Đạn chùm Mỹ sẽ cung cấp cho Ukraine uy lực ra sao?

Đạn hoặc bom chùm là hộp chứa từ hàng chục đến hàng trăm bom hoặc là đạn con. Các hộp chứa bom này có thể được thả từ máy bay, được phóng đi từ tên lửa hoặc bắn từ các loại pháo hoặc bệ phóng hỏa tiễn.

Đạn hoặc bom sẽ vỡ ra trên không, ở độ cao quy định phụ thuộc vào diện tích của mục tiêu dự kiến, sau đó số đạn con bên trong sẽ phóng xuống toàn khu vực. Số bom hoặc đạn con này có thể gắn các loại kíp để nổ khi sắp rơi xuống đất hoặc nổ khi va chạm. Sức nổ làm phát tán các mảnh đạn có thể tiêu diệt binh lực hay các phương tiện bọc thép như xe tăng.

Mỹ sẽ cung cấp đạn chùm nào cho Ukraine?

Mỹ có loại đạn chùm DPICM - tức đạn quy ước cải tiến lưỡng dụng. Quân đội Mỹ không còn dùng loại đạn này từ năm 2016.

Theo một bài đăng trên trang eArmor của quân đội Mỹ, đạn chùm DPICM mà Washington sẽ cung cấp cho Kyiv sẽ được bắn từ pháo 155 mm, mỗi viên đạn mang 88 đạn con. Mỗi đạn con có phạm vi gây sát thương khoảng 10 m2. Vì vậy, một quả đạn chùm có thể gây sát thương trên phạm vi lên đến 30.000 m2 tùy vào độ cao khi các đạn con được phóng ra.

Bài đăng này cho biết đạn con trong bom chùm DPICM có lượng nổ lõm nên khi tấn công xe tăng hoặc xe bọc thép, chúng sẽ "tạo ra tia kim loại xuyên thủng lớp giáp kim loại". Ngoài ra, bài đăng này cho hay có thể mất từ 10 đạn con trở lên để phá hủy một xe bọc thép, nhưng chỉ cần 1 đạn con để vô hiệu hóa vũ khí của xe bọc thép hoặc khiến nó không thể di chuyển.

Bom chùm đã được sử dụng trong xung đột ở Ukraine chưa?

Cả Ukraine và Nga đều đã sử dụng các loại đạn, bom chùm từ sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine vào tháng 2.2022. Gần đây, Ukraine đã bắt đầu sử dụng đạn chùm do Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp trên chiến trường.

Tuy nhiên, giới chức Ukraine đã kêu gọi Mỹ cung cấp bom chùm từ năm ngoái với lập luận rằng loại vũ khí này sẽ cung cấp thêm đạn dược cho các hệ thống pháo và tên lửa do phương Tây cung cấp, đồng thời giúp thu hẹp ưu thế về quân số của pháo binh Nga.

Tại sao đạn chùm, bom chùm gây nhiều tranh cãi?

Khi bom chùm được bắn vào một khu vực rộng lớn, các bom con có thể gây nguy hiểm cho dân thường.

Ngoài ra, theo Ủy ban Chữ thập Đỏ Quốc tế, tỷ lệ đạn con hay bom con không nổ là từ 10% đến 40%. Số đạn hoặc bom chưa nổ này có thể bị kích nổ vì các hoạt động dân sự trong nhiều năm sau đó.

Liên minh Bom đạn chùm, một tổ chức đang nỗ lực vận động để cấm loại vũ khí này, cho biết các loại bom, đạn chùm với khả năng gây chết người vẫn đang gây hiểm họa ở Lào và Việt Nam hơn 50 năm khi được rải xuống.

Một quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ nói với CNN rằng loại bom chùm Washington sẽ cung cấp cho Ukraine có tỉ lệ đạn không nổ là 2,35% hoặc thấp hơn, dựa trên cuộc thử nghiệm đạn thật được thực hiện gần nhất là vào năm 2020.

Tuy nhiên, nhiều nhà phê bình đặt câu hỏi về quy trình thử nghiệm của quân đội, bao gồm về tình trạng lý tưởng khi thực hiện thử nghiệm, hoặc thử nghiệm dưới điều kiện thời tiết và địa hình khác nhau cũng là yếu tố ảnh hưởng.

123 nước đã cấm bom chùm

Trong hội nghị về bom-đạn chùm tại Thụy Sĩ hồi năm ngoái, ông Gilles Carbonnier, phó chủ tịch Ủy ban Chữ thập Đỏ Quốc tế, phát biểu: "Bom chùm là một trong những loại vũ khí nguy hiểm nhất thế giới. Chúng sát hại và gây tàn tật bừa bãi, gây đau khổ trên diện rộng cho con người. Việc sử dụng bom chùm, ở bất cứ chỗ nào, bởi bất cứ người nào đều phải bị lên án".

Phần lớn thế giới đã cấm sử dụng bom chùm theo Công ước về bom, đạn chùm (CCM). Công ước này cũng nghiêm cấm tàng trữ, sản xuất và chuyển giao bom chùm. Có 123 quốc gia ký kết công ước này, nhưng Mỹ, Ukraine, Nga và 71 nước khác không tham gia.

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết sử dụng bom chùm để tấn công binh lính hoặc phương tiện của kẻ thù không vi phạm luật pháp quốc tế, nhưng tấn công dân thường bằng bom chùm có thể gây tội ác chiến tranh.

Ngày 8.7, Thủ tướng Anh Rishi Sunak nói Anh, một đồng minh chủ chốt của NATO, là một bên ký hiệp ước cấm bom chùm và "không khuyến khích" sử dụng chúng. Tây Ban Nha, một đồng minh NATO khác, mạnh mẽ phản đối quyết định cung cấp bom chùm của Mỹ.