ASEAN nhấn mạnh đoàn kết giữa các thách thức

Sáng 26.6, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 chính thức khai mạc tại Trung tâm hội nghị quốc tế, Hà Nội, do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì. Đây là hội nghị cấp cao thường kỳ của ASEAN được tổ chức trực tuyến lần đầu tiên trong lịch sử 53 năm qua của khối này.

Tham dự phiên khai mạc có lãnh đạo 10 nước ASEAN; Bộ trưởng phụ trách các trụ cột cộng đồng Chính trị - An ninh, Văn hóa - Xã hội và Kinh tế của các nước ASEAN; Tổng thư ký ASEAN Lim Jock Hoi; Trưởng quan chức cao cấp ASEAN tại 3 trụ cột (Chính trị - An ninh; Văn hóa - Xã hội; Kinh tế); các đại sứ, trưởng phái đoàn đại diện thường trực các nước ASEAN và các đối tác của ASEAN. Đại biểu Việt Nam có: Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân; Phó chủ tịch thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng; Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh và đại diện Quốc hội, các bộ, ngành liên quan, đại diện các Tiểu ban Ủy ban Quốc gia ASEAN 2020.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ chủ đề “Gắn kết và Chủ động thích ứng” của ASEAN 2020 được triển khai trong bối cảnh môi trường khu vực và quốc tế đầy biến động. ASEAN đứng trước những cơ hội và thách thức do dịch chuyển địa chiến lược toàn cầu cũng như tác động của dịch Covid-19. Các thể chế đa phương và quy định của luật pháp quốc tế đang đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng. Trong bối cảnh đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh vai trò và sứ mệnh của các nước lớn, các tổ chức đa phương và khu vực càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết và kêu gọi các nước đề cao tinh thần trách nhiệm đối với cộng đồng quốc tế.

Những va chạm là không thể tránh khỏi, nhưng kêu gọi các bên kiềm chế, tránh làm phức tạp thêm tình hình, thực hiện đầy đủ những quy định quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982; đặc biệt là khôi phục đàm phán COC hiệu lực, hiệu quả Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc

Thảo luận về tình hình quốc tế và khu vực, các nước đề cao lập trường nguyên tắc của ASEAN trong đảm bảo hòa bình, an ninh, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không trên Biển Đông; nhấn mạnh cần đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, đẩy mạnh hợp tác xây dựng lòng tin sử dụng các biện pháp hòa bình dựa trên luật pháp quốc tế, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC) và hướng tới Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về luật Biển (UNCLOS) 1982.

Nhiều nước cho rằng dịch bệnh đã tác động quá trình đàm phán COC, nhưng ASEAN cần sớm nối lại tiến trình này. Các lãnh đạo cũng đề cập tình hình bán đảo Triều Tiên và bang Rakhine (Myanmar), nhấn mạnh ASEAN cần đẩy mạnh hỗ trợ Myanmar trong trợ giúp người dân ở bang này sớm khôi phục ổn định cuộc sống, phòng chống dịch bệnh.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp báo chiều tối 26.6 Ảnh: Ngọc Thắng

Tại cuộc gặp với đại diện Hội đồng tư vấn kinh doanh ASEAN (ASEAN-BAC), các đại diện doanh nghiệp khẳng định sẵn sàng chia sẻ khó khăn và đồng hành cùng Chính phủ để triển khai các kế hoạch ứng phó và phục hồi trước những tác động của Covid-19. ASEAN-BAC đã khuyến nghị các nhà lãnh đạo cần tăng cường cơ chế ra quyết định hiệu quả, kịp thời nhằm ứng phó các trường hợp khẩn cấp như dịch bệnh; tận dụng công nghệ số trong tăng cường năng lực cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs) và các ngành dễ bị tổn thương; cam kết mở cửa thị trường và giảm các rào cản thương mại, tạo thuận lợi cho đầu tư...

Thúc đẩy hợp tác, đối thoại ASEAN - AIPA Trong khuôn khổ chương trình Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36, chiều 26.6, phiên đối thoại giữa lãnh đạo các nước ASEAN và Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN (AIPA) đã diễn ra với sự tham dự của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch ASEAN; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN lần thứ 41 (AIPA 41) cùng các nhà lãnh đạo ASEAN, lãnh đạo các nghị viện thành viên AIPA và các đối tác. Tại phiên đối thoại, các đại biểu đã tập trung bàn luận nhiều vấn đề trọng tâm. Liên quan ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, các ý kiến tập trung biểu dương sự nỗ lực của chính phủ và nghị viện các nước, sự nỗ lực của nhân dân chung tay, đồng lòng phòng, chống dịch. Nhờ vậy, dịch Covid-19 bước đầu đã được ngăn chặn hiệu quả. Về vấn đề Biển Đông, có ý kiến đề cập đến việc tiến tới một số thống nhất trong nội khối ASEAN. Tại phiên đối thoại, Quốc hội Việt Nam đánh giá cao, đồng thuận với những bước phát triển tích cực của Cộng đồng ASEAN thống nhất trong đa dạng, lấy lợi ích của người dân làm trung tâm. Với vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, vai trò Chủ tịch AIPA 41 của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Cộng đồng ASEAN tiếp tục duy trì đoàn kết, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong các vấn đề khu vực; gắn kết với các đối tác; chủ động thích ứng và linh hoạt với những chuyển biến của tình hình. Với vai trò nước Chủ tịch AIPA 41, với sự chỉ đạo trực tiếp, trách nhiệm cao của Chủ tịch AIPA 41 Nguyễn Thị Kim Ngân, Quốc hội Việt Nam đang chủ động, tích cực, khẩn trương chuẩn bị nội dung, chủ đề của Đại hội đồng AIPA 41; bố trí lịch họp; nghiên cứu cách thức tổ chức họp để tổ chức thành công các hội nghị trong khuôn khổ Năm chủ tịch AIPA. Đại biểu tham dự phiên đối thoại mong muốn AIPA tiếp tục phát huy vai trò là một đối tác quan trọng của ASEAN; thúc đẩy hợp tác, đối thoại nghị viện, chia sẻ thông tin; phối hợp triển khai và đồng thuận với chương trình xây dựng cộng đồng ASEAN. TTXVN

Ngoài ra, các đại biểu nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng trong thúc đẩy kết thúc đàm phán và ký kết Hiệp định Đối tác toàn diện khu vực (RCEP), được kỳ vọng sẽ đóng góp to lớn cho các nỗ lực phục hồi kinh tế của khu vực.

Ghi nhận các khuyến nghị của ASEAN-BAC và Hiệp hội Doanh nghiệp, thay mặt các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị chính phủ các nước ASEAN và cộng đồng doanh nghiệp trong phát triển chuỗi cung cầu cần chú trọng hơn tới thúc đẩy đầu tư - thương mại nội khối trong ASEAN.

Lãnh đạo các nước ASEAN cam kết hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp vượt qua những tác động tiêu cực của dịch bệnh Covid-19; đồng thời, kêu gọi các doanh nghiệp đồng hành, ủng hộ Chính phủ, phát huy vai trò chủ động, nâng cao tính tự cường và khả năng cạnh tranh, đưa ASEAN trở thành điểm đến mới hấp dẫn các nhà đầu tư.

Thông báo kết quả cuộc họp, Thủ tướng cho biết các lãnh đạo cao nhất của ASEAN đã “có mặt đông đủ, có sự đồng thuận rất lớn, sự thống nhất tuyệt đối trong những vấn đề quan trọng của nội khối”. Thủ tướng nhấn mạnh: “Cho đến lúc này, tôi có thể thông báo là Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 đã thành công tốt đẹp”.

Thủ tướng cũng cho biết lãnh đạo các nước ASEAN nhất trí tiếp tục thúc đẩy môi trường hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, thực hiện tốt những thỏa thuận, cam kết quốc tế thông qua đối thoại, hợp tác, trong đó có UNCLOS 1982.

“Những va chạm là không thể tránh khỏi, nhưng kêu gọi các bên kiềm chế, tránh làm phức tạp thêm tình hình, thực hiện đầy đủ những quy định quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982; đặc biệt là khôi phục đàm phán COC hiệu lực, hiệu quả”, Thủ tướng nhấn mạnh và cho biết thêm: “Hội nghị lần này của chúng tôi đã tái khẳng định quyết tâm của ASEAN đóng góp xây dựng Biển Đông thành khu vực biển hợp tác, phát triển, an ninh và an toàn, xứng đáng với vị trí quan trọng trong khu vực”.