Vì sao mạng 5G vẫn chưa thể thay thế sớm 4G?

Thế hệ mạng di động tiếp theo nổi bật với khả năng truy cập tốc độ cao và được gọi là 5G, hiện đã có mặt ở một số khu vực tại Mỹ và các quốc gia như Hàn Quốc, Anh và Úc. Tại Việt Nam, một số nhà mạng đã bắt đầu thử nghiệm 5G ở quy mô nhỏ. Bắt đầu từ ngày 21.9, Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) đã triển khai phát sóng 5G và đưa vào khai thác hạ tầng kết nối vạn vật (IoT) tại TP.HCM. Nhưng trước khi mạng di động này phổ biến, vẫn còn nhiều quan điểm sai lầm xung quanh nó và công nghệ mới của nó.

Những sự nhầm lẫn này có thể hiểu được, 5G sẽ có tác động lớn đến hệ sinh thái di động và IoT trên toàn thế giới, do vậy vẫn còn nhiều câu hỏi được đặt ra. Khi 5G bắt đầu được triển khai ở diện rộng vào năm sau và dự kiến sẽ đạt ngưỡng 1 tỉ người dùng vào năm 2023, mạng 5G sẽ đóng vai trò thay đổi cuộc chơi và tạo đà phát triển cho các công nghệ khác như xe tự lái, máy bay không người lái và IoT.

Để hiểu thêm về 5G, chúng ta hãy cùng làm rõ một số quan niệm dễ nhầm lẫn về công nghệ sóng di động mới này qua bài viết của trang CNET dưới đây:

Một trong những mối quan tâm lớn nhất của mọi người về 5G là tần số vô tuyến của mạng di động này có an toàn hay không, khi mà nó được đồn đoán là tạo ra phóng xạ và gây ung thư. Mối lo ngại này có thể xuất phát từ một báo cáo vào năm 2011 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng, bức xạ di động nên được liệt kê là yếu tố “có thể gây ung thư cho con người”. Thậm chí, một nghiên cứu do chính phủ Mỹ tài trợ vào năm 2016 còn cho thấy có mối liên hệ giữa bức xạ của tần số vô tuyến (dùng trong các mạng di động) và bệnh ung thư ở chuột, và các dòng điện thoại phổ biến như iPhone hay Samsung Galaxy bị phát hiện là có lượng bức xạ vượt quá ngưỡng bức xạ của tần số vô tuyến mà Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ (FCC) đặt ra.

Nhưng có vẻ như mối liên kết giữa ung thư và điện thoại đang bị cường điệu quá mức, bởi ngay cả nhiên liệu diesel, lô hội và các thực phẩm ngâm ủ, chiên rán hằng ngày đều cũng có nguy cơ gây ung thư. Trong đó, nghiên cứu năm 2016 nói trên cũng cho thấy, chuột đực có mức phóng xạ vượt mức mà con người gặp phải khi dùng điện thoại.

Dù vẫn còn quá sớm để tự tin bỏ qua hoàn toàn các cảnh báo về ảnh hưởng của sóng di động nói chung và sóng 5G nói riêng với sức khỏe của con người, nhưng trước mắt có thể tạm gác lại mối quan ngại này khi FCC vừa đưa ra kết luận rằng, chưa tìm thấy bất cứ bằng chứng nào đối với các thiết bị sử dụng công nghệ 5G đối với sức khỏe con người, kể cả các thiết bị sử dụng tần số có bước sóng thấp.

Dù chắc chắn bạn sẽ cần một điện thoại hỗ trợ 5G để sử dụng mạng 5G, nhưng điều đó không có nghĩa là bạn phải đổi qua điện thoại 5G để tận dụng các lợi ích về tốc độ của nó. Trên thực tế, kể cả khi 5G ra mắt, bạn cũng có thể trải nghiệm kết nối 4G nhanh hơn trước. Ngoài ra, 5G sẽ không thay thế hoàn toàn 4G, thay vào đó nó được xây dựng dựa trên các mạng 4G hiện có.

Dự kiến, các nhà mạng lớn ở Mỹ và trên thế giới sẽ cần rất nhiều thời gian để triển khai mạng 5G ở quy mô toàn quốc và ngay cả khi 5G hỗ trợ ở khu vực bạn đang sống, chiếc điện thoại của bạn vẫn chưa bị lỗi thời và hoàn toàn hoạt động tốt với mạng 4G đang hoạt động song song với 5G ở khu vực đó.

5G nhanh hơn nhưng không phải là thứ mà bạn bắt buộc phải chạy theo Ảnh: CNET

Theo báo cáo của hiệp hội di động GSMA Intelligence, dự kiến vào năm 2025 sẽ có khoảng 15% thiết bị di động kết nối mạng 5G trên toàn cầu. Cùng lúc đó, mạng 4G sẽ tăng sự hiện diện từ mức 43% vào năm 2018 lên mức 59% vào năm 2025. Tóm lại, 5G sẽ không thay thế hoàn toàn mạng 4G, tương tự khi 4G ra mắt cũng không thể thay thế 3G hoàn toàn.

Ngoài ra, người dùng mạng 4G có thể sẽ nhận thấy tốc độ truy cập mạng di động nhanh hơn khi 5G ra mắt, sở dĩ có nghịch lý này vì hai lý do: Sự chia sẻ phổ sóng động (dynamic spectrum sharing - DSS) và sóng mang (sóng lai). Xuất hiện tại Mỹ vào năm sau, công nghệ DSS cho phép các nhà mạng dùng chung băng tần cho 4G và 5G, khi mọi người chuyển sang “làn” 5G, làn 4G sẽ mở cho các thiết bị gia dụng thông minh hoặc các thiết bị di động còn mắc kẹt ở 4G, khi nhiều người rời khỏi làn 4G, băng thông và tốc độ của nó cũng sẽ tăng lên.

Theo các nhà mạng, việc gộp sóng này tạo ra một hiệu suất và công suất “khổng lồ”. Bên cạnh đó, 5G cũng được xây dựng trên công nghệ 4G, nên bạn sẽ có dịp trải nghiệm độ trễ 4G thấp hơn (hay còn gọi là thời gian của điện thoại bạn khi ping mạng và nhận phản hồi mạng) khi các nhà mạng phát triển sóng 5G.

Nhiều khả năng là vậy. Hiện ở Mỹ, nhà mạng Verizon có bốn gói không giới hạn và ba trong số đó đi kèm với thuê bao 5G và tăng thêm 10 USD/tháng so với các gói khác. Để trải nghiệm 5G trên mạng Sprint cũng tương tự và T-Mobile (dự kiến sáp nhập với Sprint) cho biết dịch vụ 5G của họ sẽ không giới hạn dung lượng nhưng không đắt hơn nhiều so với gói 4G hiện có. Trong khi mạng 5G của AT & T ở Mỹ hiện mới chỉ dành cho doanh nghiệp. Tại Việt Nam, các nhà mạng chưa triển khai 5G nhưng dự kiến với tốc độ truy cập nhanh và chi phí đắt đỏ, sẽ có những ràng buộc nhất định đối với các gói cước 5G.

Nhìn chung, các gói 5G sẽ có giá đắt hơn và đừng hy vọng các nhà mạng sẽ chia sẻ minh bạch về các gói cước mới này. Theo CNET, "mạng 4G đã không còn quá đắt đỏ so với khi ra mắt và bạn chỉ cần mua một chiếc điện thoại tầm trung trở lên là có thể tận dụng mạng 4G. Nhưng điều này có thể sẽ thay đổi theo thời gian, kể từ khi 4G ra mắt, các nhà mạng đã không còn dám cung cấp gói 4G không giới hạn (về cả tốc độ lẫn dung lượng)”.

Không nhất thiết phải là mạng 5G, vì điều này còn tùy thuộc vào nhà cung cấp dịch vụ truyền phát video cũng như gói cước thuê bao của bạn. Ví dụ, nếu bạn đang xem phim trên Netflix với gói cước cơ bản (khoảng 180.000 đồng/tháng) thì chỉ có thể xem ở chất lượng Full HD, trong khi nếu thuê bao ở gói cước cao cấp (và đắt đỏ hơn) thì có thể xem với nội dung 4K. Chưa kể, nếu thiết bị của bạn có màn hình chỉ Full HD thì việc xem nội dung độ phân giải cao hơn cũng không có nhiều khác biệt.

Trở lại tại MWC 2019 hồi đầu năm, chúng ta đã có dịp chứng kiến thứ được quảng bá là “ca phẫu thuật đầu tiên qua mạng 5G” với sự tham gia của bác sĩ tư vấn và bác sĩ phẫu thuật từ một địa điểm khác. Các bác sĩ đã có thể gián tiếp hướng dẫn và vẽ phác đồ cho bệnh nhân theo thời gian thực để giúp bác sĩ phẫu thuật có thể xử lý ca bệnh.

Dù toàn bộ các ca phẫu thuật không phải lúc nào cũng tận dụng mạng 5G, nhưng có thể thấy nó sẽ góp phần cải thiện khả năng tư vấn và hỗ trợ phẫu thuật từ xa khi cần. Điều này đặc biệt hữu ích với các bác sĩ ở vùng sâu vùng xa hoặc các khu vực thiếu tay nghề khi cần xử lý các ca phẫu thuật phức tạp, tuy nhiên việc triển khai mạng 5G ở các khu vực này sẽ là một thách thức không nhỏ trong tương lai gần.

5G có thể mang lại lợi ích khác cho từng ngành theo những cách khác nhau, từ việc vẽ bản đồ địa hình theo thời gian thực cho đến việc cung cấp các thông tin phức tạp từ các cảm biến ở tốc độ cao, có thể được ứng dụng trong công nghệ thực tế ảo tăng tường (AR), xe tự hành hay các máy gia tốc hạt nhân.

Điều này không chính xác! Dù Mỹ và một số quốc gia lớn như Anh, Nhật, Hàn Quốc, Trung Quốc, Nga và Úc đang đi đầu trong việc triển khai mạng 5G, thì việc chuyển đổi từ 4G sang 5G vẫn vận hành theo dạng song song. Điều đó có nghĩa là phần lớn vẫn sẽ sử dụng 4G trong một thời gian dài nữa, trong khi các khu vực vùng sâu vùng xa thì việc tiếp cận internet có dây vẫn không thực sự thuận lợi, truy cập mạng 3G đôi khi vẫn còn xa xỉ chứ đừng nói đến 4G hay 5G, nơi mà sóng di động rất khó tiếp cận do vị trí địa lý phức tạp.