Tại sao NATO không lập vùng cấm bay tại Ukraine?

NATO là gì?

Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) bao gồm 30 quốc gia thành viên ở Bắc Mỹ và châu Âu. Mục tiêu của NATO là: “đảm bảo tự do và an ninh của các thành viên qua phương tiện chính trị và quân sự”.

Liên minh này thành lập năm 1949 để phản ứng trước khởi đầu của Chiến tranh Lạnh. Mục tiêu ban đầu của NATO là bảo vệ phương Tây khỏi mối đe dọa từ Liên Xô cũ. Từ sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, nhiều quốc gia thuộc Liên Xô cũ đã gia nhập NATO.

Là thành viên NATO có nghĩa là gì?

Là một phần của NATO có nghĩa là đóng vai trò tích cực trong các cuộc thảo luận về các vấn đề an ninh và quốc phòng ảnh hưởng đến liên minh. Các nội dung bao gồm từ các biện pháp chiến lược chống chiến tranh mạng đến chuyển quân trong biên giới NATO để bảo vệ các thành viên khác.

Các nước thành viên sẽ chi 2% tổng GDP quốc gia cho quốc phòng mỗi năm dù vài năm gần đây một số nước không đóng góp đủ.

Khía cạnh nổi tiếng nhất của NATO là Điều khoản số 5 của hiệp ước: “một cuộc tấn công chống lại một đồng minh được xem là cuộc tấn công chống lại tất cả các đồng minh”.

Điều 5 mới chỉ được viện dẫn một lần duy nhất, nhằm đáp trả lại cuộc tấn công khủng bố ngày 11.9.2001 tại Mỹ. Tuy nhiên, NATO có thể tiến hành các biện pháp phòng thủ chung mà không cần viện dẫn Điều 5.

Vùng cấm bay là gì?

Là khu vực mà một số máy bay nhất định không thể bay vì nhiều lý do. Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine, vùng cấm bay có nghĩa là khu vực máy bay Nga không được phép bay vào, nhằm ngăn chặn chúng không kích Ukraine.

NATO đã lập vùng cấm bay tại các quốc gia không phải thành viên trước đây, như Bosnia và Libya. Tuy nhiên, đây luôn được xem là một bước đi gây tranh cãi vì nó đồng nghĩa với việc tham gia xung đột một phần mà không có lực lượng trên bộ.

Điều gì sẽ xảy ra nếu NATO lập vùng cấm bay?

Vấn đề với các vùng cấm bay quân sự là chúng phải được thực thi bằng sức mạnh quân sự. Nếu một máy bay Nga bay vào vùng cấm bay của NATO, thì lực lượng NATO sẽ phải có hành động chống lại máy bay đó, như bắn hạ máy bay.

Nga sẽ xem đây là hành động gây hấn của NATO và có khả năng gây leo thang xung đột.

Lý do NATO không lập vùng cấm bay là gì?

Cả Ukraine lẫn Nga đều không phải là thành viên NATO. Tổng thống Nga Vladimir Putin xem NATO là mối đe dọa trực tiếp đối với Nga. Ông đã chỉ trích việc NATO mở rộng về phía Nga, xem đây là lý do để tiến hành chiến dịch quân sự tại Ukraine.

Do đó, NATO cực kỳ miễn cưỡng khi trực tiếp tham gia vào cuộc xung đột giữa Ukraine với một cường quốc hạt nhân. Mặc dù NATO ủng hộ Ukraine nhưng liên minh này không sẵn sàng làm điều gì có thể bị xem là hành động gây chiến trực tiếp với Nga, khiến nguy cơ leo thang có thể dẫn đến việc sử dụng vũ khí hạt nhân.