Văn hóa Sống đẹp

Từ cô giáo vùng đất mặn đến nhân vật truyền cảm hứng 'Sống đẹp'

Lạc Xuân - Thạch Anh

18/12/2025 16:53 GMT+7

Là 1 trong 5 nhân vật được vinh danh tại cuộc thi Sống đẹp lần 5, cô giáo Đào Thị Thanh An xúc động chia sẻ hành trình hơn 10 năm bền bỉ 'gieo chữ' cho những 'học trò' lớn tuổi ở vùng quê Cà Mau. Không chỉ giúp họ biết đọc, biết viết, hành trình ấy còn thắp lên niềm tin và giá trị sống đẹp từ những điều nhỏ bé.

Lễ tổng kết và trao giải cuộc thi Sống đẹp mùa 5 với chủ đề Sự diệu kỳ của lòng nhân ái đã diễn ra sáng 18.12 tại tòa soạn Báo Thanh Niên (TP.HCM). Tại buổi lễ, những tác giả và nhân vật truyền cảm hứng đã được vinh danh, nhằm góp phần lan tỏa những thông điệp tích cực, lòng nhân ái đến với mọi người.

Trong 5 nhân vật được vinh danh tại cuộc thi Sống đẹp năm nay, câu chuyện của cô giáo Đào Thị Thanh An, nhân vật trong tác phẩm Cô giáo gieo "ngọt" trên đất mặn (tác giả Trần Thanh Vương, đạt giải ba hạng mục phóng sự, ký sự, ghi chép) gây nhiều xúc động. Cô An hiện là Phó chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Cái Đôi Vàm (Cà Mau), đồng thời là người gắn bó bền bỉ với hành trình thắp sáng con chữ và niềm tin cho những phận đời ở tuổi 70, 80.

Từ trăn trở của người giáo viên ở vùng quê nghèo

Sinh ra và lớn lên tại một vùng quê nghèo của tỉnh Cà Mau, cô giáo Thanh An từng có nhiều năm đứng lớp, sau khi nghỉ hưu cô về công tác tại Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Nguyễn Việt Khái (trước sáp nhập). Từ thực tế công việc, cô nhận ra nhiều phụ nữ nông thôn, đặc biệt là những người không biết chữ, thường chịu nhiều thiệt thòi.

"Khi về công tác, tôi nhận thấy có nhiều cô chú, các anh, chị không biết chữ vì nhiều lý do khác nhau, nhưng phần lớn do không được đến lớp trong giai đoạn chiến tranh. Và vì không biết chữ, cuộc sống của họ gặp nhiều khó khăn, chịu thiệt thòi. Từ thực tế đó, tôi thấy rằng cần có những hoạt động cụ thể để hỗ trợ, cùng chia sẻ, lắng nghe và sống với các cô chú, anh chị. Điều đó thôi thúc tôi quyết định mở lớp xóa mù chữ cho họ", cô giáo An chia sẻ.

Theo cô giáo An, khó khăn lớn nhất khi mở lớp cho người lớn tuổi không nằm ở giáo án hay bảng phấn, mà là hành trình vận động học viên vượt qua mặc cảm để bước vào lớp. Nhiều học viên của cô đã lên chức bà, chức mẹ, thậm chí là bà cố, mang trong mình nỗi e ngại rất lớn là sợ người khác biết mình không biết chữ. "Có người nói thẳng với tôi rằng trước giờ họ sống trong xóm, trong ấp rất có uy tín, không ai biết họ mù chữ. Giờ đi học thì người ta sẽ biết hết", cô giáo An kể. Chính vì vậy, để vận động được một học viên đến lớp, cô phải kiên trì suốt quá trình dài, bằng sự bền bỉ, thấu hiểu và chân thành.

Lớp học của cô quy tụ nhiều đối tượng, từ hộ nghèo, hộ cận nghèo đến những gia đình khá giả. Điểm chung của họ là chưa từng cầm bút, chưa từng biết viết, biết đánh vần tên mình. Phần lớn học viên còn phải trông cháu, buôn bán mưu sinh nên cô giáo An linh hoạt cho phép họ mang cháu đến lớp, chuẩn bị thêm bánh kẹo, đồ chơi để các em nhỏ không làm ảnh hưởng đến việc học. Lớp thường được tổ chức vào cuối buổi chiều, sau giờ lao động, giúp "học trò" có thể duy trì đều đặn.

Niềm vui sau những con chữ đầu đời

Không áp dụng máy móc chương trình hay sách giáo khoa, cô giáo Thanh An chọn cách dạy bằng những gì gần gũi nhất với đời sống nông thôn. Mỗi con chữ đều gắn với hình ảnh quen thuộc, ví dụ chữ "cá" là con cá dưới ao, chữ "le le" là con chim gắn với bài hát dân gian. "Phải liên hệ với những vật xung quanh thì các cô, các chú nhớ được", cô cho hay. Một khó khăn lớn khác là việc tập viết, bởi tay người lớn tuổi đã cứng, quen lao động nên rất khó điều khiển cây bút. Những buổi học đầu, cô giáo An chỉ cho các học viên vẽ vòng tròn, tập cầm bút cho quen tay. Chỉ sau vài ngày ghép được những chữ đầu tiên, đánh vần được tên mình, không ít học viên đã bật khóc vì xúc động.

Cô giáo An xúc động kể: "Trong lớp có nhiều câu chuyện vui có, buồn có và xúc động rất nhiều. Điều khiến tôi không dừng lại đó là khi dạy cho các cô, chú viết được họ tên của mình, họ rất xúc động. Có người cầm miếng giấy cứ xoay tròn vì biết tên của mình viết như vậy, hay có chú 82 tuổi bật khóc vì nhận ra tên mình dễ viết. Mà các cụ mừng 1 thì tôi mừng 10. Từ khi biết viết tên, từ bảng, cặp hay bất cứ nơi nào viết được, họ cũng viết tên của mình. Điều đó khiến tôi thấy rằng mình không thể dừng bước. Tôi tâm niệm nếu còn người chịu đi học thì tôi vẫn dạy. Tôi không làm được điều gì lớn lao, chỉ mong giúp bà con từ những việc nhỏ nhất...".

Ngoài công việc giảng dạy, cô Đào Thị Thanh An còn tham gia nhiều hoạt động an sinh xã hội, hỗ trợ nuôi dưỡng hàng chục trẻ mồ côi. Với cô, làm công tác cộng đồng quan trọng nhất là giữ chữ tín với người dân. May mắn, gia đình, chồng và ba người con luôn là hậu phương vững chắc, ủng hộ cô trên hành trình đầy ý nghĩa này.

Với cô giáo An, sống đẹp không cần điều gì lớn lao hay phô trương: "Chỉ cần làm những việc nhỏ, gần gũi, thật sự có ích cho cộng đồng thì tự khắc nó sẽ lan tỏa. Tôi mong mọi người cùng chung tay giúp đỡ những người yếu thế, để họ có thêm niềm tin, nghị lực và niềm vui trong cuộc sống".

Gửi gắm đến độc giả, đặc biệt là các bạn trẻ, cô giáo An chia sẻ: "Từ các lớp học của mình, tôi thấy rằng sự học không bao giờ kết thúc, dù ở bất cứ nơi đâu, lứa tuổi nào. Các bạn trẻ có rất nhiều cơ hội, hãy học tập và cống hiến hết mình. Chỉ từ những việc nhỏ, giản dị thôi cũng có thể góp sức cho cộng đồng. Học thêm một điều mới là mở thêm một cánh cửa cho chính mình và cho xã hội".