Bún Mạch Tràng và công chúa Mỵ Châu
Thôn Mạch Tràng (Cổ Loa, Đông Anh, Hà Nội) nằm trên mảnh đất vẫn còn lưu lại những truyền thuyết hào hùng của lịch sử cũng như nhiều món ngon cổ truyền dành riêng cho vua chúa.
Chuyện kể rằng: “Từ ngàn năm trước, trong lúc chuẩn bị yến tiệc cho lễ dạm hỏi công chúa Mỵ Châu, người đầu bếp nọ chẳng may làm đổ bột gạo vào chiếc rổ đặt trong vạc nước sôi. Hốt hoảng, anh vội vàng nhấc chiếc rổ lên, thì thấy bột gạo đã kết thành những sợi dây dài màu trắng. Tiếc của, lại không biết làm gì với những sợi bột trắng kia, sẵn có rau cần, anh bèn xào trộn cả hai lại với nhau.
Khi yến tiệc được bày lên, vua An Dương Vương lấy làm thích thú khi nhìn thấy thức ăn lạ, với những sợi nhỏ màu sắc trang nhã, mang hương đồng cỏ nội. Nhà vua hết lời khen ngợi. Món bún xào rau cần ngẫu nhiên trở thành món ăn đặc biệt trong thực đơn đãi khách của nhà vua”.
Nguồn gốc của bún Mạch Tràng là vậy và rất ngon khi ăn cùng rau cần. Từ đó, bún đã trở thành đặc sản của vùng Cổ Loa, được dâng cúng hằng năm vào dịp lễ hội đền (ngày 6 tháng Giêng), hay ngày 13 tháng Tám, ngày ăn hỏi công chúa Mỵ Châu.
Tôi kể ngày xưa chuyện Mị Châu
Trái tim lầm chỗ để trên đầu
Nỏ thần vô ý trao tay giặc
Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu.
(Thơ Tố Hữu)
Chuyện tình đau thương và sự nguyền rủa của người đời đã xóa nhòa và quên đi sự góp mặt của Mỵ Châu với sự ra đời của món ăn độc đáo của người Việt cổ. Ngày nay, truyền thống ấy vẫn được tiếp nối tại làng Mạch Tràng như một bảo chứng cho sự có thật của giai đoạn lịch sử cổ xưa chứ không phải chuyện chỉ có trong cổ tích.
Để làm ra sợi bún Mạch Tràng phải trải qua một quá trình kỳ công mới hình thành nên những sợi bún giòn dai khiến thực khách khó quên. Loại gạo được sử dụng làm bún là gạo Khang Dân, xưa mang tên Mộc Tuyền. Gạo làm bún Mạch Tràng chuyển sang bún trắng thì dễ, nhưng gạo làm bún trắng chuyển sang bún Mạch Tràng thì không làm được.
Ngoài sự tinh hoa và tỉ mỉ qua các công đoạn cần sự tỉ mỉ và chính xác, bí quyết để bún Mạch Tràng được thơm ngon, theo các nghệ nhân trong làng, chính là nguồn nước nơi này. Nước được lấy lên từ giếng khoan, không cặn, trong vắt như nước suối trên rừng.
Công thức làm bún thông thường 1 kg gạo được khoảng 3 đến 4 kg bún, nhưng nếu vắt theo cách của người làm bún Mạch Tràng thì chỉ được 2 kg bún. Giá thành của bún Mạch Tràng hiện nay là 10.000 đồng, cũng chỉ cao hơn các loại bún khác có 1000 - 2000 đồng/kg, làm theo cách này không có lãi.
Hiện chỉ còn duy nhất 1 gia đình làm bún theo cách thủ công tại xã Mạch Tràng là vợ chồng ông Nguyễn Văn Trung và bà Đặng Thị Vụ. Ông bà đã ngoài 60 tuổi.
Ông Nguyễn Văn Trung chia sẻ: “Bí quyết để bún ngon là nguồn nước nơi này, lấy lên từ giếng khoan, không cặn, trong vắt như nước suối trên rừng. Dù nơi khác sản xuất theo quy trình như vậy, nhưng sử dụng loại nước khác cũng không thành. Bên cạnh đó, ta cũng phải lưu ý tỷ lệ nước. Nếu cho quá nhiều, bột sẽ quắng, bún làm ra sẽ ướt, mềm nhũn, nhỏ sợi.
Bún Mạch Tràng không làm trực tiếp từ bột sống mà qua quá trình ngâm ủ kỹ lưỡng. Kỹ tới mức nhiều khi chỉ cần bóp nhẹ tay là hạt gạo đã mềm hết cả rồi. Sau khi ngâm ủ, bột được mang ra chắt qua nhiều lần nước cho tới khi nào được nước thật trong mới thôi. Màu trắng ngà của bún là do chính quá trình ủ lên men đó”
Dù nghề làm bún ở Mạch Tràng đã có bề dày lịch sử, nhưng hiện nay vẫn ít người biết tới. Sản lượng sản xuất không nhiều, lãi suất thấp và chỉ tiêu thụ chủ yếu ở chợ huyện trong vùng nên không phát triển hơn nên nhiều hộ gia đình ở Mạch Tràng đã chuyển sang làm nghề khác không tiếp tục gắn bó với nghề truyền thống này nữa.
Làng bún: Công nghệ sản xuất hiện đại và phân phối 4.0 vào bún Mạch Tràng
Vốn mê đắm hương vị tươi ngon và đặc biệt của bún Mạch Tràng, công ty Sinh Thuận đã dày công nghiên cứu, thử nghiệm và chính thức công bố sự thành công bằng thương hiệu langbun.vn
Làng bún là sự kết hợp tinh hoa làm bún Mạch Tràng với các loại rau, củ, quả thiên nhiên có công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Bún được làm hoàn toàn bằng phương pháp thủ công như bún cổ truyền Mạch Tràng nhưng đáp ứng đầy đủ tiêu chí về an toàn thực phẩm. Tất cả các món bún đều không có chất bảo quản, màu thực phẩm, hóa chất tẩy trắng.
Làng bún cũng chính thức công bố nhiều sản phẩm bún kết hợp rau củ quả cho ra những loại bún mới dành cho những người yêu thích lối sống dưỡng sinh và chữa bệnh bằng thực phẩm thiên nhiên. Đó là bún lá gai có tác dụng an thai và giảm viêm sưng; bún củ dền tốt cho gan, ngăn ngừa ung thư, đau tim, đột quỵ, thiếu máu, xơ vữa động mạch, giãn tĩnh mạch, viêm loét dạ dày, gout…; bún bí đỏ tốt cho xương, mắt, não, giảm cân…; bún gạo lức giảm cholesterol, giảm cân, cải thiện hệ tiêu hóa, tốt cho gan, giảm cân, giải độc cơ thể…;
Với mong muốn bảo tồn tinh hoa làng nghề và phổ biến sản phẩm truyền thống qua dây chuyền chế biến hiện đại, bún Mạch Tràng với đại diện hiện đại langbun.vn chính thức ra mắt bằng sự kiện trải nghiệm sản phẩm bún tươi qua các món ăn truyền thống từ 7g đến 10g sáng tại nhà hàng bia Gammer số 107 Pastuer, Quận 1 TP.HCM.
Bên cạnh đó, Làng bún còn có những đồ uống với nguyên liệu từ thiên nhiên, tốt cho sức khỏe. Thức uống được đựng trong ly thủy tinh sành điệu nhằm đáp ứng tiêu chuẩn về thẩm mỹ và vệ sinh thực phẩm.
Sau thời gian trải nghiệm sản phẩm bún tươi Làng bún, thương hiệu hiện đại này sẽ tiếp tục duy trì sự quan tâm, khám phá các món ăn với bún qua hình thức giao hàng online đến tận tay người tiêu dùng trong các quận trung tâm với giá giới thiệu và miễn phí giao hàng.
Buổi trải nghiệm sản phẩm: 7 – 10g, ngày 18.07.2018 tại Làng Bún
Trang web: www.langbun.vn
Hotline: 0966 888 107
