, loại dành cho nam giới có kích cỡ lớn hơn, có giá 5.000 đồng. Tẩu cho phụ nữ có kích thước nhỏ hơn, tốn thời gian chế tác hơn, có giá 15.000 đồng”, ông Trò cho biết |
Bá cường |
 |
Hơn 30 năm trong nghề, từ những cục đất sét như thế này, bà Lơ không cần khuôn vẫn có thể nặn ra những chiếc tẩu có kích cỡ gần như giống nhau |
Bá cường |
 |
Thuốc lá được nhét vào tẩu, để hút... |
Bá cường |
 |
Điều bà Lơ mong nhất bây giờ chính là tìm được một người truyền nghề làm tẩu thuốc |
Bá cường |
 |
Ông Trò luôn là người đồng hành cùng bà Lơ hơn 20 năm qua. Họ nuôi con và sống tốt nhờ thu nhập từ nghề làm tẩu thuốc |
Bá cường |
Bình luận (0)