Stephen Lang: Phản diện U.80 ấn tượng nhất vũ trụ 'Avatar'

Phản diện ấn tượng nhất của điện ảnh đương đại

Khi Avatar ra mắt năm 2009, Stephen Lang xuất hiện với gương mặt lạnh lùng, ánh mắt rực lửa của một kẻ tin tuyệt đối vào thứ mình theo đuổi. Miles Quaritch không phải phản diện kiểu khoa trương hay điên loạn. Hắn đại diện cho tư duy thực dân hiện đại: kỷ luật sắt, niềm tin vào sức mạnh quân sự và sự coi thường những giá trị bản địa. Chính sự “bình thường hóa cái ác” này khiến nhân vật trở nên đáng sợ hơn bất kỳ con quái vật CGI nào.

ẢNH: CHỤP MÀN HÌNH

Tạp chí Empire từng nhận xét rằng Quaritch là kiểu phản diện “không cần được giải thích, vì hắn tin rằng mình đúng”. Stephen Lang đã không cố khiến khán giả yêu mến nhân vật, nhưng bằng cách diễn xuất tiết chế và chắc tay, ông khiến người xem buộc phải công nhận sự tồn tại của Quaritch như một thế lực thật sự.

Một trong những điều gây kinh ngạc nhất với công chúng là việc Stephen Lang thực hiện vai diễn hành động nặng đô ở độ tuổi mà nhiều diễn viên đã chọn về vườn. Trong cuộc phỏng vấn với Variety, Stephen Lang từng thẳng thắn chia sẻ rằng ông không bao giờ tiếp cận vai Quaritch với tâm thế “một người lớn tuổi đang cố gắng theo kịp”. “Tôi không tập luyện để trông trẻ hơn. Tôi tập luyện để đủ sức làm những gì vai diễn yêu cầu. Nếu không làm được điều đó, tôi không nên nhận vai”, Stephen Lang nói.

Nam diễn viên duy trì chế độ tập luyện gần như của một quân nhân thực thụ: tập tạ nặng, huấn luyện sức bền, leo núi và các bài cardio cường độ cao. Ông từng chia sẻ với Men’s Health rằng có giai đoạn phải tập 5 - 6 buổi mỗi tuần liên tục trong nhiều tháng trước khi bước vào trường quay Avatar: The Way of Water.

Không chỉ là vấn đề thể lực, quá trình quay motion capture (bắt chuyển động) còn đòi hỏi diễn viên phải duy trì năng lượng cao trong môi trường kỹ thuật khắc nghiệt, mặc đồ cảm biến suốt nhiều giờ. Stephen Lang thừa nhận với The Guardian rằng đây là thử thách lớn hơn nhiều so với diễn xuất truyền thống: “Bạn không có phục trang, không có bối cảnh thật. Chỉ có trí tưởng tượng, cơ thể và kỷ luật. Nếu bạn lơ là một chút, nhân vật sẽ sụp đổ ngay”.

ẢNH: 20TH CENTURY STUDIOS

Stephen Lang và James Cameron không phải là sự kết hợp tình cờ. Cameron nổi tiếng là đạo diễn khắt khe, đòi hỏi sự chính xác gần như tuyệt đối từ diễn viên. Stephen Lang, với nền tảng sân khấu và kỷ luật quân đội, lại là mẫu người phù hợp hoàn hảo.

Trong cuộc trò chuyện với Entertainment Weekly, Cameron từng nhận xét rằng Stephen Lang là một trong số ít diễn viên “không bao giờ than phiền về sự khó khăn”: “Stephen luôn đến trường quay với tâm thế sẵn sàng chiến đấu. Ông ấy không chỉ diễn Quaritch, ông ấy sống trong kỷ luật của nhân vật đó”.

Sự tin tưởng này lý giải vì sao dù Quaritch đã chết ở phần một, James Cameron vẫn quyết định “hồi sinh” nhân vật dưới dạng Recombinant, một Avatar mang ký ức con người, trong The Way of Water. Đây không chỉ là lựa chọn kịch bản, mà là sự thừa nhận rằng Quaritch và Stephen Lang khó thể tách rời.

Thành công muộn nhưng đáng

Trước Avatar, Stephen Lang không phải là cái tên xa lạ, nhưng cũng chưa bao giờ là ngôi sao hạng A. Ông có sự nghiệp sân khấu vững chắc, đóng nhiều vai phụ chất lượng, song chưa thực sự tạo ra một biểu tượng văn hóa đại chúng. Các vở như The Speed of Darkness, Beyond Glory hay Defiance, trong đó vai diễn trong Beyond Glory mang về cho Stephen Lang nhiều đề cử và giải thưởng sân khấu danh giá. Trên màn ảnh, ông xuất hiện đều đặn trong những phim giàu chất tâm lý và lịch sử như Gettysburg (1993), Gods and Generals (2003), Public Enemies (2009), thường đảm nhận các nhân vật quân nhân, người cha hoặc những con người nội tâm phức tạp. Chính nền tảng diễn xuất kịch nói và khả năng đào sâu tâm lý nhân vật đã tạo tiền đề để Stephen Lang bùng nổ với vai Quaritch, đưa ông trở thành một trong những gương mặt phản diện ấn tượng nhất của điện ảnh đương đại. Từ sau Avatar, Stephen Lang trở thành hình mẫu lý tưởng cho kiểu nhân vật “lão tướng”: dày dạn, nguy hiểm và đầy bí ẩn. Thành công này nhanh chóng lan sang các dự án khác, đặc biệt là loạt phim Don’t Breathe (2016).

Trong Don’t Breathe, Stephen Lang hóa thân thành một ông già mù cô độc nhưng tàn nhẫn, biến không gian chật hẹp thành cơn ác mộng. IndieWire đánh giá đây là một trong những vai diễn kinh dị ấn tượng nhất thập niên 2010, nơi Stephen Lang “khiến khán giả sợ hãi chỉ bằng hơi thở và sự im lặng”.

Bản thân nam diễn viên từng thừa nhận với The Hollywood Reporter rằng ông cảm thấy biết ơn khi sự nghiệp của mình “nở rộ muộn”: “Thành công đến muộn giúp tôi trân trọng từng cơ hội. Tôi không còn áp lực phải chứng minh điều gì, tôi chỉ muốn làm tốt nhất vai diễn của mình”.

Điều khiến Quaritch trở nên đặc biệt không chỉ nằm ở sức mạnh hay sự tàn bạo, mà ở khả năng phát triển tâm lý. Sang The Way of Water, nhân vật này không còn đơn thuần là một cỗ máy săn giết. Mối quan hệ phức tạp với Spider, cậu con trai mang dòng máu con người, mở ra những vết nứt hiếm hoi trong lớp vỏ thép của Quaritch.

ẢNH: 20TH CENTURY STUDIOS

Stephen Lang chia sẻ với Deadline rằng chính yếu tố này khiến ông hứng thú tiếp tục đồng hành cùng nhân vật: “Quaritch bắt đầu đặt câu hỏi về chính mình. Và khi một kẻ như hắn bắt đầu nghi ngờ, đó là lúc câu chuyện trở nên nguy hiểm nhất”. Trong Avatar: Fire and Ash, đại tá Miles Quaritch được đánh giá là phiên bản phức tạp và nhiều chiều sâu nhất kể từ khi nhân vật này xuất hiện. Không còn đơn thuần là biểu tượng của bạo lực và chủ nghĩa chinh phục, Quaritch ở phần phim mới được khắc họa với những xung đột nội tâm rõ nét hơn, đặc biệt khi đối diện với bản sắc, ký ức và mối quan hệ gia đình. Giới phê bình cho rằng chính sự chuyển dịch này giúp Quaritch vượt khỏi khuôn mẫu phản diện truyền thống, trở thành nhân vật then chốt thúc đẩy chiều sâu cảm xúc của toàn bộ loạt phim.

Trên các diễn đàn điện ảnh và mạng xã hội, người xem thừa nhận họ khó có thể căm ghét Quaritch như ở phần đầu, bởi nhân vật này giờ đây mang dáng dấp của một con người bị giằng xé hơn là một kẻ phản diện thuần túy. Sự tồn tại nửa người nửa Na’vi, ký ức vay mượn và mối quan hệ phức tạp với con trai khiến Quaritch trở thành hình ảnh của một kẻ lạc lối, vừa đáng sợ vừa đáng thương. Với nhiều khán giả, chính cảm giác mâu thuẫn ấy đã biến Quaritch thành một trong những nhân vật hấp dẫn nhất của toàn bộ vũ trụ Avatar.

Ở tuổi 73, Stephen Lang không chỉ là minh chứng cho sức bền thể chất, mà còn là ví dụ điển hình cho sự tận hiến nghề nghiệp. Ông đại diện cho thế hệ diễn viên không chạy theo hào quang nhất thời, mà xây dựng uy tín bằng từng vai diễn chắc chắn.

Trong một ngành công nghiệp thường tôn vinh tuổi trẻ, Stephen Lang chứng minh rằng chiều sâu, kỷ luật và trải nghiệm mới là những yếu tố giúp một nhân vật sống lâu hơn trên màn ảnh. Đại tá Quaritch có thể là kẻ phản diện, nhưng sự tồn tại của hắn, cũng như của Stephen Lang, là điều mà Avatar khó có thể thiếu.

Dù Pandora tiếp tục thay đổi, dù công nghệ điện ảnh ngày càng tiến xa, cái bóng của “sói già” Stephen Lang vẫn sẽ sừng sững như một biểu tượng của phản diện hiện đại: không cần được yêu, nhưng khó bị lãng quên.