Ký ức những dấu chân từ thiện

Nơi tôi ở là H.Tánh Linh (trước đây) nằm cách TP.Phan Thiết (cũ), Bình Thuận (nay là Lâm Đồng) khoảng 100 km, cách TP.HCM khoảng 200 km, là một nơi không xa lắm về cự ly nhưng còn xa về đời sống văn minh của một nơi đô hội. Ở đây, phần lớn bà con đều sống bằng nghề làm ruộng, làm rẫy và làm nghề rừng.

Một thời, tưởng rằng cuộc sống cứ bình lặng, nhưng không ngờ nhiều sự kiện diễn ra làm cho một huyện miền núi lại nổi trội trên nhiều tờ báo trong cả nước. Nào là vụ phá rừng Tánh Linh; vụ đàn voi quật chết người ở Tánh Linh; vụ bí mật kho báu 7,5 tấn vàng ở Tánh Linh… Vào thời điểm năm 2000, toàn huyện Tánh Linh có khoảng 80.000 dân nhưng chỉ có một quầy bán báo ở trung tâm huyện. Chị Nguyễn Thị Ngọc Dung, chủ cửa hàng chủ yếu bán đồ điện dân dụng, kèm bán báo cho vui. Quầy hàng bán các loại báo như Bóng đá, Thanh Niên, Tuổi trẻ, Công an TP.HCM… mỗi ngày khoảng 5 tờ mỗi loại. Chỉ có hai tờ tăng số lượng mỗi ngày là báo Bóng đá khi có giải bóng đá lớn và thứ hai là Thanh Niên khi có bài viết về huyện Tánh Linh. Đến 12 giờ trưa hằng ngày mới có báo, vì phải chuyển bằng xe khách từ TP.HCM ra.

Lần đầu tiên tôi được đọc Báo Thanh Niên là vào năm 1998 trong một lần vô TP.HCM khám bệnh. Ấn tượng lớn nhất của tôi đối với Thanh Niên là có nhiều bài viết về công tác xã hội, từ thiện. Báo đã làm nhịp cầu để bạn đọc đóng góp giúp đỡ những hoàn cảnh ốm đau, nghèo khổ… hoặc giúp đỡ các em học sinh hiếu học nhưng hoàn cảnh gia đình bế tắc được tiếp tục đi học. Báo đăng công khai tên, địa chỉ và số tiền bạn đọc đã gửi ủng hộ, giúp đỡ.

ẢNH: T.DUỆ

Vào năm 2002, tôi có dịp nói chuyện với một PV Thanh Niên, cung cấp thông tin ban đầu để báo viết bài cứu giúp một hoàn cảnh đau bệnh, nghèo khổ ở địa phương tôi. Đó là trường hợp vợ chồng anh Bùi Dũng ở thôn 2, xã Đồng Kho, H.Tánh Linh (cũ). Điều lạ lùng ở gia đình này là người cha và cả mấy anh em của anh Dũng khi đến tuổi trưởng thành đều bị liệt cả hai chân, vì vậy gia đình sống trong sự nghèo đói, nhà cửa rách nát, mặc dù bà con trong thôn xóm rất thương nhưng cũng chịu "bó tay". Ít ngày sau, một PV Thanh Niên - anh Trần Thanh Bình - đã có mặt ở xã Đồng Kho. Anh rơm rớm nước mắt khi nhìn, nghe bà con kể về hoàn cảnh của gia đình anh Dũng. Ngày 6.5.2002, Báo Thanh Niên đăng bài viết Một hoàn cảnh thương tâm cần sự giúp đỡ.

Ngay ngày hôm sau, nghệ sĩ Kim Tiểu Long cùng một người bạn cầm tờ Thanh Niên chạy xe máy tìm về thăm và tặng quà gia đình anh Bùi Dũng. Bà con trong xóm nghèo này ùn ùn kéo nhau đi xem mặt người nghệ sĩ mà lâu nay họ chỉ nghe hát.

Khoảng mười ngày sau đó, đoàn công tác của Báo Thanh Niên cùng anh Lâm Tấn Lợi (chủ cơ sở Võng xếp Duy Lợi) và anh Trần Đình Minh, Giám đốc Công ty Xây dựng Kim Sơn, ở TP.HCM trực tiếp về thăm. Đó cũng là dịp để bà con trong xóm tụ tập đông như ngày hội. Có người tới xem vì tò mò, nhưng phần lớn họ tới để tận mắt nhìn thấy bằng xương, bằng thịt PV Báo Thanh Niên mà lâu nay họ ngưỡng mộ vì sự gan lì, dũng cảm dám viết về những tiêu cực trong vụ phá rừng Tánh Linh, một vụ án gây tiếng vang cả nước. Mọi người vỗ tay rần rần khi khi đại diện Báo Thanh Niên tặng hơn 100 triệu đồng do bạn đọc của báo gửi tặng gia đình anh Bùi Dũng (lúc ấy vàng có giá là 5 triệu đồng/lượng). Còn anh Lâm Tấn Lợi thì quyết định tài trợ xây ngôi nhà mới và Công ty Kim Sơn tặng 30 suất quà cho hộ nghèo trong thôn.

ẢNH: TRẦN QUYẾN

Bữa ấy, sau tiếng vỗ tay, không biết từ ai đó đã khởi giọng hát bài Nối vòng tay lớn để tất cả cùng hát theo. Nhiều người hát để cùng góp vui. Dù không có âm thanh điện tử, không có bia, rượu gây hưng phấn nhưng tất cả đều hòa mình vào cuộc vui. Sự gần gũi giữa người viết báo, với doanh nhân và những nông dân ít khi bước chân ra khỏi huyện, lại hòa quyện trong sự thân thương, tôn trọng và thắm tình…

Vậy là một buổi tặng quà từ thiện của Báo Thanh Niên lại trở thành một buổi sinh hoạt văn nghệ kéo dài gần cả tiếng đồng hồ. Dù đã qua nhiều năm nhưng khi hỏi một số người dân có mặt trong buổi hôm đó, cho đến bây giờ họ đều còn nhớ rất rõ.

ẢNH: ĐINH HUY

Sau này, Báo Thanh Niên tiếp tục có những chuyến về giúp đỡ nhiều hoàn cảnh cơ cực khác ở H.Tánh Linh; điển hình là đã giúp gia đình chị Dương Thị Bương có hoàn cảnh vô cùng khốn khổ. Chồng chết, chị vốn là một thanh niên xung phong thời chiến, còn lại một mình nuôi bốn đứa con nhỏ, không có người thân ở gần, trong khi chị bị ung thư giai đoạn cuối, ngôi nhà rách nát và dột trước dột sau mỗi khi mưa xuống.

Cảm động sau khi đọc bài báo về hoàn cảnh của chị Bương, anh Lâm Tấn Lợi một lần nữa về thăm và tặng tiền để chị xây dựng một ngôi nhà với đầy đủ tiện nghi. Còn các anh chị lãnh đạo Làng SOS ở Gò Vấp, TP.HCM thì quyết định tiếp nhận nuôi cả bốn cháu. Khoảng bốn tháng sau thì chị Bương qua đời. Lời trăn trối cuối cùng của chị cũng là lời gửi gắm, cảm ơn tờ báo và những nhà hảo tâm đã đùm bọc, cưu mang gia đình chị và các con, khiến ai nghe cũng muốn khóc. Nhờ sự giúp đỡ, hỗ trợ chí tình ấy, đến nay cả 4 cháu con chị Bương đã tốt nghiệp đại học và có công ăn việc làm ổn định ở TP.HCM. Tôi nghĩ, Báo Thanh Niên và bạn đọc của báo đã giúp làm thay đổi những phận người mà tưởng chừng không có ai có thể cứu nổi.

Hồi những năm 2002, 2003 ở H.Tánh Linh (cũ) chưa có nhà nghỉ, khách sạn như hiện nay, nên mỗi lần đoàn công tác từ thiện của Báo Thanh Niên đến huyện đều vào ngủ lại ở nhà tôi. Nhà gỗ, nền đất, trong nhà chỉ có một cái giường, các anh phải trải tấm bạt dưới đất để ngủ. Vợ chồng tôi thấy áy náy nhưng không biết làm cách nào khác hơn. Sáng mai, các anh chị trong đoàn ngủ dậy lại nói cười vui vẻ và còn khen là… ngủ ngon. Vợ chồng tôi thấy nhẹ cả lòng!

ẢNH: CTV

*****

Chuyện qua đã hơn hai chục năm rồi, bây giờ nhìn lại những nhà báo của Thanh Niên hồi ấy từng đến Tánh Linh làm từ thiện, nay đã ra đi, như các anh Đặng Ngọc Khoa, Hồ Ngọc Thành; nhưng tình cảm của tôi và gia đình cũng như nhiều người ở huyện này với các anh vẫn còn ở lại trong lòng. Đôi khi nhớ về ký ức của những chuyến từ thiện ấy của báo với người dân nghèo khổ nơi địa phương mình đang sống, tôi vẫn còn rưng rưng xúc động.

Dõi theo 40 năm ra đời và phát triển của Thanh Niên, tôi biết được các anh chị nhà báo chưa bao giờ ngưng nghỉ trong hành trình từ thiện của mình, mà ngày càng nhiệt huyết hơn, đến nhiều nơi hơn ở khắp mọi miền đất nước…