Bệnh chikungunya là gì, có đáng lo ngại không?

Virus chikungunya là gì?

Chikungunya là một bệnh do virus cùng tên lây truyền qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti bị nhiễm bệnh. Những con muỗi này cũng mang và phát tán bệnh sốt xuất huyết, sốt vàng da và virus Zika.

Tên gọi chikungunya bắt nguồn từ một từ trong tiếng Kimakonde, được sử dụng ở Tanzania và Mozambique, có nghĩa là “vặn vẹo biến dạng”.

Hầu hết bệnh nhân sẽ đỡ dần trong vòng một tuần. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, cơn đau khớp có thể kéo dài hàng tháng hoặc thậm chí hàng năm.

Không có cách chữa khỏi virus chikungunya, nhưng rất hiếm có trường hợp tử vong, ngoại trừ ở những nhóm dân số có nguy cơ cao. Những người có nguy cơ mắc bệnh nặng nhất do chikungunya bao gồm trẻ sơ sinh, người cao tuổi và những người mắc bệnh nền như bệnh tim hoặc tiểu đường.

ẢNH: REUTERS

Nếu một con muỗi nhiễm bệnh đốt một người khỏe mạnh, nó sẽ truyền virus vào máu. Nếu một con muỗi không nhiễm bệnh đốt một người đã nhiễm bệnh, nó sẽ hút virus từ máu của người đó và trở thành vật mang virus, có khả năng truyền virus sang người khác qua vết đốt.

Mức độ lây lan?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đợt bùng phát dịch bệnh hiện nay bắt đầu vào đầu năm 2025, với các đợt bùng phát lớn tại các đảo thuộc Ấn Độ Dương, bao gồm đảo Reunion, Mayotte và Mauritius.

Theo WHO, tại đảo Reunion, tính đến tháng 5.2025, đã ghi nhận hơn 47.500 trường hợp mắc chikungunya và 12 ca tử vong liên quan, với tỷ lệ lây truyền cao liên tục trên toàn đảo. ECDC cũng báo cáo rằng tính đến ngày 18.7, đã có hơn 54.000 trường hợp được báo cáo tại đảo Reunion.

Virus này cũng đã lây lan sang các quốc gia khác, bao gồm Madagascar, Somalia và Kenya, và đã có dấu hiệu lây truyền ở cấp độ dịch bệnh tại một số khu vực Đông Nam Á; cũng như Ấn Độ, nơi thủ đô tài chính Mumbai đã chứng kiến sự gia tăng các ca bệnh kể từ tháng 7.

Tại châu Âu, số ca bệnh chikungunya cũng tăng lên. Kể từ ngày 1.5, khoảng 800 ca bệnh đã được ghi nhận tại Pháp.

Còn tại Trung Quốc, các ca nhiễm đã được ghi nhận tại ít nhất 12 thành phố trên khắp tỉnh Quảng Đông. Chính quyền cho biết một “ca bệnh nhập khẩu đã kích hoạt sự lây truyền trong nước” vào tháng 7, nhưng không nêu rõ nguồn gốc của ca nhiễm. Theo các chuyên gia, nhiệt độ toàn cầu tăng cao đã dẫn đến thời tiết ấm hơn và ẩm ướt hơn, tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi.

ẢNH: REUTERS

Các nước chống dịch ra sao?

Theo Bloomberg, Trung Quốc đã sử dụng máy bay không người lái (UAV) để tìm kiếm những nơi muỗi sinh sản. Đồng thời, các nhà khoa học đang thả “muỗi voi” - loài muỗi lớn không hút máu người và động vật nhưng có ấu trùng ăn những con muỗi nhỏ phát tán virus.

Còn theo đài BBC, người dân tại các khu vực bị ảnh hưởng ở Trung Quốc đã được yêu cầu dọn sạch nước tù đọng trong và xung quanh nhà, và sẽ bị phạt nếu không tuân thủ.

Ở những nơi khác, chẳng hạn như đảo Réunion và Mayotte, chính quyền cũng đã triển khai các biện pháp tăng cường giám sát, kiểm soát muỗi và tiêm chủng có mục tiêu.

Phòng ngừa và điều trị ra sao?

Các cơ quan y tế khuyến cáo bảo vệ bản thân tránh muỗi đốt là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa sự lây lan của virus chikungunya. Chúng ta có thể mặc áo dài tay và quần dài, bôi thuốc chống muỗi, dọn sạch các vũng nước đọng nơi muỗi có thể sinh sản, và dùng màn ngăn muỗi.

Mặc dù không có thuốc đặc hiệu để điều trị, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho rằng nghỉ ngơi, uống nhiều nước và dùng thuốc giảm đau có thể giúp giảm bớt các triệu chứng.

Tuy nhiên, CDC cũng khuyến cáo tránh sử dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) nếu có nghi ngờ bị sốt xuất huyết, vì có thể làm tăng nguy cơ chảy máu.