Trong 1,2 triệu người thất nghiệp tại Việt Nam có 48% là người trẻ

Ngày 10.10, tại Hội nghị Giáo dục 2019 với chủ đề “Định hướng tương lai” do Forbes Việt Nam tổ chức, ông Stephen Ulrich - Giám đốc chương trình của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) - đã có bài trình bày về "Tương lai của việc làm", trong đó có nói về tỷ lệ thất nghiệp của giới trẻ.

Việc làm biến đổi chứ không biến mất

Diễn giả Stephen dẫn lại nhiều câu chuyện thú vị trong quá khứ. Đó là khi cả thế giới nghi ngờ sự xuất hiện của máy tính, khi ông chủ YouTube đã từng nghĩ trang web của mình sẽ chẳng làm nên chuyện, và giám đốc điều hành của Microsoft từng tuyên bố iPhone sẽ không thể chiếm được thị phần... Ông Stephen cho rằng "Việc làm hoàn toàn có thể thay đổi trong tương lai, chúng ta không thể đoán trước được tất cả những đổi thay đó".

Ông Stephen cho biết: "Có 3 yếu tố chính sẽ tác động tới việc làm trên toàn thế giới trong tương lai là công nghệ, biến đổi khí hậu và làn sóng chuyển dịch nhân khẩu học. Chúng ta đang nghe nói nhiều đến chuyện việc làm biến mất, robot thay thế con người... Nhưng không phải việc làm biến mất mà phần lớn công việc chuyển đổi thông qua công nghệ. Trong đó, có những công việc phát triển rất nhanh như quản lý mạng xã hội, phân tích dữ liệu lớn, phát triển phần mềm, lái xe Grab… Có thể thấy những công việc mới liên quan đến công nghệ đòi hỏi phải có kỹ năng liên quan đến STEM (khoa học - cộng nghệ - kỹ thuật - toán học). Thực tế cũng cho thấy, hiện nay 8/10 việc làm trên thế giới đòi hỏi điều này. Tại Việt Nam, 12 triệu người trong tổng số 60 triệu người hiện nay được đào tạo chuẩn về kỹ thuật. Tỷ lệ này đang gia tăng. Nhưng muốn chuẩn bị cho thế giới việc làm tương lai thì rất nhiều lao động cần đào tạo một cách chính thống ở tất cả lĩnh vực".

Khảo sát đối với một số chủ doanh nghiệp ở Việt Nam của ILO cũng đưa ra những điều thú vị. Khoảng 40% đại diện doanh nghiệp trả lời kỹ năng quan trọng nhất họ tìm kiếm ở ứng viên là kiến thức chuyên môn về STEM, 33% cho biết họ mong đợi một người có khả năng làm việc nhóm, và 31% khẳng định khả năng giao tiếp là kỹ năng cần thiết nhất ở ứng viên. Trả lời câu hỏi về kỹ năng nào là thứ khó tìm kiếm nhất ở ứng viên, 32% doanh nghiệp trả lời đó là tư duy chiến lược - giải quyết vấn đề, kiến thức chuyên môn đứng thứ 2 với tỷ lệ 27%, xếp tiếp sau là kỹ năng đổi mới và sáng tạo 25%.

Lương trả cho phụ nữ hiện thấp hơn nam giới tới 11%

Cũng theo số liệu từ ILO, tại Việt Nam hiện có 1,2 triệu người thất nghiệp (trong đó giới trẻ chiếm tới 48%), 44 triệu người lao động phi chính thức, mức lương trả cho phụ nữ hiện thấp hơn nam giới tới 11%.

Ông Stephen cũng đưa ra 2 khuyến nghị dành cho Việt Nam để giải quyết những vấn đề trong sử dụng lao động hiện tại và chuẩn bị cho tương lai. Đó là tập trung đào tạo kỹ năng để người lao động thích ứng, tự điều chỉnh với những công việc mới, và nên tập trung vào những ngành tập trung số lượng lớn lao động. Ông cũng đề xuất sự đối thoại nhiều hơn giữa những người lao động, người làm công tác đào tạo và những người sử dụng lao động để tìm điểm giao giữa cung-cầu trong sử dụng lao động.

"Hệ thống giáo dục nào thích ứng được nhanh với sự thay đổi của xã hội, hệ thống đó sẽ thành công", Stephen kết luận. 

Đưa thông tin việc làm đến gần nhà trường Một người tham dự tại hội nghị đặt câu hỏi: “Hiện nay có nhiều sinh viên chọn ngành học theo ý kiến của bố mẹ. Như vậy có cách nào để học sinh có định hướng tương lai tốt hơn?”. Trả lời thắc mắc này, ông Stephen Ulrich cho biết mọi cha mẹ đều muốn con mình làm ngành gì mà họ thấy tốt cho con trong tương lai. Vấn đề này xảy ra với tất cả các nước trên thế giới chứ không riêng Việt Nam. Tuy nhiên, nếu chúng ta hỏi một người 16, 18 hay thậm chí 20 tuổi có hiểu gì về thị trường lao động hay không thì rất khó có câu trả lời. Ngay cả bố mẹ cũng chưa chắc trả lời được. Vì vậy, để giới trẻ thất nghiệp ít hơn, cần phải đưa công việc, đưa thị trường lao động đến gần nhà trường hơn. Đưa những thông tin thực tế về việc làm đến trường học thì sinh viên, học sinh mới có thể tiếp cận và biết việc làm là như thế nào.