Cẩn thận với chấn thương thể thao khi trời lạnh

Mùa đông, nhiệt độ xuống thấp sẽ khiến cơ thể bị mất nhiệt và dễ mắc bệnh. Tập thể dục, chơi một môn thể thao nào đó là giải pháp lý tưởng để bảo vệ sức khỏe trong mùa đông. Tuy nhiên, việc tập luyện không đúng cách có thể gây chấn thương hoặc khiến các bệnh hô hấp, tim mạch và xương khớp trầm trọng hơn.

Bác sĩ Phùng Cao Cường, Phó trưởng khoa Ngoại chấn thương, Bệnh viện 199 - Bộ Công an (Đà Nẵng), cho biết những ngày gần đây bệnh viện thường xuyên tiếp nhận và điều trị các trường hợp bệnh nhân (BN) bị chấn thương trong quá trình chơi thể thao những ngày lạnh, đặc biệt là các tổn thương liên quan đến gân cơ, dây chằng, sụn... Chưa kể, tập luyện quá sức cũng dẫn đến nguy cơ đột quỵ.

Các bác sĩ chuyên y học thể thao tư vấn: Trong thời tiết lạnh, cơ thể sẽ mất một phần năng lượng để giữ ấm, do đó nên ăn nhẹ trước khi chơi thể thao từ 30 - 45 phút. Đồng thời, cần bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng sau khi tập luyện để đảm bảo năng lượng cần thiết.

Tại Khoa Ngoại chấn thương, BN L.P.Q (27 tuổi, quê Kon Tum) nhập viện trong tình trạng tổn thương, hạn chế vận động khớp vai phải. Trước đó, Q. bị đau khớp trong quá trình tập võ. Điều trị tại nhiều cơ sở y tế của địa phương nhưng không hiệu quả, Q. nhập Bệnh viện 199 và được chẩn đoán “rách sụn viền bao khớp trước và dưới do chấn thương thể thao”, được chỉ định điều trị bằng phẫu thuật nội soi, khâu lại toàn bộ sụn viền và phần bao khớp bị rách.

Bác sĩ Phùng Cao Cường cho biết, sau phẫu thuật, BN đã ổn định và bắt đầu quá trình tập vật lý trị liệu - phục hồi chức năng. “Dự kiến khoảng 6 tháng nữa mới có thể chơi thể thao trở lại”, bác sĩ Cường nhận định.

Trong khi đó, BN N.T (58 tuổi, quê Quảng Ngãi) trật khớp gối phải do nhảy từ trên cao xuống, tiếp đất không đúng tư thế. Bác sĩ chuyên khoa khẳng định: “Đây là tổn thương rất phức tạp vì bị đứt hoàn toàn 3/4 dây chằng chính của khớp gối. Khả năng bị tổn thương động mạch khoeo chân dẫn đến nguy cơ cắt cụt chi là rất cao”. BN đã được nắn phần khớp bị trật, theo dõi sát sao tình trạng của động mạch khoeo chân và được mổ tái tạo dây chằng đứt...

Theo bác sĩ Phùng Cao Cường, khi trời lạnh, nhiệt độ xuống thấp, cơ bắp vẫn còn co cứng sẽ dẫn tới nguy cơ chấn thương gân, cơ, sụn khớp. Do đó, cần đặc biệt lưu ý việc khởi động kỹ là vô cùng quan trọng. Trong thời tiết giá rét, để tránh mất nhiệt nên cơ bắp bị co cứng hơn bình thường, vì thế đòi hỏi phải khởi động lâu và kỹ hơn, giúp cơ khớp vận động linh hoạt. Nếu không khởi động hoặc khởi động không đúng cách sẽ khiến các cơ không đủ sẵn sàng và việc tập luyện không có kết quả.

Như vậy, khởi động và vận động thế nào là đúng cách? Bác sĩ Cường tư vấn: Cần khởi động đủ thời gian, đúng động tác và vị trí. Cần làm đúng trình tự làm nóng cơ thể, kéo giãn cơ và dợt động tác, trong đó việc kéo giãn là rất quan trọng. Sau khi khởi động, cần thả lỏng cơ thể, lấy lại thăng bằng và bù nước. Việc thiếu nước sẽ khiến sụn khớp thiếu đàn hồi dẫn tới khô khớp, cứng khớp, nếu kéo dài còn có thể gây bệnh đau khớp. Một nguyên nhân nữa khiến bạn cần phải  uống đủ nước cho cơ thể khi tập luyện dù thời tiết lạnh hay không, đó là việc thiếu nước sẽ làm tăng nguy cơ chấn thương khi tập luyện cũng như tăng nguy cơ bị chuột rút.

Bên cạnh đó, hít thở đúng cách rất quan trọng. Khi tập luyện dưới thời tiết lạnh, hãy cố gắng hít thở đúng cách bằng mũi, vì mũi được cấu tạo để làm ấm không khí trước khi đi vào phế quản. Không nên hít thở bằng miệng vì trường hợp này khí lạnh sẽ đi thẳng vào phế quản gây đau họng, co thắt phế quản… Cách tốt nhất là hít vào bằng mũi và thở ra bằng miệng.

Đặc biệt, trong quá trình chơi thể thao dưới trời lạnh, không nên giải lao quá lâu. Việc nghỉ quá lâu có thể sẽ khiến cơ bắp trở về nhiệt độ như trước khi khởi động, nhiệt độ bên ngoài thấp thì cơ bắp cũng mất nhiệt nhanh. Thời gian giải lao cần vừa phải, trong lúc nghỉ có thể đi lại vận động nhẹ nhàng.