Tại Hội nghị Đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước (DNNN), trọng tâm là các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, dưới sự chủ trì của Thủ tướng sáng 21.11, TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM), đã chỉ ra 3 khiếm khuyết trong việc tạo điều kiện, thậm chí ép buộc các DNNN hoạt động theo thị trường, trong đó có việc giao chỉ tiêu lợi nhuận quá thấp.
TS Cung cho rằng hiện chủ sở hữu (nhà nước) giao cho những người quản lý và DN những chỉ tiêu rất thấp, trong khi đáng lẽ chủ sở hữu không thể chấp nhận một tỷ suất lợi nhuận thấp hơn lãi suất đi vay.
Thứ hai là chưa tính đúng, tính đủ chi phí với DNNN, mà biểu hiện rõ nét nhất là chỉ khi CPH mới đánh giá lại tài sản của DN theo giá thị trường, trong khi đáng lẽ phải đánh giá với tất cả DNNN để biết được hiện chúng ta có tài sản theo giá thị trường là bao nhiêu.
Theo TS Cung, nếu không đánh giá, chúng ta không nhìn thấy sức mạnh của DNNN, vì giá trị thật nhiều khi cao hơn rất nhiều so với giá trị sổ sách.
Thứ ba là DNNN không được tự chủ trong hoạt động kinh doanh mà bị quản lý một cách rất gò bó, ràng buộc, không thể hoạt động theo thị trường. Một trong những biểu hiện rõ nhất là các DN không được tuyển dụng, sử dụng, trả lương cho cán bộ, người lao động theo nguyên tắc thị trường. Nếu một cá nhân mà được trả lương 1 tỉ đồng/năm thì đã xôn xao lên, trong khi đáng lẽ phải nhìn vào việc mỗi năm họ làm ra được bao nhiêu tiền.
Ngoài ra, theo ông Cung, quản trị của các DNNN nếu so với các thông lệ OECD thì có một khoảng cách rất xa.
“Thời gian vừa rồi, ngay cả những nguyên tắc rất đơn giản Chính phủ yêu cầu làm, làm rất dễ, không tốn kém chi phí gì cả mà vẫn mang lại những hiệu quả cải thiện quản trị nhất định, như công khai thông tin, nhưng các DNNN vẫn không làm, hoặc làm rất chậm. Phó thủ tướng Vương Đình Huệ chỉ đạo rất nhiều lần, nhưng vẫn không làm, thì rõ ràng đó là ý thức. Một lần nữa, ở đây có cái gì đó không buộc các DN phải hoạt động theo nguyên tắc thị trường”, TS Cung nhận định.
Chỉ ra thực tế này, Viện trưởng CIEM đề nghị Chính phủ, Thủ tướng giao các tập đoàn và tổng công ty nhà nước “những nhiệm vụ và chỉ tiêu đủ cao, để chỉ những người nỗ lực tối đa mới có thể hoàn thành nhiệm vụ đó, chứ không phải giao những nhiệm vụ bất cứ ai cũng có thể hoàn thành”.
“Chúng ta với tư cách chủ sở hữu không thể chấp nhận tỷ suất lợi nhuận thấp hơn lãi suất cho vay, mà ít nhất phải cao hơn gấp 2 lần. Điều này sẽ gây áp lực lựa chọn đầu tư, tập trung vào những DN làm ăn có hiệu quả, không làm ăn tràn lan”, TS Nguyễn Đình Chung một lần nữa nhắc lại.
Ông Cung cũng lấy ví dụ, DN đứng chót trong danh sách 500 DN lớn nhất thế giới có doanh thu 2017 là 24 tỉ USD, nhưng còn 3 DN lớn nhất của ta là Viettel, PVN, EVN mới có doanh thu khoảng 11 tỉ USD, và cho rằng Chính phủ cần tập trung vào DN kinh doanh có hiệu quả, để vài năm nữa ta có một vài DN xếp hạng trong top 500 thế giới.
(Về nội dung này, ông Trần Sỹ Thanh, Chủ tịch HĐTV PVN sau đó đã đứng lên đính chính, cho biết năm 2017 doanh thu của PVN là hơn 20 tỉ USD và năm nay sẽ đạt khoảng 23 tỉ USD. Tuy nhiên, theo báo cáo tình hình sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại DN của Chính phủ thì năm 2017, PVN có doanh thu lớn thứ 2, sau EVN, với 292.723 tỉ đồng, tức là chỉ khoảng 13 tỉ USD).
Về quản trị công ty, việc phải tập trung làm đầu tiên, theo TS Cung, là tháo bỏ những ràng buộc để DNNN có quyền tự chủ kinh doanh.
“Tự chủ ở đây là gì, là ông chủ quyết định ngành nghề kinh doanh, còn làm thế nào để người điều hành quyết định. Thời gian qua ta đã hành chính hóa rất nhiều trong việc ra quyết định đầu tư và kinh doanh, hành chính hóa động lực của DNNN”, TS Cung nói thẳng, và cho rằng hệ thống pháp luật hiện nay của chúng ta chưa thực sự tạo thuận lợi, chủ động cho DNNN trong hoạt động.
|
Theo báo cáo hoạt động đầu tư, quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp toàn quốc năm 2017 của Chính phủ, tỷ suất lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp/vốn chủ sở hữu bình quân (ROE) bình quân chung của các DNNN năm 2017 là 10,2% (năm 2016 là 7,6%); tỷ suất lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp/tổng tài sản (ROA) bình quân chung của các DNNN năm 2017 là 7,4% (năm 2016 là 5,7%).
|
Bình luận (0)