Kinh tế phục hồi, nhưng thách thức rất lớn

GDP tăng, CPI trong mức dự báo

Sáng 20.10, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã báo cáo Quốc hội (QH) tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 4 QH khóa XV, về tình hình KT-XH năm 2022 và dự kiến năm 2023. Theo Thủ tướng, dù có nhiều khó khăn, thách thức song kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng kinh tế phục hồi tích cực, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm trong điều kiện gặp nhiều khó khăn.

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng các lãnh đạo Đảng, Nhà nước và các đại biểu dự kỳ họp

TTXVN

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng tăng 2,73%, ước cả năm khoảng 4%. Thị trường tiền tệ, mặt bằng lãi suất, tỷ giá tương đối ổn định; tăng trưởng tín dụng 9 tháng đạt khoảng 11%, tập trung nhiều cho sản xuất kinh doanh. Tăng trưởng GDP 9 tháng đạt 8,83%, ước cả năm đạt khoảng 8% (mục tiêu là 6 - 6,5%).

Về hạ tầng, cơ bản hoàn thành 565 km đường bộ cao tốc, trong đó đã đưa vào khai thác 365 km và thông tuyến 200 km. Mục tiêu trong tháng 12.2022, khởi công xây dựng 12/12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021 - 2025 (dài 751 km) và dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Dù có nhiều khó khăn, thách thức, song kinh tế VN vẫn phục hồi khá nhanh với mức tăng GDP 9 tháng ước đạt 8%; tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP đạt mức đề ra 25,7 - 25,8%. Trong ảnh là dây chuyền sản xuất ô tô điện VinFast tại nhà máy ở H.Cát Hải, Hải Phòng

Bá Hùng

Bên cạnh đó, các ngân hàng thương mại yếu kém, doanh nghiệp (DN) thua lỗ, dự án chậm tiến độ đang được quyết liệt tháo gỡ, xử lý; thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế đạt kết quả tích cực. Nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài của quốc gia được kiểm soát an toàn. Nhiều tổ chức quốc tế có uy tín đánh giá cao kết quả và triển vọng của nền kinh tế VN.

Còn cán bộ năng lực yếu, né tránh trách nhiệm

Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra một số tồn tại, hạn chế như ổn định kinh tế vĩ mô đối mặt với nhiều thách thức, sức ép lạm phát lớn, giá xăng, dầu, nguyên vật liệu đầu vào biến động mạnh; các thị trường xuất, nhập khẩu lớn, truyền thống bị thu hẹp. Giải ngân vốn đầu tư công còn chậm. Các thị trường chứng khoán, trái phiếu DN, bất động sản còn tiềm ẩn rủi ro; cơ cấu lại một số tổ chức tín dụng yếu kém còn nhiều khó khăn, hiệu quả chưa cao. Nợ xấu, nợ thuế có xu hướng tăng.

“Đời sống một bộ phận người dân còn khó khăn. Tiền lương, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động còn thấp; xuất hiện tình trạng một bộ phận nhỏ cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, chuyển việc, nhất là trong lĩnh vực y tế, giáo dục”, Thủ tướng nêu.

Chỉ ra nguyên nhân của các tồn tại trên, theo người đứng đầu Chính phủ, ngoài những yếu tố khách quan như ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và kinh tế thế giới; còn có các yếu tố nội tại như một bộ phận cán bộ, công chức năng lực còn yếu, còn hiện tượng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm; chưa phát huy đầy đủ trách nhiệm người đứng đầu...

Về dự báo năm 2023, theo Thủ tướng, tăng trưởng kinh tế thế giới có xu hướng chậm lại; nguy cơ suy thoái kinh tế và các rủi ro về tài chính, tiền tệ, nợ công, an ninh năng lượng... Trong nước, nền kinh tế có những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn. Sức ép lạm phát, tỷ giá, lãi suất gia tăng; giá nhiều yếu tố đầu vào, chi phí sản xuất kinh doanh tiếp tục xu hướng tăng...

Mục tiêu tổng quát Chính phủ đặt ra là tiếp tục ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Kiểm soát hiệu quả các loại dịch bệnh. Tập trung xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, nhất là các dự án quan trọng, trọng điểm quốc gia. Chú trọng phát triển toàn diện và đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

Cụ thể, có 15 chỉ tiêu chủ yếu về các lĩnh vực KT-XH, môi trường; trong đó tăng trưởng GDP khoảng 6,5%; chỉ số giá tiêu dùng tăng khoảng 4,5%; tốc độ tăng năng suất lao động xã hội bình quân 5 - 6%; tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị dưới 4%; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm 1 - 1,5 điểm %...

Bất cập điều hành xăng dầu, thị trường trái phiếu

Trình bày báo cáo thẩm tra tình hình KT-XH, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế QH Vũ Hồng Thanh đánh giá cao kết quả đạt được trong bối cảnh nhiều khó khăn, thách thức, nhưng vẫn có 14/15 chỉ tiêu đạt và vượt mục tiêu.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra cũng lưu ý nhiều vấn đề như tỷ lệ giải ngân các chính sách hỗ trợ thuộc Chương trình phục hồi kinh tế còn thấp khi cuối tháng 9 mới đạt hơn 20% tổng số vốn chương trình. Gói hỗ trợ lãi suất 2% qua ngân hàng thương mại có tỷ lệ giải ngân rất thấp, khi hết tháng 8 mới đạt khoảng 13,5 tỉ đồng trong gần 16.035 tỉ đồng phân bổ cho năm 2022.

Theo ông Vũ Hồng Thanh, lạm phát được kiểm soát, song giá xăng dầu trong nước tăng ở mức kỷ lục trong nửa đầu năm, gây nhiều khó khăn cho hoạt động của DN và đời sống người dân. Việc tăng giá xăng dầu có nguyên nhân quan trọng từ thiếu hụt nguồn cung trong nước; tỷ lệ chiết khấu không phù hợp, giá mua cao hơn giá bán khiến nhiều DN kinh doanh xăng dầu thua lỗ, nhiều cửa hàng xăng dầu phải thường xuyên đóng cửa hoặc khống chế lượng xăng dầu bán cho khách hàng.

“Đề nghị làm rõ thực trạng cung cấp xăng dầu; phân tích nguyên nhân công tác điều hành giá xăng dầu để rút ra bài học kinh nghiệm và có giải pháp ứng phó kịp thời”, ông Thanh nói. Ủy ban Kinh tế cũng lưu ý có ý kiến đề nghị làm rõ các tồn tại trong công tác chỉ đạo điều hành và kiểm soát giá các mặt hàng thiết yếu; khi giá xăng dầu giảm, giá cả nhiều mặt hàng vẫn neo cao, ảnh hưởng đến đời sống người dân.

Về thị trường chứng khoán, Ủy ban Kinh tế đánh giá thị trường tăng nhanh song nhiều biến động, nhiều phiên giảm điểm sâu. Quy mô thị trường trái phiếu DN ngày càng được mở rộng nhưng có giai đoạn tăng nóng; sử dụng vốn huy động qua phát hành trái phiếu DN riêng lẻ sai mục đích, thiếu minh bạch...

Các DN bất động sản có tỷ lệ đòn bẩy tài chính cao, tình hình tài chính kém lành mạnh có thể gặp khó khăn trong việc thanh toán các khoản tín dụng hoặc nợ trái phiếu đến hạn. Báo cáo của Bộ Tài chính cho biết, khối lượng trái phiếu đáo hạn của DN bất động sản, xây dựng trong giai đoạn 2022 - 2025 vào khoảng 374.700 tỉ đồng, chiếm gần 42% tổng khối lượng đáo hạn. Tuy nhiên, thời gian thu hồi vốn các dự án bất động sản có thể kéo dài 5 - 10 năm, một số DN bất động sản có thể gặp khó khăn trong việc thanh toán trái phiếu đã phát hành.

Dẫn lại các vụ việc tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh, Công ty CP Tập đoàn đầu tư An Đông (thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát - PV), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đánh giá “đã và đang gây ra nhiều hệ lụy đối với việc phát triển bền vững thị trường vốn, xã hội, gây mất niềm tin của người dân và nhà đầu tư”.

Bên cạnh đó, Ủy ban Kinh tế cũng chỉ rõ thị trường bất động sản có dấu hiệu tăng nóng trong những tháng đầu năm 2022, có tình trạng “đẩy giá” gây sốt ảo. Rủi ro tác động liên thông giữa thị trường bất động sản với thị trường vốn và hệ thống các tổ chức tín dụng gia tăng. Trong khi đó, việc điều hành, quản lý nhà nước đối với các thị trường nói trên còn “chuyển trạng thái đột ngột”, đã có những ảnh hưởng nhất định đến thị trường và niềm tin của nhà đầu tư.