Nhà khoa học Việt Nam có tên trong bài báo bị gỡ là tiến sĩ Võ Nguyễn Đại Việt, Phó viện trưởng Viện Ứng dụng công nghệ và phát triển bền vững Trường ĐH Nguyễn Tất Thành. Tác giả liên hệ của bài báo này là Pau Loke Show, ghi địa chỉ ĐH Nottingham Malaysia.
Theo thông báo từ tạp chí Frontiers in Energy Research, sau khi xuất bản bài báo "Optimization of Pyrolysis Parameters for Production of Biochar from Banana Peels: Evaluation of Biochar Application on the Growth of Ipomoea aquatic" (tối ưu hóa các thông số nhiên phân để sản xuất than sinh học từ vỏ chuối: Đánh giá ứng dụng than sinh học đối với sự phát triển của thủy sản Ipomoea), nhà xuất bản đã "tìm thấy bằng chứng về nhiều xung đột lợi ích chưa được tiết lộ làm suy yếu tính toàn vẹn của quy trình bình duyệt".
Thông báo của tạp chí Frontiers in Energy Research về việc gỡ bài báo
"Vì tính liêm chính khoa học của bài báo không thể được đảm bảo và để tuân thủ các khuyến nghị của Ủy ban đạo đức xuất bản (COPE), bài báo đã được rút lại", tạp chí này cho hay.
Mâu thuẫn lợi ích không được khai báo khiến Frontiers phải gỡ bài là cả biên tập viên phụ trách quá trình bình duyệt và các phản biện đều có quan hệ với nhóm tác giả bài báo.
Một nguồn tin cho hay, biên tập viên phụ trách quá trình bình duyệt bài báo là Su Shiung Lam tại ĐH Malaysia Terengganu. Người này là đồng tác giả thường xuyên với ông Võ Nguyễn Đại Việt và Pau Loke Show. Su Shiung Lam đã đứng tên chung với tác giả Võ Nguyễn Đại Việt trong ít nhất 15 bài báo và với Pau Loke Show trong 11 bài. Còn ông Võ Nguyễn Đại Việt và Pau Loke Show là đồng tác giả trong ít nhất 12 bài báo.
Được biết bài báo vừa bị gỡ nộp cho tạp chí Frontiers in Energy Research ngày 4.12.2020 và được chấp nhận công bố chỉ chưa đầy 3 tuần sau đó (ngày 23.12.2020).
Cũng theo nguồn tin này, trong 3 phản biện của bài báo bị gỡ có phản biện của tiến sĩ Nguyễn Thị Đông Phương (ĐH Đà Nẵng). Bà Nguyễn Thị Đông Phương cũng là đồng tác giả với Pau Loke Show trong ít nhất 17 bài báo.
Một phản biện khác của bài báo bị gỡ bỏ là Chin Kui Cheng ghi địa chỉ ĐH Khalifa, United Arab Emirates. Người này cũng là đồng tác giả thường xuyên với ông Võ Nguyễn Đại Việt và Pau Loke Show trong ít nhất 12 bài báo và với Pau Loke Show trong 10 bài.
Nguồn tin này cũng cho biết có những bài báo mà cả tác giả Pau Loke Show, phản biện Chin Kui Cheng lẫn biên tập viên Su Shiung Lam đều là đồng tác giả. Có bài báo ông Võ Nguyễn Đại Việt, phản biện Chin Kui Cheng lẫn biên tập viên Su Shiung Lam đều là đồng tác giả.
Mối quan hệ không được khai báo giữa 5 người là tác giả Võ Nguyễn Đại Việt, tác giả liên hệ Pau Loke Show, phản biện Nguyễn Thị Đông Phương, phản biện Chin Kui Cheng và biên tập viên Su Shiung Lam là mâu thuẫn lợi ích gây xói mòn sự liêm chính của quá trình bình duyệt, khiến Nhà xuất bản Frontiers phải gỡ bài.
Trong bảng xếp hạng của GS John P.A. Ioannidis cùng các cộng sự thuộc ĐH Stanford công bố vào tháng 11.2023, tiến sĩ Võ Nguyễn Đại Việt là một trong 4 người Việt Nam vào “top 1% được trích dẫn cao nhất thế giới” của Clarivate, đồng thời nằm ở vị trí thứ 17 trong số 47 người Việt vào “top nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới”.
Tác giả bài báo nói gì?
Chia sẻ với phóng viên Báo Thanh Niên, PGS-TS Trần Thị Hồng, Phó hiệu trưởng phụ trách khoa học công nghệ Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, cho biết tiến sĩ Võ Nguyễn Đại Việt đã có báo cáo với trường về việc bài báo "Optimization of Pyrolysis Parameters for Production of Biochar from Banana Peels: Evaluation of Biochar Application on the Growth of Ipomoea aquatic" (Tối ưu hóa các thông số nhiệt phân để sản xuất than sinh học từ vỏ chuối: Đánh giá ứng dụng than sinh học đối với sự phát triển của thủy sản Ipomoea) mới bị gỡ khỏi tạp chí Frontiers in Energy Research.
"Tôi rất lấy làm tiếc vì điều này đã gây ảnh hưởng tới nhà trường. Tuy nhiên, tôi muốn khẳng định là bài báo khoa học trên không có vấn đề về chuyên môn học thuật và việc bị gỡ bỏ là do những sai sót ngoài ý muốn của Ban biên tập, gây ảnh hưởng tới nhóm tác giả", tiến sĩ Việt đã viết trong báo cáo gửi nhà trường.
Ông Việt báo cáo: "Việc gửi bản thảo bài báo vào tạp chí nào để bình duyệt là do quyết định chính từ tác giả đầu tiên và tác giả liên hệ. Tôi với vai trò là tác giả phụ nên không tham gia vào quyết định này và tôn trọng quyết định của các tác giả chính".
Theo ông Việt, sai sót ở đây là lỗi của Ban biên tập (Editor) có biết tới nhóm tác giả. Theo quy định của Nhà xuất bản Frontiers, thì Ban biên tập phải khai báo việc này lúc bình duyệt bài báo. Tuy nhiên, không biết vì lý do gì mà Ban biên tập đã không thông báo.
"Sai sót này là vấn đề khách quan, ngoài ý muốn và nhóm tác giả không được biết. Còn việc mời phản biện nào để bình duyệt chất lượng bài báo là quyết định của Ban biên tập, nhóm tác giả không được biết đến và cũng không có khả năng can thiệp vào quá trình bình duyệt kín. Việc nhà bình duyệt biết nhóm tác giả nhưng không thông báo với nhà xuất bản cũng nằm ngoài hiểu biết của nhóm tác giả", ông Việt cho hay.
Theo thông lệ thì các phản biện phải thông báo với Ban biên tập trước hoặc từ chối phản biện. Tuy nhiên, ông Việt cho rằng nhóm tác giả không biết vì lý do gì mà các phản biện không thực hiện quy trình trên.
"Từ các giải trình trên có thể thấy rõ, việc rút bài báo xuất phát từ lỗi của Ban biên tập, không liên quan gì tới nhóm tác giả và bài báo không hề có vấn đề về chất lượng và hàm lượng khoa học", ông Việt viết trong báo cáo.
Tiến sĩ Võ Nguyễn Đại Việt khẳng định thêm, với vai trò đồng tác giả, ông chỉ chịu trách nhiệm về chuyên môn bản thảo và không hề biết về các vấn đề bình duyệt của Ban biên tập cũng như lựa chọn nhà phản biện. Bài báo đã được công bố không có vấn đề gì về chuyên môn học thuật và hoàn toàn có thể công bố ở các tập san khác.
Bình luận (0)