Giấc mơ khởi nghiệp

Cái bẫy chăng ra là những từ khóa “quyến rũ” nhất “Team khởi nghiệp 360”. Là “team”, là đội nhóm, là điều mà sinh viên cảm thấy luôn có thể tin tưởng dựa vào những người bạn đồng hành như người thân.

Là “khởi nghiệp”, một trong những động từ như thỏi nam châm thu hút trí lực và động lực của giới trẻ. Nhất là khi cái động từ gợi cảm ấy lại sánh đôi với một vài thứ từ vựng khác gây ảo giác về một năng lượng đổi thay không gì có thể cản trở được, không cần phải chần chừ, vì là chuyện vẻ vang mà giới trẻ phải bắt tay vào ngay lập tức: “quốc gia khởi nghiệp”, “khởi nghiệp kiến quốc”...

Thế là các nạn nhân bước ngay vào bẫy, hồn nhiên như những đứa trẻ tin vào chuyện cổ tích thần kỳ với kết thúc có hậu luôn chờ sẵn người có tấm lòng mà không nhất thiết phải có trí khôn.

Tôi chia sẻ chân thành với phóng viên phỏng vấn mình, rằng là một người thầy tôi cảm thấy mình có lỗi. Truyền thông và nhà trường nói với các bạn trẻ quá nhiều về khởi nghiệp mà dường như chưa nói đúng với họ về bản chất của nó. Thế rồi, khởi nghiệp dễ dàng được hiểu đơn giản là bày chuyện gì đó ra làm ăn, cố mở công ty cho bằng được, cố làm ông bà chủ hiên ngang ngay lập tức chứ không phải chọn đi làm thuê. Thế rồi, phải giàu nhanh, bằng một giấc mơ hão huyền nào đó chứ không dựa trên một mô hình giá trị nào sáng giá.

Các thủ đoạn lừa đảo kinh doanh đa cấp trong vụ này đã “điểm trúng huyệt” nhiều bạn trẻ, tấn công vào nhận thức sai lệch của họ về khởi nghiệp, kèm theo các “bảo chứng” rất hay ho là “đội nhóm” (team) và “đơn giản” (360).

Khởi nghiệp đúng nghĩa phải là “sáng nghiệp”, là khởi nghiệp sáng tạo, là khởi động một ý tưởng kinh doanh dựa trên những sản phẩm, dịch vụ có tính đột phá sáng tạo nhờ đó mà thành công vượt bậc. Chứ không đơn giản là kiếm ít tiền làm vốn, vội vội vàng vàng lao vào mua bán thứ gì đó để kiếm lời đút túi dễ như trở bàn tay. Nguồn nhân lực trẻ cũng vì thế mà bị xé nát ra, và nhiều bạn trẻ chuốc lấy những “sang chấn” thương trường làm sụp đổ ý chí và nhân cách của họ.

Cái chữ “nghiệp” trong từ “khởi nghiệp” chẳng dễ để mà thụ đắc, càng không dễ để mà thực hành. Huống gì, lại khởi nghiệp theo cách đem về nhà một bộ hồ sơ học bổng quốc tế giả mạo để lừa lấy tiền trăm triệu của cha mẹ rồi lao ra thương trường là cứ thế mà giàu.

Nhà trường phải nói lại thôi, phải huấn luyện, chia sẻ, định hướng lại thôi, những điều bản chất về giấc mơ khởi nghiệp. Và nhiều khi, cứ để một giấc mơ khởi nghiệp mãi mãi là một khao khát, còn hơn là biến giấc mơ ấy thành một hành động trên mức dại khờ.