Thêm 21 vi chất vào sữa học đường, lợi hay hại ?

Theo Bộ Y tế, TT31 được ban hành nhằm thực hiện các chỉ tiêu của Quyết định 1340/QĐ-TTg ngày 8.7.2016 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt CTSHĐ cải thiện tình trạng dinh dưỡng, góp phần nâng cao tầm vóc trẻ mẫu giáo và tiểu học đến năm 2020, đặc biệt là các chỉ tiêu về giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi, tăng chiều cao.

Theo PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ thực phẩm (Đại học Bách khoa, Hà Nội), việc Bộ Y tế quy định bổ sung nhiều vi chất khiến nhiều người cho rằng có thêm nhiều vi chất thì người dùng càng có lợi. Tuy nhiên, đối với dinh dưỡng, cách hiểu này chưa hẳn đã đúng.

Theo ông Thịnh, 21 loại vi chất bổ sung vào sữa tươi là các chất dinh dưỡng vốn có sẵn trong các loại thực phẩm như rau, củ, quả. Tùy từng khu vực địa lý hoặc do thói quen về ăn uống nên có thể trẻ ở đó thiếu đi một số vi chất cần được bổ sung. Nhưng khi Bộ Y tế đưa ra quy định bổ sung 21 vi chất này vào sữa tươi, tức đã biến loại sản phẩm này thành sữa công thức và áp dụng đại trà cho toàn bộ trẻ em là không ổn.

Ban hành thông tư theo khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng TS Nguyễn Đức Vinh, Vụ trưởng Vụ Sức khỏe bà mẹ - trẻ em (Bộ Y tế), cho biết Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế đã có cuộc họp, thống nhất việc đưa ra quy định bổ sung 21 vi chất đối với sữa trong CTSHĐ, căn cứ trên cơ sở đề xuất của Viện Dinh dưỡng. “Viện Dinh dưỡng là cơ quan chuyên môn kỹ thuật đầu ngành, do đó, Viện khuyến nghị như thế nào thì sẽ ban hành theo mức khuyến nghị đó”, ông Vinh nói và cho biết đến cuối năm 2020, sau khi triển khai CTSHĐ với tiêu chuẩn vừa ban hành, cần thiết có đánh giá việc triển khai, từ đó có đề xuất tiếp theo. Trong thông cáo báo chí gửi các PV mới đây, Bộ Y tế cho biết theo ý kiến của Viện Dinh dưỡng thì việc bổ sung 21 loại vi chất vào sản phẩm sữa tươi trong CTSHĐ là rất cần thiết và cũng chỉ mới đáp ứng khoảng 30% nhu cầu về vitamin và khoáng chất hằng ngày của trẻ.

PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh cho rằng đối với sữa học đường, nền chính vẫn là sữa tươi, dinh dưỡng đưa vào chỉ để bổ sung các vi chất mà trẻ bị thiếu hụt để giải quyết vấn đề còi xương, phát triển trí tuệ. Còn sữa công thức thì mỗi loại có đối tượng nhất định chứ không thể đại trà, sẽ nguy hiểm, thậm chí có trường hợp không tốt cho sức khỏe trẻ em.

“CTSHĐ là một chương trình đặc biệt, rất hiếm có và có tác động tới trẻ em, tới toàn dân nhưng việc đưa ra quy định nêu trên của Bộ Y tế là quá vội vàng và không phát huy được đúng mục đích, hiệu quả mà chương trình đề ra. Quan điểm của tôi là đưa thêm càng nhiều vi chất vào sữa tươi thì càng tốt cho trẻ nhưng cần phải làm rõ việc đưa vào như vậy dựa trên cơ sở nào, theo nghiên cứu khoa học nào?”, ông Thịnh nói.

21 vi chất bổ sung theo Thông tư 31

Theo tìm hiểu của PV Thanh Niên, việc bổ sung thêm vi chất vào CTSHĐ được Bộ Y tế đặt ra từ thời điểm triển khai quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, tại nhiều cuộc họp vẫn không thống nhất được phương án bổ sung thêm 3 vi chất, 21 vi chất hay nhiều hơn, bởi có nhiều luồng quan điểm khác nhau.

Tại cuộc họp của Bộ Y tế ngày 22.8, Bộ trưởng Bộ Y tế lúc đó là bà Nguyễn Thị Kim Tiến đã kết luận: Trước mắt lựa chọn phương án bổ sung 3 loại vi chất sắt, can xi, vitamin D vào sản phẩm sữa tươi phục vụ trong CTSHĐ để phù hợp, thống nhất và đồng bộ với mục tiêu cải thiện tình trạng thiếu hụt vi chất ở trẻ mẫu giáo, tiểu học như Quyết định 1340/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Trong trường hợp Viện Dinh dưỡng quốc gia đã tiến hành nghiên cứu có tính chất khoa học cao với đầy đủ mục tiêu, phương pháp và được Hội đồng khoa học nghiệm thu thuyết phục (đề xuất bổ sung 21 loại vi chất dinh dưỡng cùng hàm lượng cụ thể vào trong sản phẩm sữa tươi phục vụ CTSHĐ), đề nghị nộp về Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo để báo cáo lãnh đạo Bộ xem xét. Nếu đủ cơ sở khoa học, lãnh đạo Bộ sẽ xem xét bổ sung cả 21 vi chất. Nếu chưa đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu trên, Bộ Y tế chỉ định Viện Dinh dưỡng phối hợp với Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo tiến hành đề tài nghiên cứu cấp Bộ.

Trao đổi với PV Thanh Niên, GS-TS Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, cho biết việc bổ sung 21 vi chất vào CTSHĐ dựa vào các nghiên cứu khoa học và dựa vào nhu cầu dinh dưỡng của người VN, nhu cầu khuyến nghị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, trong nhu cầu đó thì dựa vào mức độ ăn thực tế cũng như tỷ lệ thiếu vi chất và tỷ lệ thấp còi của người Việt. “Một vài vi chất đưa vào thì có nhiều nghiên cứu rồi nhưng đưa vào vài vi chất thì chả có tác dụng gì cả. Việc đưa đa vi chất vào sẽ tương hỗ lẫn nhau làm tăng trưởng chiều cao”, ông Tuyên nói, và cho rằng việc bổ sung 21 vi chất vào sữa tươi được căn cứ vào “nhiều nghiên cứu khoa học, cả trong nước và ngoài nước”. Tuy nhiên, ông Tuyên không thông tin đề tài nào cụ thể, đồng thời cho biết tới đây Viện đang tiếp tục tổ chức một số cuộc hội thảo để mổ xẻ, tranh luận kỹ hơn về vấn đề này (?!).