Từ năm 1695, người Anh nhìn Đại Việt dưới góc độ chính trị và quân sự khi nước Anh chuyển đổi thành đế chế. Trong mắt họ, Đàng Trong có vị thế địa chính trị quan trọng trong khu vực.
Đại Việt giai đoạn 1627-1672 là thời kỳ nội chiến căng thẳng. Trước đó, từ năm 1617, chúa Nguyễn Phúc Nguyên mời người Hà Lan, Bồ Đào Nha, Anh đến cư trú ở Đàng Trong, cho phép thiết lập thương điếm với những chính sách thuế ưu đãi.
Bộ sách Việt Nam thế kỷ XVII: Những góc nhìn từ bên ngoài, gồm: Xứ Đàng Trong và Mô tả vương quốc Đàng Ngoài, được hai nhà Việt Nam học Olga Dror và K.W.Taylor tìm hiểu, giới thiệu, chú giải đã ra mắt độc giả.
Trong các tư liệu của phương Tây về Đàng Trong thường có những từ “king, roi” hoặc địa danh Quinam, Gan Nan… khiến nhiều người rất tò mò.
Trải dọc bờ biển hơn 100 dặm, từ ranh giới với Chiêm Thành ở vĩ độ 11 cho tới vĩ độ 17 ranh giới với Đàng Ngoài, một bên giáp biển và bên kia giáp núi, người xứ Đàng Trong có đời sống khá kỳ lạ.
Tọa đàm về trang phục xứ Đàng Trong là hoạt động đầu tiên của Viện Nghiên cứu trang phục Việt (vừa ra mắt hôm qua 14.10), cũng là sự kiện được các nhà nghiên cứu tâm huyết với quá trình tìm hiểu văn hóa |trang phục của các dân tộc VN (GS-TS Nguyễn Khắc Thuần, TS Nguyễn Thị Hoa Xinh, TS Bá Trung Phụ, TS Hồ Văn Tường...) rất quan tâm.
Chiều 14.2, Trung tâm văn hóa Phật giáo Liễu Quán (Thừa Thiên-Huế) phối hợp với chùa Quán Thế Âm (Đà Nẵng), Văn phòng đại diện Trung tâm UNESCO nghiên cứu văn chương VN đã tổ chức tọa đàm khoa học chủ đề Di sản Phật giáo Ngũ Hành Sơn.
Hội An chiếm vị trí giao thương quan trọng vì Quảng Nam là trấn giàu trong xứ, phần nhiều sản vật quý đều do đất ấy sản xuất, lại ở gần Quy Nhơn, nên dễ tập hợp những sản vật mà thuyền buôn ngoại quốc cần dùng.
Xứ Nam Hà của chúa Nguyễn ban đầu là một phần đất của Đại Việt, về sau các chúa mới mở rộng thêm ra và tăng cường mối quan hệ ngoại giao với lân bang.
Các chúa Nguyễn chưa soạn luật riêng cho Nam Hà. Ở Nam triều, quan chế, phép thi cử không đầy đủ như ở Bắc triều và Nam Hà dùng luật của Bắc Hà.
Chúa Hy Tông với ý định lập giang sơn riêng, sau khi bãi bỏ các cơ quan hành chính của triều Lê, đặt Tam ty để thay thế, năm Nhâm Thân (1632), bắt đầu thi hành phép duyệt tuyển.
Thời các chúa Nguyễn, ở Thuận, Quảng, Gia Định thông dụng tiền Khương Hy và các thứ tiền Khai Nguyên nhà Đường; Thuần Hóa, Tường Phù nhà Tống; đồng thời có lệ mỗi chúa lên ngôi thì đúc tiền đồng nhỏ, in hai chữ Thái Bình.
Lê Quý Đôn trong Phủ biên tạp lục viết: 'Họ Nguyễn trước kia chuyên giữ một phương, chỉ mở thi hương, chuyên dùng lai tư, không chuộng văn học, ít thu lượm được người tuấn dị... Thế mà văn mạch ở đất này dằng dặc không dứt, thật đáng khen!'.
Hai xứ Thuận, Quảng giàu có cả về lâm sản, nông sản và hải sản, nhất là xứ Quảng Nam có nơi đất có vàng, sắt. Về thương mại, người Thuận, Quảng chỉ mua, bán thổ sản và sản phẩm tiểu công nghệ ở các chợ, chợ phiên.
Từ đầu thế kỷ 17, nước Hà Lan, nước Anh lập những công ty thương mại được chính phủ cho độc quyền hoạt động ở các miền trên bờ biển Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, gọi là Công ty Đông Ấn Độ.
Các chúa Nguyễn không lập trường đại học công mà để dân gian tùy ý lập trường tư dạy học, chính quyền chỉ tổ chức các kỳ thi.
