'Con đường độc lập' dưới nét vẽ danh họa

Con đường độc lập là triển lãm mừng Quốc khánh 2.9 do Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam thực hiện. “Do giãn cách, chúng tôi tổ chức triển lãm online với những tác phẩm nổi tiếng của các họa sĩ bậc thầy về cách mạng, về con đường đấu tranh của nhân dân để tới độc lập tự do, tới ngày Quốc khánh”, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam Nguyễn Anh Minh nói.

Tại triển lãm Con đường độc lập, có thể thấy nhóm tác phẩm về những ngày đầu tiên dưới ách đô hộ thực dân. Những ngày tháng ấy cùng với sự ra đời và dẫn dắt của Đảng Cộng sản Việt Nam (1930), các giai cấp, tổ chức đều hướng về mục đích giải phóng dân tộc, giành độc lập cho tổ quốc. Các tác phẩm Họp Công hội Đỏ (Sơn mài, Huỳnh Văn Gấm), Từ trong bóng tối (Sơn mài, Lê Quốc Lộc) gợi nhớ về các hoạt động cách mạng của các tổ chức lãnh đạo Công - Nông giai đoạn này.

Tác phẩm Cách mạng tháng tám của họa sĩ Lê Huy Toàn Ảnh BTMT cung cấp

Nhiều phong trào đấu tranh những năm 1930-1931 được tái hiện với ngôn ngữ nghệ thuật cô đọng. Khí thế chiến đấu được thể hiện qua Nông dân đấu tranh chống thuế (sơn mài, Nguyễn Tư Nghiêm).Tác phẩm này có hình ảnh lá cờ đỏ búa liềm lần đầu xuất hiện trong phong trào đấu tranh chống thuế của nông dân Trung kỳ. Nông dân đấu tranh chống thuế thuộc nhóm tác phẩm được giải thưởng Hồ Chí Minh của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm.

Trong nhóm tác phẩm về các phong trào đấu tranh này, có tới 2 tác phẩm cùng tên là Xô Viết Nghệ Tĩnh. Một tác phẩm sơn mài của nhóm 6 tác giả (Phạm Văn Đôn, Nguyễn Sỹ Ngọc, Nguyễn Đức Nùng, Huỳnh Văn Thuận, Trần Đình Thọ, Nguyễn Văn Tỵ); 1 tác phẩm khắc đồng đen của tác giả Đường Ngọc Cảnh.

Tranh Nông dân đấu tranh chống thuế của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm Ảnh BTMT cung cấp

Tại Con đường độc lập, nhóm tác phẩm về Hồ Chủ tịch cũng rất đa dạng. Hình tượng nghệ thuật Hồ Chí Minh được phác họa chân thực, gần gũi, dung dị và chứa đựng tình cảm, lòng biết ơn chân thành. Đó là các tác phẩm Mùa xuân Bác về Pắc Bó (bột màu, Dương Tuấn), Chú Thu (bột màu, Nguyễn An), Bác Hồ đi công tác (lụa, Trần Đình Thọ), Nước nguồn (Sơn dầu, Nguyễn Trọng Kiệm)…

Ông Nguyễn Anh Minh cho biết trải qua nhiều cao trào cách mạng, Tháng 8.1945, khi thời cơ đến, tất cả mọi tầng lớp nhân dân đoàn kết dưới sự lãnh đạo của Đảng đã vùng lên thực hiện cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, giải phóng dân tộc. Ngày 2.9.1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập tại Quảng trường Ba Đình, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

“Những hình ảnh lịch sử ấy được tái hiện đầy xúc động qua các tác phẩm Đánh chiếm Bắc Bộ Phủ (sơn dầu, Trần Đình Thọ), (sơn mài, Nguyễn Đức Nùng), Phác thảo: Cách mạng Tháng 8 của Huy Toàn, Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập của Nguyễn Dương…”, ông Minh cho biết.

Tranh Xô Viết Nghệ Tĩnh do 6 họa sĩ cùng sáng tác Ảnh BTMT cung cấp

Với triển lãm Con đường Độc lập, qua góc nhìn của nghệ thuật tạo hình, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam kể lại câu chuyện của dân tộc Việt Nam từ những ngày đen tối tới thắng lợi Cách mạng tháng tám và độc lập dân tộc 2.9. Triển lãm cũng cho thấy sự hòa nhịp của những tài năng hội họa vào đời sống cách mạng.

Tác phẩm Mùa xuân Bác về Pắc Bó Ảnh BTMT cung cấp

Họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, cho biết có một hiện tượng cũng rất hay của nhiều sáng tác mỹ thuật về Cách mạng tháng tám, về Quốc khánh… là nhóm họa sĩ cùng thể hiện tác phẩm. “Họ đều là những họa sĩ nổi tiếng, và được Nhà nước đặt hàng. Khi đó, mỗi người sẽ làm một việc mà mình làm tốt nhất. Chẳng hạn, có người dựng hình, có người vẽ màu…”, ông Đoàn nói. Đây chính là trường hợp của tác phẩm Xô Viết Nghệ Tĩnh với nhóm 6 tác giả Phạm Văn Đôn, Nguyễn Sỹ Ngọc, Nguyễn Đức Nùng, Huỳnh Văn Thuận, Trần Đình Thọ, Nguyễn Văn Tỵ.

Cũng theo ông Đoàn: “Có một điều thú vị là nhiều tác phẩm ra đời muộn sau 1945, đó là vì để nhanh nhất, họa sĩ sẽ sáng tác tranh cổ động, chúng có tác dụng tuyên truyền và biểu đạt tức thì. Tuy nhiên, sau đó họ lại sáng tác những tác phẩm tiếp theo với độ lùi và độ chín”. Trên thực tế, nhiều tác phẩm trong Con đường độc lập được sáng tác sau ngày độc lập.