Kinh tế

Ngành hàng nghìn tỉ, xuất khẩu triệu đô lo thiếu nguồn nguyên liệu

Phan Hậu

15/12/2021 17:41 GMT+7

Ngành sản xuất nước mắm có tổng giá trị khoảng 6.000 tỉ đồng và tăng trưởng hàng năm từ 13% trở lên nhưng đang đứng trước nguy cơ thiếu nguyên liệu khi nguồn cá ven bờ ngày càng cạn kiệt.

Đó là vấn đề được nhiều đại biểu đưa ra thảo luận tại hội thảo Bảo vệ nguồn cá để phát triển bền vững ngành sản xuất nước mắm ở Việt Nam, do Hiệp hội nước mắm Việt Nam phối hợp với Hội Nghề cá Việt Nam, Viện Nghiên cứu hải sản (Bộ NN-PTNT) tổ chức ngày 15.12 tại Hà Nội.

Ông Đinh Xuân Lập, Phó giám đốc Trung tâm hợp tác quốc tế nuôi trồng và khai thác thuỷ sản bền vững (ICAFIS), đơn vị trực thuộc Hội nghề cá Việt Nam, cho biết cả nước hiện có 783 cơ sở sản xuất nước mắm, chủ yếu làm từ cá biển với khoảng 1.500 nông hộ tham gia sản xuất 250 triệu lít nước mắm mỗi năm. Trong đó, 35 cơ sở sản xuất nước mắm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Tổng giá trị của ngành hàng nước mắm đạt khoảng 6.000 tỉ đồng và luôn có tốc độ tăng trưởng hàng năm từ 13% trở lên nhưng lại đang đối mặt với nguy cơ thiếu nguyên liệu sản xuất.

Theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến, bảo về nguồn nguyên liệu sản xuất nước mắm đang là yêu cầu cấp thiết để ngành này phát triển bền vững

Hậu phan

Nguồn nguyên liệu sản xuất nước mắm chủ yếu là loại cá thuộc nhóm cá nổi nhỏ như cá biển (cá cơm, cá nục, cá trích…) và cá đồng, chủ yếu sử dụng cá linh ở đồng bằng sông Cửu Long.

Trong đó, nguồn cá biển từ các ngư trường từ vịnh Bắc bộ, miền Trung đến vịnh Thái Lan. Cá linh thì tập trung ở Đồng Tháp, Tiền Giang, Long An. Nhưng trên thực tế, sản lượng cá biển đã bị khai thác quá mức trong thời gian vừa qua, ở vùng ven bờ đã cạn kiệt.

Ông Lập đề xuất cần có đầu tư nâng cấp tàu thuyền, trang thiết bị, lưới... hướng tới khai thác nguồn lợi cá nổi nhỏ xa bờ, để bảo đảm nguyên liệu cho chuỗi sản xuất nước mắm. Bên cạnh đó, các tàu khai thác cá sản xuất nước mắm nghiên cứu áp dụng công nghệ mới trong bảo quản sản phẩm thuỷ sản trên tàu cá nhằm hướng tới nâng cao chất lượng sản phẩm, vì đây là điều kiện tiên quyết an toàn vệ sinh thực phẩm đối với nước mắm.

Thống kê của Viện Nghiên cứu hải sản cho thấy, sản lượng khai thác cá nổi nhỏ giai đoạn 2000 - 2005 là 5,07 triệu tấn, đến giai đoạn 2011 - 2015 giảm xuống 4,36 tấn và giai đoạn 2016 - 2019 chỉ còn 3,95 triệu tấn.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, năng lực xuất khẩu nước mắm bình quân cả nước đạt tỷ lệ xuất khẩu khoảng 12,6% so với tổng sản lượng. Thị trường xuất khẩu là châu Á, Úc, châu Âu và Mỹ.

Ông Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, tổng kim ngạch xuất khẩu nước mắm trong năm 2020 đạt trên 25 triệu USD nhưng nguồn cá làm nước mắm đang có dấu hiệu suy giảm, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải bảo vệ, tái tạo để phát triển bền vững nguồn nguyên liệu cho nghề sản xuất nước mắm.